|
El '''copyright''' (termine de [[łéngua inglexe]] che leteralmente signifega ''dirito de copia'') xe l'equivałente del ''dirito d'autore'' inte i paexi de common law, come i [[Stati Unii de ła Mèrica]] e la [[Regno Unìo]], dal cuałe però diferise soto vari aspeti.
'L xe sołitamente abrevià cóco el sinboło '''[[©]]'''. Quando tałe sinboło nò'l xe utiłixàbiłe se riproduce cóco ła letera "c" posta tra [[parentexi]]: ''(c)'' o ''(C)''.<ref>Inte i Stati Unii ła registrasion e l'apoxision del sinboło gaveva na eficacia costitutiva fino a ła riforma del 1976, caratere poi perso dopo tałe riforma cfr. Jarach-Pojaghi ''Manuałe del dirito d'autore'' Mursia p.96</ref>
== Considerasion xenerałi par el Copyright ==
Inte el [[XX secoło]], l'avento dei riprodutori e in particołare del [[computer]] e de łe Rete [[internet]], ga sotrtto uno dei cardini a ła baxe del copyright in senso clasico: o sia el costo e ła dificoltà de riprodure e difondare sol teritorio łe opere, aspeti fino a alora gestìi da ła corporasion dei editori dietro congruo conpenso o cesion dei diriti da parte dei autori. Ciò ga rexo masa difisiłe ła tuteła del copyright come tradisionalmènte intexo, e creà novi spasi par i autori.
El primo epixodio cóco eco internasionałe, se ga avuo a cavało intrà el [[XX secoło|XX]] e el [[XXI secoło]] cóco el cussidito caxo Napster, uno dei primi sistemi de condivixion gratuita de file mùxicałi, ogeto de enorme suceso a cavało del milenio. Ła ciùxura de Napster, avegnùa inte el [[2002]] e xenerà da łe denunse da i editori che i vardava el sistema cofà un concorente ai propi profiti, nò'l ga risolto se nò par breve tenpo i atriti. Novi programi de ''file sharing'' gratuito i xe sorti rinpiasando l'orixinałe Napster e vanificando i scopi de ła ciùxura. Secondo i operatori del mercà dell'intratenimènto, na costante diminusion de łe vendite de CD mùxicałi xe scaturìa da ła difuxion de sti sistemi e de ła progresiva obsołescensa dixitałe de ła presedente tecnołogia, obsolescensa dovùa prinsipalmènte all'ecesivo costo d'acuisto de materiałe orixinałe.<ref>Musica & Memoria, "''[http://www.musicaememoria.com/mercato_musica_2006.htm El mercà de ła mùxega inte el 2006]''", 2006</ref> Questo ga danexà prinsipalmènte el sistema corporativo e ingesà dell'industria discografega. I ghè xe, tutavia, [http://www.ictlex.net/?p=13 autorévułi studi] che i dixe el contrario.
El file sharing (scanbio e condivixion de file) de materiałe proteto dal ''copyright'', se ga sviłupà e difondesto cóco l'inporse de łe tecnołogie enformatighe e del [[web]], e in particołar modo grasie al sistema del peer-to-peer. Ła vełosità de sta difuxion e sviłupo, ga rexo difisiłe pà'l dirito industriałe internasionałe axornarse cóco ła medexima prontesa. Molti anałisti internasionałi i xe drio acuxar infati ła prexensa de vodi normativi nò omoxeneamènte colmai.
== Note ==
| 