Pałaso

El Pałaso xe un edificio de grande proporsion e de pregio architetonico. On tenpo el pałaso gera adibìo ad abitasion de re, prìnsipi, siori, ancùo prìnsipalmente xe deventà sede de ufici publeghi o sede de raprexentansa par enti privà cofà banche e fondasion.

Pałaso Vecio a Firense

El pałaso ne ła storia

Ła paroła pałaso riva dal latin del col Paładìn de Roma (Palatium), dove in epoca inperiałe se gaveva sviłupà łe struture de ła rexidensa ufisałe dei inperadori (Domus Augustana), el nome del cołe jera deventà par antonomazia cheeło de ogni rexidensa regałe e prinsipesca.

I primi pałasi, prexidense regałi e anca centri de łe atività economeghe, połiteghe e rełigioxe, de łe società pałasiałi a ł'età del bronxo ne łe sità de ła antiga Mexopotamia, de ł'antigo Egito e de ła siviltà minoiga e drìoman siviltà micenea. Oltra a ła rexidensa del re, co anbienti privài e di risevimento, conprendeva magaxeni, archivi e loghi de culto.

In epoca antiga łe rexidense dei sovrani ełenisteghi gaveva simiłi carateristeghe, invese łe anpie vile suburbane de ła ristocrasìa senatoria romana e de ła fameja inperiałe, al sentro de varste propietà agricołe, jera prinsipalmente çentri rexidensiałi ed econòmeghi, mentre łe funsion publiche xera svòlte dai apoxiti edifici çitadini.

Co ła decadensa e ła fin de ł'inpero i castełi fortificà jera deventà łe rexidense dei signori feudałi, centro de difexa de un teritorio, quando che łe pì inportanti fameje sitadine popołava i sentri orbani de caxe tori, sinboło de potensa e de richésa, e łe istitusion comunałi fasea tirar sù pałasi municipałi.

Avendo manco exigense dinfensive, i castełi e i pałasi urbani gera drìo arichirse de òpare d'arte par deventàr comode rexidense signoriłi, che col splendór de łe fasàde, de frecuente afasàe so' łe piase, ofrìva na imàxene de ła potensa de ła fameja.