Difarense intrà łe version de "Nadivi americani"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 1:
{{Infobox de Pòpoło
|imàjine=Montaje amerindios.png
}}
Co l'espresion '''nadivi americani''', '''Indiana''', '''amerindi''', '''prime nasion americane''', '''indiani de Amèrica''' o '''pòpołi precołonbiani''' se intende denomenar łe popołasion che łe abitava el [[continente american]] prima de ła [[Cołonizasion eoropea de łe Amèriche|cołonizasion eoropea]] e i so odierni disendenti.
I [[etnònemi]] ''indiani de Amèrica'' e ''pełerose'' i ze doparai in particułare par denomenar i [[Siviltà precołonbiane|pòpołi precołonbiani]] del Nord Amèrica soratuto in Eoropa, ma no i ze tèrmani unìvoghi e i ze stai de frecuente un ojeto de descusion, cascando senpre pì in foradòpara in [[Cànada]] e [[Stati Unii de l'Amèrica]] parché considerai rasisti. Inte i paezi ispanòfoni de l'[[Amèrica Latina]] se dòpara predomenantemente el tèrmano ''indios'', mentre par i francòfoni el soravive el tèrmano ''amerindiens''. El dòparo del tèrmano ''indian'' el ło se ga gràsie a [[Cristoforo Colombo]] che, in serca de na rota che ła consentise de rivar a l'[[Àzia]] traersando l'[[osèano Atlàntego]], el ghea credesto de gaver otegnesto łe [[Ìndie Orientałi]], sprovedesto che invese el ghea tocà łe coste de un continente che in cheła època el zera sconosesto ai Eoropei; i Spagnołi i ghea batezà de consevensa el novo mondo "[[Ìndie osidentałi]]", e solché de sevente redomenà Amèrica, in onore de [[Amerigo Vespucci]]<ref name="treccani">[http://www.treccani.it/enciclopedia/indiani-d-america/ Indiani d'America], Enciclopedia Treccani</ref>.
Secondo l'ipòteze sientìfega pì creditada, 13.000 ani fa l'omo el saria migrà da l'[[Àzia]] verso l'[[Amèrica]] traerso de ła [[Berinza]], un toco de tera che inte l'època ła univa i du continenti. Sti ómani i se garia dopo movesti pì verso sud finmente ndar ocupar tuto el continente e difarensiàndose in miłiari de etnie e tribù difarenti.
Line 9 ⟶ 12:
Un mùcio de àree del continente łe ze oncora popołae da nativi americani; specialmente in Amèrica Latina andove, coi ''[[metìcio|mestizo]]'', i forma ła majoransa de ła popołasion. Inte i Stati Unii de l'Amèrica e in Cànada i nadivi americani, invese, i forma deso solché na picenina menoransa. Oncora oncó inte i paezi de l'Amèrica i se parla almanco un miłen de [[Łéngue native americane|łéngue indìzene vàrie]]. Racuante intrà ste cuà, cofà par ezénpio el [[Łéngue quechua|quechua]], l'[[Łéngua aymara|aymara]], el [[Łéngua guaraní|guaraní]], łe [[łéngue maya]] e el [[Łéngua nahuatl|nahuatl]], łe vien parlae da milioni de persone. Un mùcio, par de pì, i conserva pràteghe e costumanse culturałi de vàrio grado, includeste pràteghe rełijoze, de organizasion sociałe e pràteghe de susistensa. Racuanti pòpołi indizeni i vive oncora inte un stato de rełativo izołamento da łe socetà moderne e altre par-fin no i łe ze mai entrae in contato co ste cuà o co l'[[Siviltà osidentałe|omo osidentałe]].{{citasion necesària}}
I nativi americani i ga caraterìsteghe somàteghe afini a łe [[Mongołòide|popołasion aziàteghe]]: oci slongai, zìgomi rezaltanti, cavejere prinsipalmente scure e lise co par de pì ła cuazi asensa de barba. Sti caràtari i ghea portà i antropòłoghi far ipòtezi so ła so orìzene ereditada dai antighi aziàteghi, che i gaveva traersà el [[streto de Bering]] inte el ndar de l'[[Preistòria|època preistòrega]], ipòteze confermada da studi [[Łéngue native americane|lenguìsteghi]] fazesti drioman e, soratuto, gràsie dei studi [[Zenètega de łe popołasion|zenèteghi]]<ref>Luigi Luca Cavalli-Sforza. ''[[Geni, popoli e lingue]]''. Adelphi, 1996</ref>.
<!-- Sesion de pie voze, NO ZONTAR GNENTE ALTRO! -->
== Notasion ==
{{Notasion}}
| |||