Punica granatum

El melagragno (dito anca magragno, malgaragnaro, pomoingranà, pomogranà o punegaro) el xe na pianta alta anca 2-4 metri, col nome sientifico de Punica granatum, de ła fameja de łe Punicaceae o Lythraceae. Sto arbusto, originario del'Asia Çentrałe, el xe difondesto specie in Medio Oriente, anca se el se pole cstate in tuti i paexi del Mediteraneo. El nome in łatin (malum punicum) el deriva dal fato che i Romani i pensava che el fuse originario de łe tere puniche, Cartagine in specie. I ło ciamava anca malum granatum, par via dei grani o miołe de le quali i xe pieni i fruti.

Punica granatum

Dati
Fonte de	melagrana (it) , pomegranate seed (en) , pomegranate seed oil (en) , pomegranate juice (en) e pomegranate tree wood (en)
Stato de conservasion
Ris-cio mìnemo
UICN	63531
Tasonomia
Superregno	Eukaryota
Rènjo	Plantae
Órdene	Myrtales
Fameja	Lythraceae
Zènare	Punica
Spece	Punica granatum L., 1753
Nomenclatura
Epònemo	Granada (Spagna)

In todesco el se ciama Granatapfel, in inglese pomegranate, in italian melograno, in yddish milgroym, in spagnoło granada.

Piante de malgaragno

Łe foje łe xe łónghe, a forma de łancia, i fior cołor róso vivo e i fruti i xe de łe bałe dure e róse anca quełe. Ła polpa dei fruti ła xe divixa in difarenti setori cołor roxa-róso, tuti pieni de picołe megołe róse (łe ga tanta vitamina C).

El malgaragno inte ła mitołogia greca

El malgaragno entra inte el mito del rapimento de Persefone, fioła de Demetra, dea del gran e dei racolti, da parte del dio de l'oltretonba, Ade. Demetra ła mandava su ła tera mesi e mesi continui de fiuri e de fruti, sensa interusion, da senpre. Un bel dì el dio dei morti Ade el se ga inamorà de ła fioła de ła dea, Persefone, e'l ła ga atirà co un truco xo inte el so regno soto tera. Łì el ghe ga oferto un malgaragno e eła, par bona creansa, ła ghin'à tastà soło che sie grani, ma questi i xe bastà par blocarla xo inte i inferi. Difati no ła saveva che ki che magna i fruti dei inferi no'l pol pi tornar su ła tera.

Fior de malgaragno

Quando che Demetra ła ga savu che ła fioła ła jera sta tegnu xo soto tera, ła se ga inrabià de bruto e no ła ga pi fato cresare nè fiori nè piante nè erbe: tuto morto. Ga dovudo saltar fora so marìo, el dio Zeus, che el ga fato un conpromeso co Ade: so fioła ła saria sta xo inte i inferi un numero de mesi uguałe a queło de łe megołe de malgaragno che ła gaveva magnà. El resto ła podeva tornar su da só mama. Cusì, Demetra, contenta pal ritorno de Persefone, ła fa crésare e fiorir tuto par sie mixi a l'ano, in primavera e in istà.

El fruto de malgaragno spacà cołe megołe drento

Controło de autorità	LCCN (EN) sh85104756 · BNF (FR) cb12562606r (data)