Łéngoe eschimo-ałeutine

Łéngoe eschimo-ałeutine
Tipo	fameja lenguìstega
Parlà in	Amèrica setentrional
Parlanti
Totałe	≈97.000
Caratarìsteghe
Clasifegasion lenguìstega
	łéngua umana
Còdazi
ISO 639-2	-
ISO 639-5	esx
Glottolog	eski1264
Linguist List	eska
IETF	esx
Destribusion zeogràfega
	; Difuxion de łe łéngue eschimo-ałeutine: i'è parlè in tei Stati Unii, in Canada e in Groenłandia.

Łe łéngue eschimo-ałeutine łe forma na famea łenguìstica originaria de ła Groenłandia, el Canada setentrional, l'Ałaska e çerte parti de ła Siberia. Conosue anca col nome de escałeutine, eschimexi o macro-eschimexi, i'è costituie da łe łéngue eschimexi (note come Inuit inte l'Ałaska setentrionałe, in Canada e Groenłandia, e Yupik/Yup'ik inte l'Ałaska oçidentałe e sudoçidentałe e in Siberia), e da ła singoła łéngua ałeutina de łe ìzołe ałeutine e Pribilof.

Eschimexe l'è un nome che in genare se tende a evitar, ma che se mantien par indicar łe łéngue Yuit-Yup'ik-Inuit in tel so conpleso. In Canada se preferise uxar ła denominasion Inuit, mentre in Alaska va par ła major Yup'ik, Inupiaq, o Inuit, a seconda de ci s'è drio parlar.

Tradisionalmente, ła famea de łe łéngue eschimexi ła se divide en Inuit eYup'ik (o Yup'ik-Yuit). Tutavia, riçerche reçenti łe sugerise come el continuum diałetałe inuit el sia soło una de łe tante łéngue del grupo yup'ik. Inte ła pratica, nonostante sia tecnicamente coreto rinpiasar el termine eschimexe con yu'pik inte ła clasificasion, no'l sarea mia açetàbiłe par ła majorparte dei inuit. Del resto, ła dicotomia ałasco-siberiana ła par esar detà da motivi geografici più che łinguistici.

Eschimo-ałeutine

Ałeutine

Łéngua ałeutina

Diałeti çentro-oçidentałi: Atkan, Attuan, Unangan, Bering (60-80 parlanti)

Diałeti orientałi: Unalaskan, Pribilof (400 parlanti)

Eschimexi (Yup'ik, Yuit e Inuit)

Yup'ik de l'Ałaska çentrałe (10 000 parlanti)

Łéngua Alutiiq o yupik del golfo del Paçifico (400 parlanti)

Łéngua yuit o (Chaplinon e ìzoła de St Lawrence; 1400 parlanti)

Naukan (70 parlanti)

Sirenik (estinguesto)

Inuit o Inupik (75 000 parlanti)

Inupiaq (Ałaska setentrionałe; 3 500 parlanti)

Inuvialuktun o Inuktun (Canada oçidentałe; 765 parlanti)

Inuktitut (Canada orientałe; insieme con l'inuktun e l'inuinnaqtun, 30 000 parlanti)

Kalaallisut (Groenłandia; 47 000 parlanti)

Secondo ła controversa clasificasion de łe łéngue native del nord America de Joseph Greenberg, łe eschimo-ałeutine i'è uno dei tri grupi prinçipałi de łéngue native parlè inte łe Meriche, e łe raprexenta na distinta ondà de migrasion da l'Axia a łe Meriche. I altri do i'è łe łéngue na-dené (che l'include łe łéngue atabasche e un picoło numaro de idiomi cołeghè) e łe łéngue amerinde (ła più controversa clasificasion de Greenberg, che l'include ogni łéngua nativa de łe Meriche che no rientra in nisuna de łe altre do categorie).

Controło de autorità	LCCN (EN) sh85044819 · GND (DE) 4600845-7