Difarense intrà łe version de "Sołusion"

[Version verifegà][Version verifegà]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p →‎Sołubiłità e saturasion: sost, replaced: ała → a ła
Targheta: Canbio faxesto co AWB
p ., replaced: che'l → che el (7)
Targheta: Canbio faxesto co AWB
Riga 1:
{{Variansa|venesian}}
[[Imàjine:SaltInWaterSolutionLiquid.jpg|right|250 px|thumb|Sołusion sałina preparada a partir da [[aqua]] e [[cloruro de sodio]] (ła sal da cuxina).]]
In chìmega na '''sołusion''' ła xe un sistema omogèneo che'l el no pol èser miga deconposto par mexo de mètodi de separasion fìxisi. Na sołusion ła se desferénsia da na [[despersion]] qualsevogia perché el sołudo el xe desperso inte el solvénte a liveło de sìngołe [[mołècoła|mołècołe]] o [[ion]]i, ognun de ei sircondà da mołècołe de solvénte. Se parla più precixamente de [[solvatasion]] par quanto revarda mołècołe co [[ligame iònico|ligami iònisi]] e [[ionixasion]] par [[ligame covałente|ligami covałénti]].
Có, inte na sołusion, un sołudo el xe prexente co àtomi, ióni o mołècołe de dimension particolarmente restréte (soto a 1 nm), invixìbiłi anca col giuto del [[microscopio]], se parla de ''sołusion vèra''. Sedenò, có łe dimension de łe partexełe del sołudo łe rexulta conpréxe infrà 1 e 1000 nm, se parla de ''sołusion falsa'', o [[cołoide|despersion cołoidal]].
 
Riga 16:
 
[[Imàjine:Solubilità diretta e inversa.svg|thumb|250px|Curve de sołubiłità par sistemi a sołubiłità dreta e inversa.]]
Ła maxor parte dei conposti lìquidi e sòłidi ła ga na sołubiłità proporsional a ła tenperadura (se dixe che'l el sistema solvénte-sołudo el xe a ''sołubiłità dreta''); łe solubiłità dei gas łe ga invése in gènere na tendénsa contraria (in sto caxo qua se dixe che'l el sistema solvénte-sołudo el xe a ''sołubiłità inversa'').
 
I vałóri de łe sołubiłità de łe sostanse inte i desferénti solvénti i xe costanti e cognosùi.
 
Na sołusion ła xe dita [[Saturasion|sàtura]] có ła contien ła màsima quantità de sołudo che'l el solvénte el xe bon de desfar a quéła tenperadura; xontando a na sołusion sàtura ancóra sołudo, sto qua no'l se desfa, ma'l se separa da ła sołusion, presipitando (se'l xe un sòłido), formando na nóva [[Faxe (chìmega)|faxe]] (se'l xe un lìquido) o bułegando (se'l xe un gas).
 
Na sołusion ła xe dita ''insàtura'' có ła contien na quantità de sołudo soto quéła màsima che'l el solvénte el xe bon de desfar a quéła tenperadura; xontando altro sołudo, sto qua el se desfarà inte ła sołusion.
 
In condision particołari, xe posìbile otegnir sołusion sorasàture, overosia sołusion che łe contien più sołudo de quanto che'l el solvénte el sia normalmente bon de desfar a quéła tenperadura; sìmiłi sołusion łe xe sistemi instàbiłi che co perturbasion mecàneghe (agitasion, sgorlada, xonta de corpi foresti) i lìbara queło che ghe xe de massa de sołudo trasformàndose in sołuzioni sàture. Ła xónta de póchi cristałi de sołudo a na sołusion sorasàtura par cauxarghe ła separasion del sołudo ła xe dita ''sémena'', e ła xe par exenpio sfrutada inte el proceso industrial de [[cristałixasion]].
 
== Tenperadura e całor ==
Riga 51:
Łe [[propietà cołigative]] łe xe propietà che łe revarda tute łe sołusion e łe depende da quanto, e ''no'' quało, sołudo ghe xe drénto. Łe val co sołudo no vołàtiłe. Più sołudo se xónta, maxóri łe sarà łe conseguénse de łe propietà stése. Łe xe quatro:
# ''Basaménto de ła tension de vapor'': inte łe sołusion, respeto al solvénte puro, ła tension de vapor, overosia ła [[presion]] fata da łe mołècołe che łe xe drio vaporixarse, ła xe menor perché łe partexełe de sołudo łe ostàcoła i [[moti convetivi]] de quełe de solvénte.
# ''Inalsamento ebulioscòpico': sta propietà, cauxada dal stéso motivo de quéło del basaménto de ła tension de vapor, ła fa in modo che na sołusion ła tenperadura a ła qual el solvénte el taca a bogir ła xe più alta respeto a queła del solvénte puro. Se véde infati che l'aqua sałada ła domanda più ténpo par bogir. Ła fòrmuła ła xe: ''ΔT<sub>Eb</sub>=K<sub>Eb</sub>·m'' co ''K<sub>Eb</sub>'' che'l el sta par na costante spesìfega par solvénte (0,513&nbsp;°C·kg/mol par l'aqua), e ''m'' par molalità;
# ''Basaménto crioscòpico': no sóło bogir, ma anca congełarse xe più difìsiłe par na sołusion respeto al solvénte puro. Par sto motivo vien doprada ła sal par desfar el [[giaso]] inte łe strade de inverno. Ła fòrmuła ła xe: ''ΔT<sub>Cr</sub>=K<sub>Cr</sub>·m'' co ''K<sub>Cr</sub>'', co ''m'' che ła xe sénpre ła molalità e ''K<sub>Cr</sub>'' n'altra costante desferénte (0,186&nbsp;°C·kg/mol par l'aqua);
# ''Presion osmòtica'': ła xe ła presion che ghe vol par contrastar el fenòmeno del'[[osmoxi]], overosìa el pasagio de solvénte traverso na menbrana semipermeàbile da na sołusion co póco a na co tanto sołudo. Maxor xe ła desferénsa de sołudo, più presion bixogna aplicar. Ła fòrmuła xe ''π=MRT'', co ''R'' che ła xe ła costante dei gas e ''M'' ła molarità
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Sołusion"