Version de le 21:30, 12 avr 2021 canbia Fierodelveneto (discusion \| contribusion) Contribudori, Aministradori de intermuxo, Aministradori 167 376 modifiche p ., replaced: sione → sion Targheta: Canbio faxesto co AWB ← Difarensa pì vècia		Version in ultima de łe 16:19, 14 xug 2021 canbia Desfare Fierodelveneto (discusion \| contribusion) Contribudori, Aministradori de intermuxo, Aministradori 167 376 modifiche p fix, replaced: on → un (7) Targheta: Canbio faxesto co AWB
Riga 15: I '''eucarioti''' ('''''Eukaryota''''', dal [[Łéngua grega antiga\|grego]] εὖ ''eu'' «bon» e κάρυον ''káryon'' «nùcleo»<ref>''I principi di biochimica di Lehninger'', de David L. Nelson e Michael M. Cox, 5ª ediz. 2010 cap 1 pag.3</ref>) i ze uno dei do [[Domìnio (tasonomia)\|domini]] de ła [[clasifegasion sientìfega\|clasifegasion]] [[Tasonomia\|tasonòmega]] dei [[Organismo vivente\|èsari viventi]]. I costituise el domìnio pì conpleso e i include sìncue [[Regno (tasonomia)\|regni]]: [[Plantae\|piante]], [[Fungi\|fonghi]], [[Animalia\|animałi]], [[Protista\|protisti]] e [[Chromista\|cromisti]]. El critero par ła distinsion da l'altro domìnio, i [[Prokaryota\|procarioti]], ła ze ła prezensa de onun [[nùcleo sełułare]] ben definio, izolà dal resto de ła [[sèłuła]] tramite na [[menbrana nucleare\|menbrana]] e che ła contien ła major parte del materiałe zenètego raprezentà dal [[DNA]] (na parte menor ła ze contegnesta inte i [[mitocóndrio\|mitocóndri]]). I eucarioti i ga par de pì onun [[sistema endomenbranozo]]. == Altre difarense intrà eucarioti e procarioti == Riga 21: * Difarenti propietà de łe secuense [[Zenoma\|zenòmeghe]] regoładore; * [[Zene\|Zeni]] organizai in [[introni]] e [[ezoni]] co consevente procesamento (''[[splicing]]'') del trascrito primàrio; * [[Trascrision (biołozia)\|Trascrision]] e [[tradusion]] de onun trascrito i ze avegnimenti separai inte el spàsio e inte el tenpo; * I trascriti eucariòteghi no i ze cuazi mai [[Połisistrònego\|Połisistròneghi]], o sia i porta na soła [[Open Reading Frame\|ORF]]; * Parsentuałe de DNA no codifegante tanto pì ełevada; Riga 29: Soło inte i eucarioti se ga ła [[riprodusion sesuałe]], che ła prezenta do modałità de divizion: ła [[mitozi]] e ła [[meiozi]]. La mitozi el ze el procedimento de divizion che el serve prinsipalmente a l'incresimento e al renovo dei tesui, mentre la meiozi ła ze spesìfega de łe sèłułe destinae a ła riprodusion, dite [[Gamete\|gameti]]. Par mezo de ła mitozi na sèłuła ła fa na còpia de eła istesa col isteso nùmaro de cromozomi, formando cusita du sèłułe [[Diplòidia\|diplòidi]]. Ła meiozi ła se fa invese in do secuense, andove na sèłuła diplòide, co na modałità caratarìstega, ła se sdópia in do sèłułe [[Aplòidia\|aplòidi]] (o sia co na soła còpia de cadaun cromozoma) e dopo, durante ła segonda secuensa, ste do sèłułe łe se divide formando a ła fin cuatro sèłułe aplòidi. [[File:Tree of Living Organisms 2.png\|thumb\|La teoria pì creditada so l'orìzene eucariota ła ipotiza ła fuzion biołòzega intrà almanco due organismi procarioti: onun [[archaea]] e onun [[batterio]].<ref>M. Rivera & J. Lake 2004, [https://www.nature.com/nature/journal/v431/n7005/abs/nature02848.html The ring of life provides evidence for a genome fusion origin of eukaryotes] Nature 431, 152-155</ref>]] ==Sistemàtega dei eucarioti== De resente (par ez. Sina ''et al''.,'' ''2005<ref>{{cita pubblicazione \|cognome=Adl \|nome= Sina M. \|etal=s \|anno=2005 \|mese=ottobre \|titolo=The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis onun the Taxonomy of Protists\|rivista=Journal of Eukaryotic Microbiology \|volume=52 \|numero=5 \|pp=399-451 \|url=http://www.fpl.fs.fed.us/documnts/pdf2005/fpl_2005_adl001.pdf}}</ref> Keeling ''et al., ''2005), so ła baze de caràtari struturałi e mołecołari, ze sta proponesto de divìdar i organismi eucarioti in sie grandi grupi (ciamai supergrupi) acetai universalmente ma che łe so rełasion e la so monofilia no łe ze oncora totalmente declarie: * [[Amoebozoa]] * [[Opisthokonta]] che el ciapa drento i veci regni [[Animalia]] e [[Fungi]] * [[Rhizaria]], onun grupeto de protisti co similarità inte el [[DNA]] che łe rezalta ma co basa somejansa morfołòzega. Ghene fa parte, par ezénpio, i [[foraminìferi]] e i [[radiołari]] * [[Archaeplastida]] (che el ciapa drento el regno [[Plantae]], le alghe rosse, le alghe verdi) * [[Chromalveolata]] (che el ciapa drento, intrà chełi altri, alghe unisełułari acuàteghe conponenti del fitoplancton, [[eteròtrofi]] parasiti de animałi, [[diatomee]], [[alghe brune]], [[Oomycota\|oomiceti)]].

Difarense intrà łe version de "Eukaryota"