Monte San Michele
El Monte San Michełe, Monte San Michele (itałian), Debela griža (zloven) o Mont Sant Michêl (furlan) el ze un monte inte'l Carso, infra i comuni de Sagrà e Savonja d'Izonso (soratuto ła frasion de San Martin de'l Carso), no tanto łontan de'l Mar Adriàtego.
  | ||||
| Sorte | Montagna | |||
|---|---|---|---|---|
| Liogo | ||||
| Rejon aministrativa | Gorisia (Itàlia) | |||
| ||||
| Caena montagnoza | Carso Monfalconese (it)  | |||
| Dati e sifre | ||||
| Altitùdene | 275 m | |||
|
| ||||
Ła gresta altìsima ła ze conponesta da cuatro ponti pi alti e da cuesta ła se połe vèdar na bona rasion de'l Mar Adriàtego, co na vizion che ła spasia da ła sità de Mofalcon, a ła zbocadura de'l Izonso e a ła intiera łaguna de Gravo, invese verso sud-est inte i di pi łànpidi se połe rivar vèdar el cao nord-ovest de ła penìzoła istriana de ponta Salvor, darente Piran.
El Monte San Michełe a'l tenpo de ła prima guera mondiałe
canbiaŁa so nòmena ła ze łigada a'l fato che cuesto el ze stà tetaro de tante bataje a'l tenpo de ła prima guera mondiałe. Oncora ancò ła zona infra Fojan Ridipuja e Sagrà ła ze sparsa de fosałi, trozi, tane e gałarie cofà anca de tanti ultronei monumenti picenini łevai 'pò'l ràdego.
El San Michełe grasie a ła so pozision el renjava ła vałe basa de'l Izonso e'l permeteva de tènjar soto controło ła sità de Gorisia. A cauza de ła Prima bataja de'l Izonso, ła postasion ła ze stà fortificada co rabieso da i ostro-òngari, par mezo de un anpio pian de tane e receti, e guarnia de canoni de całibro grando. Ł'armada itałiana el ga provà par mezi de inpadronìrseghe, cusì che ła sanguinoza Segonda bataja de'l Izonso ła ze conjosesta anca 'fà Ła Bataja de'l San Michełe, parchè el sforso itałian el jera stà pi sunà e pi fiso. Łe grande fortificasione, protejeste da na divizioni òngare, łe ga rezistio ad arcuante agresioni e'l monte el ze cascà inte łe man de ła armada itałiana inte ła Sesta bataja de'l Izonso.