Difarense intrà łe version de "Grafia Veneta Unitaria"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p Robot: Modifeghe esteteghe |
|||
Riga 5:
El sistema GVU el consìlia de scrìvare come che se parla (sensa vardare a l'etimologìa o l'origine de łe parołe) e de doparare serte łétare par scrìvare i soni de ła łéngua parlà, ma el lasa anca na serta łibartà de poder sèliere de łe łétare difarènti.
== Açento ==
L'açento el xe un segno che el se mete sora na vocałe tònica par mostrare ła maniera giusta de pronunsiare na paroła. El sistema GVU el dixe de doparare l'acento grave par tute łe vocałi ('''à''', '''è''', '''ì''', '''ò''', '''ù''') e l'acento acuto soło par łe vocałi '''é''' e '''ó''' (quando che łe xe sarae).
L'acento el va doparà:
* Inte łe parołe sdrùciołe e bisdrùciołe: '''''à'''lbaro'', ''m'''é'''tare
* Inte łe parołe sdrùciołe che łe xe diventae piane dopo che łe gà perso ła vocałe finałe: ''m'''é'''tar'' (da ''métare'')
* Inte łe parołe tronche che łe finise co na vocałe: ''inson'''à''''', ''pal'''ù'''''
* Inte łe parołe tronche che łe finise co na consonante, soło quando ła vocałe de l'ùltima siłaba ła xe na '''è verta''' o na '''ò verta''': ''scarp'''è'''r'', ''veci'''ò'''t''
* Inte łe parołe piane co ła '''è verta''' o ła '''ò verta'''
* Sora ła ì tonica dopo na u: ''p'''uì'''na'', ''p'''uì'''to''
* Sora ła ì o ła ù tonica prima de na vocałe finałe: ''un'''ìo''''', ''bev'''ùo'''''
* Par distìnguare parołe de na soła siłaba che łe se scrive conpagne: ''sta''-''stà'', ''ghe''-''ghé'' (l'acento el va inte i verbi; par i altri caxi, se va drìo a l'esenpio de l'italian)
L'acento no el va doparà:
* Inte łe parołe tronche che łe finise co na consonante: ''cavin'', ''Muran'', ''magnar'', ''canal''
== Apòstrofo ==
L'apòstrofo el se poe doparare:
* par i articołi davanti na vocałe
** articoło determinativo: '''''l<nowiki>'</nowiki>'''àlbaro'', '''''l<nowiki>'</nowiki>'''inpiria'', '''''l<nowiki>'</nowiki>'''omo''
** łe preposision articołae, davanti na vocałe, łe va scrite senpre stacae: ''''' da l<nowiki>'</nowiki>'''àlbaro'', '''''de l<nowiki>'</nowiki>'''omo''
** articoło indeterminativo, sia maschiłe che feminiłe: '''''n<nowiki>'</nowiki>'''àlbaro'', '''''n<nowiki>'</nowiki>'''ànara''
* a l'inisio de na paroła, al posto de ła ''Ł'' (L tajà), par segnare na ''L'' che no ła se lexe quasi pì: '''''<nowiki>'</nowiki>'''a'' (ła), '''''<nowiki>'</nowiki>'''èto'' (łèto)
== Łétare o sinbołi ==
{| class="wikitable" style="text-align:center" width="100%"
|-
Riga 92:
|}
| style="width:33%"
{| class="wikitable"
Riga 207:
'''Ocio''':
* davanti a B, P ghe va ła N e no ła M: es. ''ca'''nb'''iar, te'''np'''o'' e no ''cambiar, tempo''
* ła U ła se dopara anca se el suono el tende verso O: cioè se scrive ''sguèlto'' e no ''sgoèlto'' (it. svelto)
== Alternative previste ==
Łe racomandassion de ła GVU łe permete de sieliar tra diverse maniere de scrivar çerti suoni:
* ''c dolce'': '''C''' seguìa da E o I, opure '''Ċ'''
* ''g dolce'': '''G''' seguìa da E o I, opure '''Ġ'''
* ''consonante fricativa sonora interdentale'': '''DH''' opure '''Đ'''
* ''consonante fricativa sorda interdentale'': '''ZH''' opure '''Ẑ'''
* GN de ''gnaro'': '''GN''' opure '''Ñ'''
* S+C dolce: '''SĊ''' opure '''S-C''' (fisċar / fis-ciar)
Par ła S el discorso el xe na s-cianta pi conplicà:
* posibiłità 1 (come in tałian): in mezo a do vocałi '''S''' indica ła S sonora, '''SS''' indica ła S sorda; par ła S sonora a inissio paroła se pol sieliar tra '''Ṡ''' o '''X''' (es. ''A ca'''s'''a mia ghe '''x'''e na ca'''ss'''a de vin'')
* posibiłità 2: par ła S sonora senpre '''X''' , par ła S sorda senpre '''S''' (*) (es. ''A ca'''x'''a mia ghe '''x'''e na ca'''s'''a de vin'')
* posibiłità 3: par ła S sonora senpre '''Ṡ''' , par ła S sorda senpre '''S''' (*) (es. ''A ca'''ṡ'''a mia ghe '''ṡ'''e na ca'''s'''a de vin'')
(*) in ogni caxo davanti a na consonante ghe va senpre '''S''', sia par el suono sordo che par queło sonoro.
Riga 230:
Par ła Z ghe xe tanti sinbołi a seconda del suono precixo che se vol raprexentar, ma in realtà no ghe xe maniere alternative de scrivar el steso suono. Ła se dopara cosita:
* in mezo a do vocałi, come in tałian: '''Z''' indica ła zeta sonora (''pezo'', it. ''peggio'') , '''ZZ''' la zeta sorda (''fazzoleto'')
* ne łe altre poxission: '''Ż''' par ła zeta sonora (''żenocio'', ''vèrżar''), '''Z''' par ła zeta sorda (''zata, zeola'')
Par altri suoni particołari se pol doparar ZH/Ẑ e Ž.
== Cołegamenti forèsti ==
* [http://win.elgalepin.org/gvu/ El testo del manuałe]
[[Categoria:Łéngoa vèneta|Grafia veneta unitaria]]
| |||