Difarense intrà łe version de "Clima"
| [Revixion njiancora controłà] | [Revixion njiancora controłà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
xonte varie |
- WIP + xonte varie |
||
Riga 1:
El '''clima''' el xe ła condision carateristega de'l [[atmosfera]] in prosimità de ła [[superfise terestre]] su na data [[rejon|rejon jografica]]. A diferensa de'l [[tenpo atmosferego]], che el se riferise a łe condision atmosfereghe atuałi e a łe variasion de łe stese inte'l arco de un par de setimane, el clima el se riferise a'l longo periodo: dixemo che 'l xe na media de łe condision atmosfereghe che vien oservae so un dato posto durante svariati ani<ref>Ła [[Organixasion Metereołogica Mondiałe]] (WMO) ga stabiłio che ła durata minima de łe ''serie tenporałi'' de dati pa poder ricavare łe carateristeghe climateghe de na çerta area xe de '''30 ani'''.</ref>.
Line 21 ⟶ 20:
* Ła ''xona de i dexerti aritici e połari'', có manco de 300 mm.
N'altro modo de clasifegare el clima xe traverso łe '''rejon de orixene de łe mase de aria''' e łe '''xone frontałi'''. Anca in sto modo i vien sudivixi in tri grupi prinçipałi:
* I ''climi de łe base latitudini'', regołai da mase de aria ecuatoriałi e tropicałi.
* I ''climi de łe medie latitudini'', regołai da mase de aria sia tropicałi che połari.
* I ''climi de łe alte latitudini'', regołai da mase de aria połari e artiche.
Inte'l 1918 [[Wladimir Köppen]] de'l università de Graz ga inventà un sistema de clasifegasion (in gran parte enpirico) baxà so le medie mensiłi de tenperadure e precipitasion. Inte i ani el xe sta rivisto e estexo da i so alievi e el '''sistema de'l Kõppen''' el xe tutora uno dei sistemi de clasifegasion pì uxai. Sto sistema el xe caraterixà da un codexe de letere che łe indica i prinçipałi grupi de climi e i vari sotogrupi.
I grupi prinçipali i xe sincue:
* '''A''': ''climi tropicałi'', tenperadura media senpre superiore a i 18°C, nó stajon invernałe, precipitasion abondanti che łe supera ła evaporasion anua.
* '''B''': ''climi aridi'', evaporasion potensiałe ła supera łe precipitasion anue.
* '''C''': ''climi tenperati caldi'' (o pi coretamente ''mexotermici''), el mexe pì fredo ga na tenperadura media inferior a 18°C ma superior a -3°C, almanco un mexe ga na tenperadura media sora i 10°C.
* '''D''': ''climi nivałi'' (o ''microtermici''), el mexe pì fredo ga na tenperadura inferior a i -3°C, ła tenperadura media de'l mexe pì caldo xe sora i 10°C.
* '''E''': ''climi glasiałi'', ła tenperadura media de'm mexe pì caldo xe mando de 10°C.
I sotogrui, overosipia łe seconde letare de' codexe:
* '''S'''<ref name=aridi>va soło in abinamento có ła letera B, overosipia i climi aridi</ref>: ''clima de ła stepa'', clima semiarido có çirca 380-760 mm de precipitasion anue.
* '''W'''<ref name=aridi />: ''clima dexertico'', clima arido có manco de 250 mm de precipitasion anue.
* '''f'''<ref>se aplica a i grupi ''A'', ''C'' e ''D''</ref>: ''umedo'', precipitasion abondanti in tuti i mexi nó ghe xe na stajon suta.
* '''w''': stajon suta inte ła stajon a sołe baso (inverno).
* '''s''': stajon suta inta ła stajon a sołe alto (istà).
* '''m'''<ref>se aplica soło a'l grupo ''A''</ref>: ''clima de ła foresta pluviałe''.
Pa diferensiare ncora de pì i climi el Kõppen el ga xontà na tersa letera al codexe:
* '''a'''<ref name=CeD >se abina a i climi ''C'' e ''D''</ref>: istà tanto calda, tenperadura media de'l mexe pì caldo superiore a i 22°C.
* '''b'''<ref name=CeD />: istà calda, tenperadura media de'l mexe pì caldo inferiore a i 22°C.
* '''c'''<ref name=CeD />: istà curta e fresca, manco de 4 mexi sora i 10°C.
* '''d'''<ref>se abina soło a'l clima ''D''</ref>: inverno tanto fredo, mexe pì fredo soto i -38°C.
* '''h'''<ref name=aridi />: caldo suto, media anua sora i 18°C.
* '''k'''<ref name=aridi />: fredo suto, media anua soto i 18°C.
Metendo insieme ste letere se otien el codexe conpleto de un determinato clima. A volte ła tersa letera no serve ma in çerti caxi ghe vołe tute e tre łe letare pa identificar un clima.
Uxando łe precipitasion e 'l [[evapotraspirasion]] el climatołogo merican [[C. W. Thornthwaite]] el ga idea un modo pa clasifegare el clima drio el '''[[biłancio de'l acua a'l teren]]'''.
Line 29 ⟶ 54:
==Note==
<references/>
[[Categoria:Climatołogia]]
[[af:Klimaat]]
[[an:Clima]]
[[ar:مناخ]]
[[ba:Климат]]
[[bar:Klima]]
[[be:Клімат]]
[[be-x-old:Клімат]]
[[bg:Климат]]
[[bn:জলবায়ু]]
[[bs:Klima]]
[[ca:Clima]]
[[cs:Podnebí]]
[[cy:Hinsawdd]]
[[da:Klima]]
[[de:Klima]]
[[el:Κλίμα]]
[[en:Climate]]
[[eo:Klimato]]
[[es:Clima]]
[[et:Kliima]]
[[eu:Klima]]
[[fa:اقلیم]]
[[fi:Ilmasto]]
[[fiu-vro:Kliima]]
[[fr:Climat]]
[[fy:Klimaat]]
[[ga:Aeráid]]
[[gl:Clima]]
[[he:אקלים]]
[[hi:जलवायु]]
[[hr:Klima]]
[[hu:Éghajlat]]
[[ia:Climate]]
[[id:Iklim]]
[[io:Klimato]]
[[is:Loftslag]]
[[it:Clima]]
[[ja:気候]]
[[jv:Iklim]]
[[ka:კლიმატი]]
[[kaa:Klimat]]
[[kk:Климат]]
[[ko:기후]]
[[la:Clima]]
[[lt:Klimatas]]
[[lv:Klimats]]
[[mk:Клима]]
[[mn:Уур амьсгал]]
[[ms:Iklim]]
[[mwl:Clima]]
[[my:ရာသီဥတု]]
[[nl:Klimaat]]
[[nn:Klima]]
[[no:Klima]]
[[oc:Clima]]
[[pl:Klimat]]
[[pt:Clima]]
[[ro:Climă]]
[[ru:Климат]]
[[scn:Clima]]
[[sh:Klima]]
[[simple:Climate]]
[[sk:Podnebie]]
[[sl:Podnebje]]
[[sq:Klima]]
[[sr:Клима]]
[[stq:Klima]]
[[sv:Klimat]]
[[ta:தட்பவெப்பநிலை]]
[[tg:Иқлим]]
[[th:ภูมิอากาศ]]
[[tr:İklim]]
[[tt:Климат]]
[[uk:Клімат]]
[[vi:Khí hậu]]
[[war:Klema]]
[[za:Heiqhaeuh]]
[[zh:氣候]]
[[zh-yue:氣候]]
| |||