Nave

Na nave ła xé un grando mexo de trasporto chel gałegia sul'aqua. Łe nave łe se destingue in xènere da łe barche a seconda de ła grandesa, del cargo o anca per el numero de pasegèri che łe porta. Tradisionalmente, łe nave łe xé considerai mexi sul'aqua chel gabia almanco un ponte łóngo chel vaga da ła prova a al pope. Però ghe xé progeti de nave moderne che no łe respeta miga sta definision. Se pol catar nave so laghi, mari, e fiumi che łe pol svolxer na granda quantità de mestièri, come el strasporto de persone o robe, ła pesca, el svago, ła seguresa, e ła guera.

Gałia venesiana del XVI sècoło.

Nave e barche łe se cresue in conpagnia al'omo. In guera o in paxe, łe xé deventae n'inportante parte dei sistemi de tràfeghi e miłitari. Łe barche da pesca łe vien doperai da miłioni de pescadóri in giro al mondo. I exèrsiti i dispon de vasèi de alta tecnołogia per conbater e agiutar i soldai in tera. Łe nave dei tràfeghi de robe, squaxi 35.000 in giro, 'ntel 2007 łe ga strasportà 7,4 biłioni de tonełade de cargo.

Sti vasèi qua i xé stai anca ła ciave per grande inprexe de esplorasion e scoverte sientìfeghe e tecnołòxiche. Navigadóri come Zheng He i ga portà in giro invension come ła bùsoła o ła pólvere da boto. Sìmiłi scopi i gaveva łe nave doperae per ła cołonixasio e'l tràfego dei s-ciavi e i gà sodisfà bixogni sientìfeghi culturałi e umanitari. Novi prodoti chei xé rivadi da ła Mèrica grasie a navigadóri europei 'ntel XVI sècoło i gà agiutà miga poco ła crésita de ła popołasion mondial

Come el ga demostrà Thor Heyerdahl col só pìcoło mexo, el Kon-Tiki, se pol navegar per łónghe distanse su na sénplexe zàtara. Da łe canoa mexołìteghe a łe poténti portaerei de ancuo, łe nave łe conta ła storia de ła crésita umana.