Łéngua rusa

El ruso (nome nativo русский язык, russkij jazyk ['ru.skʲɪj jɪ.'zɨk]) el xe na łengua slava oriental. El xe ła lengua uficial de ła Rusia e el xe parlà da 180 miłioni de àneme cofà łéngua mare, 120 miłioni cofà seconda łéngua.

Łéngua rusa

русский язык‎
Nome locaƚe	русский язык‎
Tipo	łéngua viva, łéngua e łéngua naturałe
Parlà in	Rusia ed altrove.
Autòctono de	rusi
Parlanti
Totałe	180 milioni (2019 )
Caratarìsteghe
Scritura	alfabeto russo e alfabeto sirìłego
Clasifegasion lenguìstega
łéngua umana łéngue indoeoropee łéngue baltoslave łéngue slave łéngue slave orientałi
Regoƚà da	Russian Language Institute (en)
Vulnerabiłità	1 segura
Istòria	storia della lingua russa (it)
Còdazi
ISO 639-1	ru
ISO 639-2	rus
ISO 639-3	rus
SIL	RUS
Glottolog	russ1263
Linguasphere	53-AAA-ea
Ethnologue	rus
ASCL	3402
IETF	ru
Destribusion zeogràfega
Distribusion giografega del ruso

Ła xe parlada da ła maxor parte de ła popołasion de ła Rusia, e da de łe minoranse in scuaxi tuti łi paexi che łi faseva parte de ła Union Sovietega. Ła xe łengua ofisial in Rusia, Rusia bianca, Cosachia, Kirghisia e Tagikia.

Ła xe stada na łengua de gran inportansa inte el XX secoło. Ła xe una de łe łengue ofisiałi de ła Organisasion de łe Nasion Unìe.

Carateristiche de ła łengua

Sta łengua łe se ga desviłupà dal slavonico, del cual ła ga mantegnuo ła strutura sintatica-infesionale łe raixe del łesico, ma el ga integrà molte parołe del łesico internasional. El ruso el ga de łe carateristeghe tipeghe de łe łengue slave orientałi, cofà ła epntesi (o in ruso полногласие, polnoglasie): el inserimento de vocałi intra łi grupi consonanteghi, che łi evita ła pronunsia de do consonanti tacae; sto fenomeno el xe scominsià inte el XV secoło, anca se el ga subio de łe modifeghe sia ziogràfeghe che diacroneghe.

El xe na łengua non tonal; łe vocałi miga asentae łe xe brevi e ridote.

Alfabeto e pronunsia

El vien scrito co łe 33 łetare del alfabeto siriłico.

Majuscuła	Minuscoła	Nome	Transliterasion	Pronunsia (API)
А	а	a	a	[a]
Б	б	be	b	[b] ~ [bʲ]
В	в	ve	v	[v] ~ [vʲ]
Г	г	ge	g	[g] ~ [gʲ]
Д	д	de	d	[d] ~ [dʲ]
Е	е	je	e, è, ye	[ʲɛ]
Ё	ё	jo	o, yo	[ʲo]
Ж	ж	se	s, j, zh	[ʒ]
З	з	ze	z	[z] ~ [zʲ]
И	и	i	i	[i]
Й	й	i s kratkoj	j, y, ĭ	[j]
К	к	ka	k	[k] ~ [kʲ]
Л	л	el	l	[ł] ~ [ʎ]
М	м	em	m	[m] ~ [mʲ]
Н	н	en	n	[n] ~ [nʲ]
О	о	o	o	[o]
П	п	pe	p	[p] ~ [pʲ]
Р	р	er	r	[r] ~ [rʲ]
С	с	es	s	[s] ~ [sʲ]
Т	т	te	t	[t] ~ [tʲ]
У	у	u	u	[u]
Ф	ф	ef	f	[f] ~ [fʲ]
Х	х	ha	h, kh	[x] ~ [xʲ]
Ц	ц	ce	c, ts͡	[ʦ]
Ч	ч	če	č, tch	[ʧʲ]
Ш	ш	ša	š, ch	[ʃ]
Щ	щ	šča	ŝ, šč, chtch	[ʃʲʧʲ]
Ъ	ъ	tvjordyj znak	”, "	- [palatałixasion]
Ы	ы	jery	y	[ɨ]
Ь	ь	mjahkij znak	’, '	+ [palatałixasion]
Э	э	è oborotnoje	è, ė, e	[ɛ]
Ю	ю	ju	û, you, iu, iu͡	[ʲu]
Я	я	ja	â, ya, ia, ia͡	[ʲa]

Łiteratura

Intra łi autori che łi ga scrito in sta łengua se ricorda Puškin, Gogol, Dostoevskij e Tolstoj.

Cołegamenti esterni

• (EN) SIL.org
• (EN)(FR) Łista de risorse in łinia
• (RU)(EN) Tavoła de trasliterasion .
• (EN) Trasliterasion in łinia Archivià il 22 de aprile 2019 in Internet Archive.

• (IT) Tastiera rusa virtual Archivià il 7 de otobre 2013 in Internet Archive.

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so ruso
• el detien schemi gràfeghi so