La storia de ła fixega ła inbrasa de seguro on longo arco tenporałe, ma no ghe xe nisun acordo so cuando che ła xe nata. {{Cn|Alguni studioxi i ga pensà che el so inisioinìsio documentà l'è sta inte ła Civiltà de ła vale de l'Indo. Altri storeghi de la siensa, i vede inte el fiłoxofo [[Talete]] tra i primi a no vołere le spiegasion no-naduralisteghe e no rasionałi de la nadura (par exenpio miti e coxmogonie a sfondo rełijoxo) e de conseguensa el primo a vedare el canpo de łe siense de ła naura. El xe sta anca el primo a farse de łe domande che oncora deso i fixeghi i serca de catar na risposta o sia so cuałe sostansa fondamentałe o el prinçipio materiałe a ła baxe de l'universo. [[Empedocle]] el ga descuerto i conçeti de łe forse trative e repulsive che łe regoła i mutamenti e łe interasion intrà ełementi materiałi sostansiałi del coxmo. I filosofi [[Leucippo]] e [[Democrito]] i ghea dato inportansa al conçeto de atomismo che el saria sta riciapà da ła fixega moderna. [[Parmenide]], uncò considarà on filoxofo, el ghea scrivesto el poema ''So ła naura'' (''Περὶ φύσεως'', ''Perì phýseōs'') che el se proponea de ofrire on cuadro rasionałe de cosa chel sia in realtà el mondo fixego e cuałe che ła sia ła so struturasion esensiałe.. El filosofo de la siensa [[Karl Popper|Popper]] el ga catà robe in comun intrà el pensiero de st'ultimo e ła teorixasion de on universo pien, xeometego e continuo da parte de Einstein,}} tanto che Popper el ghea ribatexà Einstein "Parmenide".<ref name="Popper2002">{{Cita libro|nome=K.R. |cognome=Popper |anno=2002 |titolo=Unended Quest: An Intellectual Autobiography |serie=Routledge Classics |editore=Routledge |isbn=978-0-415-28589-6 |lccn=2002067996 |url=https://books.google.com/books?id=CxND59gFftMC&pg=PA148 |pp=148–150}}</ref>
Tuta via ła fixega cusì ciamada ła nase co ła [[rivołusion sientifega]] inte el [[XVII secoło|XVII secolo]] par oparà de [[Niccolò Copernico]], [[Keplero]], [[Tycho Brahe]], [[Galileo Galilei]] e el so [[Metodo sientifego|metodo scientifego]],
