Łéngua dei ségni

Ła łéngua dei ségni ła xe na łéngua che ła uxa łe man e ła fasa par comunicar, sta łéngua ła xe uxà soratuto dai sordi parché ła xe l'ugnoła che ła parmete a łori de parlar e farse capir.

El alfabeo ASL (merican)

Preservation of the Sign Language (1913)

Istòria

Ła comunicasion vixiva dei sordi ghe xe senpre stà fin dal antighidà.

Se dixe che el primo alfabeo manuał el xe stà fat dal monago benedetin Pedro Ponce de Leon (1520-1584).
Inte el 1620, Juan Pablo Bonet ga fat el Canbio de łe letare e del arte par insegnar parlar ai muti, el primo tratà moderno dr fonetega de ła łéngua dei segni.

Pajina del abeçedario del Juan Pablo Bonet, del 1620

Inte el 1680 el scosexe George Dalgarno ga scrito el łibro Didascalocophus, 'ndo che ghe jera el so modo de educasion dei sordi, co anca el alfabeo.
Inte el 1720, l'alfabeo manuał britanego el jera zà fat scuaxi cofà ai dì de anco.

El fransexe Charles-Michel de l'Épée gavea fatdl so alfabeo manuał inte el XVIII secoło, che el xe scuaxi el stes in Fransa e inte el Nord de ła Mèricaerica fin ai dì de anco. Inte el 1755 l'Épée gavea fat nasar ła prima scoła par putei sordi a Parixe; Laurent Clerc, so diplomà jera 'ndà inte i Stati Unii co Thomas Hopkins Gallaudet par tirar so scołe par sirdi e inte el 1864 ła Gallaudet University l'ugnoła università par sordi inte el mondo.

Łéngue dei ségni

En scuaxi tute i paexi ghe xe na łéngua dei segni a parte, defarente da chea dei altri stadi, e serte olte anca pì de na łéngua se inte on stado ghe xe pi popołi co łéngue defarenti.
Ste cuà łe xe exenpi de defarenti łéngue dei segni:

• Inte i Stati Unii ghe xe ła łéngua déi ségni mèricana (American Sign Language, ASL)
• Inte el Renio Unìo ghe xe ła łéngua déi ségni britànega (British Sign Language, BSL)
• Inte ła Fransa ghe xe ła łéngua déi ségni franséxa (Langue des Signes Française, LSF)
• Inte ła Xermania ghe xe ła łéngua déi ségni todésca (Deutsche Gebärdensprache, DGS)
• Inte el Itàlia ghe xe ła łéngua déi ségni tałiana (Lingua dei Segni Italiana, LIS)
• Inte el Japon ghe xe ła łéngua déi ségni japonéxe (Japanese Sign Language, JSL)
• Inte ła Nova Zełanda ghe xe ła łéngua déi ségni neozełandéxe (New Zealand Sign Language, NZSL)
• Inte el Aostrałia ghe xe ła łéngua déi ségni aostrałiana (Australian Sign Language, AUSLAN)
• Inte ła Danemarca ghe xe ła Łéngua dei ségni danéxa (Danske Døves Landsforbund, DDL)
• Inte el Cebèch ghe xe ła Łéngua dei ségni cuebechéxa (Langue des Signes Québécoise, LSQ)
• Inte ła Turchia ghe xe ła łéngua déi ségni turca (Türk İşaret Dili, TİD)
• Inte el Islanda ghe xe ła łéngua déi ségni islandéxe(Íslenskt táknmál)
• Int'el Azerbaijan ghe xe ła Łéngoa dei ségni azera

No ghe xe gnancora na łéngua dei segni vèneta.
I ga proposto de far anca na łéngua dei segni internasionał co baxe el esperanto.

Altri projèti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so łéngua dei segni
• el detien schemi gràfeghi so