Difarense intrà łe version de "Ikurriña"

[[Imagine:Flag_of_the_Basque_Country.svg|thumb|right|250px|L' ikurriña con łe proporsioni ofizsiałi atuałi ]]

[[Imagine:Lehen Ikurrina 1896.gif|thumb|right|250px|L' ikurriña con łe proporsioni originałi del dixegno dei fradei Arana]]

Creà in tel 1894 dai fradei Luis e Sabino Arana (el fondatór del Partito Nasionalista Basco), a l' inisio ła se identificava con el teritorio de ła provincia de Bixcaia (Bizkaia-Vizcaya). In seguito ła ga scomisià a raprexentar tuta Euzkadi, nome che vien dà par indicar tuta ła nasión basca. Con la costitusión de ła Comunità Autonoma dei Paexi Baschi, o de Euskadi, ła se gà adotà come so bandiera ofizsiałe.

Come che el spiegava Arana, el dixegno de ła bandiera l' era baxà su quelo del scudo de ła provincia de Bixcaia. Difati ła ga un sfondo roso, cołor de ła signoria de Bixcaia e, secondo Arana, cołor de l' antico sfondo del scudo.

Su sto sfondo ghè na croxe verde, sinboło de l' apostoło [[Sant' Andrea]], patrono de Bixcaia a chei tenpi e na croxe bianca, sinboło de ła fede in Cristo de ła popołasión de Bixcaia. El fato che ła croxe bianca ła staga insima, volea dir che ła łegixlasión de Bixcaia ła gavea da "''sotometarse in tuto a łe leji rełigioxe e morałi''".

L' insieme el ricorda ła bandiera britanica, e forse ła someiansa no l' è caxuałe visto che Arana el profesava na gran amirasión par ła Scosia, anca queła raprexentà da una croxe de Sant' Andrea, bianca su sfondo axuro. N'altra interpretasión l'aferma che ła [[croxe]] verde ła raprexenta l' albaro de Gernika e ła conjunsión de łinee orixontałi, verticałi e diagonałi sora el sfondo roso, el scudo de ła Navara.

Anca ła paroła ''ikurriña'' l' è na creasión de Arana, un neołogixmo che vien da ''ikur'' (''sinbolo'' in basco) e che ła pretendea de esar ła tradusión basca del castiglián ''bandera'' (conparabiłe anca con ła voxe catałana ''[[senyera]]''). In pratica ła se uxa soło par riferirse a ła bandiera basca in concreto. Atualmente łe grafíe più comuni i' è ''ikurriña'' in [[łéngoa spagnoła|castiglián]] e ''ikurrin(a)'' in basco.

Arana l' avéa dixegnà schisi de bandiere anca par i altri teritori baschi, ma no i ga mia vù altretanta fortuna. L' ikurriña, a l' inisio sinboło de Bixcaia in te l' anbiente del [[PNV]], la se ga convertio nel giro de qualche ano in tel sinboło de [[Euskal Herria]], spodestando sinbołi più antichi come el [[''[[lauburu]]'']] o l' ''[[''arrano beltza]]'']] (aquila nera) del Regno de Navara.

Adotà come sinboło ofizsiałe de Euzkadi in tel 1934, l' è stà iłegalixà dal goerno miłitar nato dal colpo de stato contro ła II Republica intel 1936. Durante la ditatura de Francisco Franco vegnea perseguio chiunque la exibea, faxendoła diventar un sinboło anti-franchista. Anca par sto motivo l' è diventà popołare in te i Paexi Baski francexi. Nel periodo inisiałe de ła tranxisión spagnola dopo ła morte de [[Francisco Franco]], ła so exibisión la vegnea ncora punìa in qualche ocaxión, ma se ałentò ła presión. Cosita, par exenpio, el 5 de dicenbre del 1976, a l' inisio de na partía de bałón tra ła Real Sociedad de San Sebastián e l' Athletic de Bilbao, i capitani de le do squadre i s'à prexentà sul canpo portando na ikurriña, sensa esar arestà. El 19 de jenar del 1977 s' à tornà a permetarghene l' uxo in Spagna e nel 1979 l' articoło 5 del Statuto de Autonomia dei Paexi Baski el l' à riconosua come bandiera ofizsiałe de tałe comunità.

I le utilixa anca i movimenti baschi in [[Navara]] e in te i Paexi Baschi francexi, anca se no l' è mia ofizsiałe. In ste do xone la se uxa sul piano cultural e in te l' anbito połitico nasionałista basco, e no l' è tanto raro vedarla xventolar in edifici ofizsiałi.