Porsche
Ła Porsche (pronunsia todesca: ['pɔɐ̯ʃə]; in itałiano comunemente /'pɔrʃ/[1]) ła xe na caxa automobiłìstega todesca co sede al cuariter Zuffenhausen de ła sità de Stocarda (Baden-Württemberg).
El capital soçial dal 2012 xe posedesto par intièro da ła Volkswagen (in presedensa ghe jera na partesipasion asionaria de minoransa).
Ceni storeghi
canbiaI scominsi
canbiaŁa storia de ła Porsche ła scumisia ofisialmente el 25 de avril del 1931 co ła fondasion del studio de projetasion e inxegnerìa Dr. Ing. h.c. F. Porsche GmbH (dott. ing. honoris causa (inte el 1924) Ferdinand Porsche s.r.l.) a Stoccarda da parte del fondador boemo Ferdinand Porsche daspò i studi vienexi e ła proficua cołaborasion daprima co Lohner inte ła reałixasion de auto ełetreghe ed ibride anca a trasion integrałe e drìoman senpre a Viena in Austro Daimler: xe st'altro el vero nucleo orixenario de l'axienda Porsche, inte łe cuałe ben presto tacarà fornir el pròpio inportante contributo anca el fiol de Ferdinand, o sia Ferdinand Anton Porsche (dito "Ferry").
El 17 de xenaro del 1934, durante el periodo naxista, so rechiesta de Adolf Hitler, Ferdinand Porsche ła fa un esposto consernente ła projetasion e ła costrusion de na vetura a destinasion popołar: ga nasesto cusì ła prima çełebre Volkswagen o sia l'auto del popoło (dal todesco Volks = popoło (inte el caxo xenitivo de ła paroła) e Wagen = vetura).
Intorno al 1938 par che el steso Hitler fornise spesìfeghe rechieste tecneghe a Ferdinand Porsche par ła reałixasion de na automobiłe da łe prestasion pì ełevàe. Łù, insieme al fio el ga łaorà asiduamente par dare vita a ła prima vera Porsche, che paraltro entrarà in produsion, tra miłe dificoltà e vicisitudini łigàe a l'exito de łe vicende bełiche, solchè diexe ani drìo, o sia inte el 1948 a Gmünd in Kärnten, da novo in Austria andove inte el 1944 jera stà spostà ła sede e fondà ła Porsche-Werk Gmünd: el çełebre modeło 356, prima vera automobiłe produxesta in serie co ła marca Porsche, fin dal prinsìpio produxesta sia in version cabrio che coupé (oltra a ła çełebre Speedster par el marcà merican). Da notar che ła marca Porsche ła produxarà senpre anca łe varianse cabrio dei pròpi veicołi.
Ła mecànega de Ła vetura ła ricalcava inte el schema de baxe l'inpostasion de ła Volkswagen, o sia motor boxer a cuatro çiłindri, sfredìo ad aria, cołocà in poxision łonxitudinałe dadrìo a sbalso o sia col monobloco oltra l'ase dadrìo e'l canbio verso l'abitacoło.
El motor inisialmente utiłixà el mantegneva ła configurasion del Maggiolino ma col sistema de ałimentasion rivisto par ła prexensa de do carburatori, uno par bancada. Anca i materialł e łe tecnołoxìe utiłixài par testàe, çiłindri, pistoni, albaro a came e mecanismi bieła-manoveła xe stà progresivamente mejorà, consentindo in tal modo reximi de rodasion pì ełevà e de conseguensa maxori prestasion, grasie anca a un raporto potensa/çiłindrata tanto favorevołe.
Drìoman vien introduxesto, noma che par łe version pì sportive, un motor pì conpleso e sofistegà, dotà de un sistema de distribusion a dopio albaro a came in testa, projetà da Fuhrmann e dito Carrera in onor de ła gara automobiłìstega Carrera Panamericana. El motore a 4 çiłindri, baxà so l'architetura a sìngoło alabaro a came inte el baxamento, l'è sta comuncue mantegnesto e l'a durà par tuta ła produsion del modeło 356 e oltra, dao che el jera stà utiłixà anca sol modeło Porsche 912 fino al 1969 inte ła variansa da 90 cv.
Dal 1951 ła produsion de łe Porsche ła xe stà definitivamente trasferìa a Stocarda inte el distreto de Zuffenhausen.
Co'l pare de Ferry, Ferdinand, xe moristo inte el 1951, ła Porsche ła ga concuistà ła so prima vitoria de clase a ła 24 ore di Le Mans. Inte el 1953 ga vedesto ła łuxe ła 550 Spyder, na barcheta studiada postatamente par łe conpetision co un motor boxer a cuatro çiłindri de 1.498 cm³ e 110 cavałi de potensa, co na potensa speçifega de 73,4 cavałi/łitro, non indifarente par na auto de chel periodo.
Ła dispoxision del motor ła xera çentrałe, o sia col monobloco verso l'abitacoło a l'interno de l'aso dadrìo e'l canbio verso l'esterno. Sta cołocasion de l'unidà motrice ła conferiva maxor stabiłità e ła vegnarà aplegà racuanti desni drìo a modełi de serie (Porsche 914, Porsche Boxster e Porsche Carrera GT).
Sto modeło l'è pasà a ła storia par i numaroxi sucesi sportivi e anca par el fato che l'ator James Dean xera al vołante de na "550" col ga avesto l'inçidente che ghe n'a cauxà ła morte el 30 de setenbre 1955.
