Wikipedia

Difarense intrà łe version de "Todesco ałeman"

Navega in tel istorego in manjiera interativa
[Revixion njiancora controłà][Revixion njiancora controłà]
← Difarensa pì vèciaDifarensa pì nova →
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
VixuałeWikitesto
ElMeBot (discusion | contribusion)
Bot
16 962 modifiche
p Bot: Cavo zs
ElMeBot (discusion | contribusion)
Bot
16 962 modifiche
p Cavo zs
Riga 1:
El '''todesco ałeman''', o senplizsemente '''ałeman''', el xe na serie de varianti de ła łéngoa alta todesca, cioè "diałeti" del [[łéngoa todesca|todesco]] ufizsiałe, che i vein reconduxesti al popoło dei Ałemani.<br/>
El vien parlà da zserca 10 miłioni de persone inte'l [[Baden-Württemberg]] inte'l sud de ła [[Jermania]], in [[Alsazsia]], in [[SvizseraSvisera]] e inte ła rejon austriaca del [[Vorarlberg]] e anca intel [[Liechtenstein]].
 
[[Image:Heutige_oberdeutsche_Mundarten_neu.PNG|thumb|350px|Difuxion de łe prinsipałi varianti de ła łéngoa todesca, l'ałeman el xe cołorà de roso]]
Riga 23:
===''Hochalemannisch'' (Alto Ałeman)===
 
El''''''Hochalemannisch''''' el xe un diałeto parlà inte ła [[SvizseraSvisera]] jermanòfona, in [[Liechtenstein]], in [[Alsazsia]] ([[Fransa]]) e in coalche comun tałian.
 
Carateristeghe: el sono /{{IPA|k}}/ el deventa el [[Fricativo]] {{IPA|x}}, e no {{IPA|kʰ}} o {{IPA|kx}} cofà in Baso Ałeman.
 
Existe difarenti varianti:
* el''Hochalemannisch'' vero e propio, parlà in [[SvizseraSvisera]] a [[Xurigo]], a [[Bienne]] e in tanti altri comuni;
* el ''Liechtensteinisch'', diałeto parlà in [[Liechtenstein]];
* el ''Schweizerdeutsch'';
Riga 35:
====''Schweizerdeutsch'' (Svizsero todesco)====
 
Parlà oviamente inte ła [[SvizseraSvisera]] jermanòfona, el se devide in ''Westschweizerdeutsch'' (Svizsero todesco ozsidentałeosidentałe) e ''Ostschweizerdeutsch'' (Svizsero todesco orientałe).
 
łe difarenzse infra ste do varianti łe xe intel ditongo {{IPA|ei ou øi}} (e non {{IPA|ai au ɔi}}) e inte i verbi co do forme plurałi ({{IPA|-ə -ət -ə}}) (e no co na soła, come che invezse càpita normalmente {{IPA|-əd̥ -əd̥ -əd̥}}).
Riga 43:
El xe na variante menor de l'alto ałeman che no'l prexenta ditonghi ({{IPA|ʃniːə(n) buːə(n)}} e gnanca {{IPA|ʃneijə bouwə}}) e tre forme plurałi par i verbi ({{IPA|-ə(n) -ət -ənt}}). łe finałi łe xe mantegeste anca intel plurałe.
 
El vien parlà in tanti canton e comuni [[SvizseraSvisera|svizserisviseri]] (Berna, Uri, Obvaldo, Canton Nidvaldo, Glarona, Friburgo, Vałexe.
 
In seguito ai spostamenti de l'etnìa [[Walser]], el se ga po difondest anca inte'l Canton Tizsin e intel Canton Grixoni ([[SvizseraSvisera]]), in [[Liechtenstein]], intel [[Vorarlberg]] ([[Austria]]) e a [[Gressoney]] ([[Itałia]]).
 
=== ''Niederalemannisch'' (Baso Ałeman) ===
 
El '''''Niederalemannisch''''' el xe un diałeto ałeman parlà in [[Baviera]] e [[Baden-Württemberg]] ([[Jermania]]), in [[SvizseraSvisera]], inte na banda de l'[[Alsazsia]] ([[Fransa]]) e inte'l [[Vorarlberg]] ([[Austria]]).
 
Existe ste varianti menori:
Riga 58:
==== ''Oberrheinalemannisch'' (Ałeman de l'alto [[Reno]]) ====
 
L''''''Oberrheinalemannisch''''' el xe na sub-partizsionpartision del baso ałeman. L'existe in do varianti:
* el ''Baseldeutsch'' (Todesco de [[Baxiłea]]), parlà escluxivamente intel Canton de [[Baxiłea]] ([[SvizseraSvisera]]);
* l'''Elsässisch'' (Alsazsian), parlà soratut inte łe xone vizsinevisine a ła sità de [[Colmar]] e a [[Strasburgo]] ([[Fransa]]).
 
[[Categoria:Łéngoe]]
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Todesco_ałeman"