Łéngua groenłandexa

łéngoa
Cheło che te ghè schcià el rimanda a sta voxe, parché el xe on so sinònemo o el vien esplegà cuà drento. rimandamento da Kalaallisut


El kalaallisut o groenłandexe (anca ciamà groenłandexe oçidentałe, eschimo-groenłandexe o groenłandexe-inuktitut) l'è na łéngua eschimo-ałeutina parlà in Groenłandia e stretamente rełasionà con çerte łéngue canadexi come l'inuktitut. I so parlanti i'è çirca 54 000, piasè de quei de łe altre łéngue eschimo-ałeutine mese insieme. El kalaallisut l'è riconosuo come łéngua ofiçiale in Groenłandia.

Infobox de Łéngua Łéngua groenłandexa
Kalaallisut Cànbia el vałor in Wikidata

Cànbia el vałor in Wikidata
Nome locaƚeKalaallisut
Tipołéngua e łéngua viva Cànbia el vałor in Wikidata
Parlà in Groenłandia, ( Danimarca )
Autòctono deGreenlandic Inuit people (en) Traduzi e Groenlàndia Cànbia el vałor in Wikidata
Parlanti
Totałe50 000 (2007 Cànbia el vałor in Wikidata)
Caratarìsteghe
Scrituraalfabeto latin, Eskimo alphabet e Scandinavian Braille
Clasifegasion lenguìstega
łéngua umana
łéngue èschimo-ałeutiane
Inuit Cànbia el vałor in Wikidata
Statuto ofisałe
Lengua ofisałe inGroenłandia, (Danimarca)
Regoƚà daOqaasileriffik [1]
Vulnerabiłità2 vulneràbiłe Cànbia el vałor in Wikidata
Còdazi
ISO 639-1kl
ISO 639-2kal
ISO 639-3kal
SILKAL
Glottologgree1280 Cànbia el vałor in Wikidata
Linguasphere60-ABB-g Cànbia el vałor in Wikidata
Ethnologuekal Cànbia el vałor in Wikidata
UNESCO687 Cànbia el vałor in Wikidata
IETFkl Cànbia el vałor in Wikidata
Endangered languages8689 Cànbia el vałor in Wikidata

Diałeti canbia

In Groenłandia ghè tri diałeti prinçipałi:

  • Groenłandexe setentrional (Inuktun o Avanersuarmiutut) - El se parla visin a ła sità de Qaanaaq (Thule) e l'è più visin a l'inuktitut canadexe;
  • Groenłandexe oçidental (Kalaallisut in senso propio) - L'è el più inportante dei diałeti;
  • Groenłandexe oriental (Tunumiit oraasiat).

Fonołogia canbia

Ła fonołogia kalaallisut ła se distingue da queła de łe altre łéngue Inuit par via de na serie de asimiłasioni. Par exenpio, una de łe più famoxe parołe inuktitut, iglu (caxa), l'è illu in kalaallisut. A ła stesa maniera, el nome inkutitut, quando tradoto in kalaallisut, l'è inuttut.

Gramàtega canbia

Ła łéngua, come quełe a cui l'è inparentà, l'è fortemente połisintetica e ergativa. Manca quaxi del tuto łe parołe conposte.

El kalaallisut el distingue do clasi de parołe verte: sostantivi e verbi. Ogni categoria l'è sudivixa en parołe tranxitive e intranxitive. Se distingue cuatro persone (1ª, 2ª, 3ª, 3ª riflesiva), do numari (singołare, plurałe; no dual come in inuktitut), oto tenpi (indicativo, partiçipio, inperativo, optativo, condisional pasà, futuro condisional, condisional abituałe), diexe caxi (asołutivo, ergativo, equativo, strumentałe, łocativo, ałativo, ablativo, prołativo; par çerti nomi: nominativo, acuxativo). I verbi i ga n'inflesion bipersonałe par el sojeto e l'ojeto (distinti par persona e numaro). I sostantivi tranxitivi i ga n'inflesion posesiva.

Ortografia canbia

A difarensa de łe łéngue eschimo-ałeutine del Canada, el kalaallisut l'è scrito co l'alfabeto łatino e no col siłabario inuktitut. Fin a ła riforma del 1973 in kalaallisut vegnea uxà un caratere speçiałe, kra (ĸ), pò rinpiasà da ła łetara q.

Ligamenti de fora canbia

tradusion online de ła Cexa de Danimarca


Controło de autoritàGND (DE4158219-6
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Łéngua_groenłandexa&oldid=1166222"