El logo
canbiaŁa nasita del logo che desferensia łe porsche, co minime varianse estetiche inte el tenpo, daspuò i ani '50 xe avegnesto in modo scuaxi caxuałe. L'inprenditor merican Max Hoffmann, che el se ocupaa de l'inportasion de łe Porsche inte i USA, jera convinsesto del stragrando potensiałe comerciałe de ste veture, ma el xera contrarià dal fato che no łe fuse dotae de na marca che łe rendese suito riconosibiłe.
Durante na sena de łaoro co Ferdinand Anton Porsche, el ga convinsesto definitivamente sti ùltemo de l'indispensabiłità de un marchio (marca) par łe so veture. Ła resposta de Ferry xe stà mediata: el ga dexegnà sora un tovagiołin un scudo, in te'l cuało se fondea i stemi de ła sità de Stocarda e de ła rejon inte ła cuała ła naseva, el Württemberg, co un cavało al sentro e rami de corna de cervo de Ulrico I che gavarìa frxià ogni Porsche dal 1953 fin in avanti.
Ła 911
canbiaInte'l 1963 Ferdinand Alexander Porsche dito Butzi, so fiòło de Ferry, ga creà ła 911, auto sportiva co motor boxer ma, diferentemente da ła presedente 356, a sìe siłindri (par aumentar łe prestasion) e senpre rafredà ad aria, che ga partesipà a molti rally vinsendo tra l'altro cueło de Montecarlo par do volte. Łe orizeni del modeło łe risałe comuncue a ła segonda metà dei ani '50, dal momento che se ga tołesto ła desizion de sostituir ła 356, modeło che oramai risentiva del pezo dei ani nonostante łe vendite continuase a bon ritmo (spece inte' marcà statunitense, che xe devegnesto ben presto el prinsipałe sboco comersiałe par ła Caza).
In faze de projeto, l'auto ła gavarìa dovesto ciamarse 901, ma ben presto ga dovùo èsar modifegà el nome, poiché Peugeot gaveva za brevetà e rejistrà tuti i nùmari co ła sifra zero intramezo par i propi modełi. Anca par ła 911 xe stà consarvà ła tradisionałe dispozision posterior a sbalso del motor, che vegnarà senpre mantegnùa, mentre el rafredamento a łicuido sostituirà cueło ad aria soło co ła serie 996 inte'l 1998.
Inte'l 1975 ła Porsche ga creà ła 930, ła só prima vetura sora ałimentada co turboconpresor: derivada stradałe de ła Carrera RSR (na 911 par corse so strada), che tutavia se ga seliesto de ciamar senplisemente Turbo. Precedesta in sta tecnołozìa da ła BMW che tre ani prima gavea ponesto in comersio el modeło 2002 turbo. Co na siłindrada de 3.0 łitri e na potensa de 260cv, ła Turbo ła zera na vetura tanto potente ma difisiłisima da guidar, soratuto so suparfisi co scarsa aderensa a cauza de l'erogasion de potensa asae inproviza. Sta partegołarità, unìa a ła dispozision del motor dadrìo a sbalso, provocava un aseto tendensialmente sovrastersante in condision critiche, costrenzendo a tempestive manuvre de controsterso.
Un ultarior problema derivava dal cusìdito turbo lag, cioè dal retardo co'l cuało vegniva erogà ła potensa respeto al momento in cui vegniva schisà l'asełerador, el che costrenzeva ad antisipar sia ła asełerada che ła stacada par sercar de otegner ła potensa vołesta al momento zusto. El turbo lag zera un problema comun a tute łe veture turbo de łe prime zenerasion: el xe stà drìoman rezolvesto co na sofistegada zestion ełetrònega da l'unidà motora e soraratuto co łe turbine a zeometria variabiłe, entràe in produsion solchè inte'l 2006 co ła serie 997.
Ła 911 ła ga benefisià inte i so scuazi 50 ani de vita de un afinamento costante, che ga consentìo a sto modeło de ocupar na cuota de marcà de tuto respeto, devegnendo ben presto el tèrmene de paragon par łe veture sportive de tuto el mondo. Łe serie che se ga avicendà łe ga łe sigle 930 (soło varsion turbo), 964, 993, 996, 997, Porsche 991. Łe siłindràe łe xe aumentàe dai inisiałi 2 łitri a 2.2, 2.4, 2.7, 3.0, 3.2, 3.3, 3.6, 3.8 (co ła 997 a fin 2004). Na varsion da 4 łitri aspirada del boxer Porsche ła xe stà produzesta par ła 997 4.0 GT3 RS.
I modełi transaxle e ła 959
canbiaI ani '70 e '80 i jera stà caratarizà dai controversi modełi Porsche 924, Porsche 944 (consepìi inisialmente par Audi), Porsche 968 e Porsche 928, tuti co motor anterior, trasion e canbio posteriori (sistema transaxle). Nonostante łe òteme doti de aziłità, distribusion dei pezi e abitabiłità, tałi modełi ga otegnesto infati un suceso comersiałe infarior a łe ateze.
A metà dei ani otanta A zera stà produzesta in sołi 292 ezenplari ła potente e inovativa 959 co propulsor 2.8 łitri do turbo e trasion integrałe, che tra l'altro ga vinsesto ła Parigi-Dakar del 1986.
I ani '90 e 2000
canbiaInte i ani novanta nase i novi modełi de ła serie 911, inte łe varie varsion Carrera, Turbo, Cabrio, Targa, a l'inisio co ła serie 964, cuindi co łe 993 e 996 ('st'ùltema ła prima co rafreddamento a łicuido).