Pensièr

El pensièr el xe l'atività de ła ménte, un proceso che el se reveła inte ła formasion dei conceti, de ła consiensa, de łe idee, del'imaxenasion, dei desideri, dei recordi, de ogni rafigurasion del mondo; el pol èser vosuo come anca miga ultròneo.

El pensador de Auguste Rodin, a Parixe

Sta paroła ła vien fora dal łatin pensum (partisipio del verbo pendere: "pexar"), e'l stava a endegar na serta quantità di lana che ła vegniva aponto "pexada" par poder èser a ła fin pasada a łe fiładore łe cuałi a sóa volta łe gaveva el cònpito de łavorarla. El "pensum" el gera dónca ła materia prima, più grexa, che ła desegnava par metàfora n'ełemento o un tema che el gaveva da èser daspò tratà, łavorà, dàndoghe cusì na nova forma.

Se pol véder in sta roba ła caraterìstega tribuìa al pensièr, come qualcosa de stremaménte sénplexe, che ła rende posìbiłe ogeti conplesi: inte el sénso apónto che l'atività del pensièr ła se reałixa inte el conpor ogeti, o sia pensar el signìfega pensar ogeti conposti. Da sto ponto de vista qua, l'atività del pensièr ła xe ła roba che ła xe a orìxene dei ogeti pensai, anca se ła xe de ła soa stesa sostansa.

Ła fiłoxofia de ła ménte ła xe ła parte de ła fiłoxofia che ła studia ła natura de ła mente, i sói evénti, łe sóe funsion, łe sóe propietà, ła consiénsa e łe sóe rełasion co ła parte fìxica del corpo, particołarmente col serveło. El problema ménte-corpo, adónca ła rełasion infrà sti dó, el xe spéso visto come ła custion sentral de ła fiłoxofia de ła ménte, anca se ghe xe altre robe de łe cuałi eła se òcupa. Anca ła sicołogia ła se òcupa de vardar inte el pensièr, cusì come l'antropołogia e l'etnołogia, che ła trata łe influénse che l'anbiénte cultural el pol averghe sul pensar de ła persona.

Al dì de ancuo łe predòmina, da un lai, spiegasion del pensièr de tipo materiałista e mecanicista, in parte derivae da ła concesion del'enpirismo, par el qual el pensièr el saria un prodoto fixiołòxico del serveło otegnuo dal'estrema conplesità dei cołigamenti neurołòxiche (in manièra somegiante a ła bile che ła vien prodota dal figà).

A ste interpretasion qua łe fa fronte alguni studi de anàłixi łenguìstega che i ga meso in evidénsa łe inpropietà concetuałi de sti descorsi e ła tendénsa del nostro łenguagio che el xónxe de frecuente a imaxenar el pensièr un strumento o anca un prodoto del serveło.

Varda anca

• Archètipo