Wikipedia

Difarense intrà łe version de "Ciad"

Navega in tel istorego in manjiera interativa
[Version verifegà][Version verifegà]
← Difarensa pì vèciaDifarensa pì nova →
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
VixuałeWikitesto
Xqbot (discusion | contribusion)
Bot
22 513 modifiche
p Robot: zh:乍得 el jera un articoło in evidensa; modifeghe esteteghe
riformatada, sevente ƚa discusion so el projeto giografia
Riga 15:
|capitaleAbitantiAnno = 1996
|governo = Republica
|presidente = [[Idriss Déby]]
|primoMinistro = [[Djimrangar Dadnadji]]
|indipendenza = dała [[Fransa]], [[11 de agosto]] [[1960]]
|ingressoONU = [[20 de setenbre]] [[1960]]
Riga 28:
|continente = [[Àfrica|Africa]]
|orario = [[Tenpo Coordenà Universałe|UTC]] +1
|valuta = [[Francofranco CFA]]
|PIL= 13.723
|PILValuta= $
Riga 44:
|telefono = +235
|targa = <!-- sigla automobilistica internazionale - senza parentesi quadre -->
|inno = [[''La Tchadienne]]''
|festa = &nbsp;
|note = <!-- note libere -->
}} <!-- fine della tabella - per la compilazione vedi -> Aiuto:Stato -->
El '''Ciad''' (en [[łéngoa araba|arabo]] تشاد ''Tšad''), ofisialmente ła '''Republica del Ciad''' (en [[łéngua fransexe|fransexe]] ''République du Tchad'') el xe on Stato de ł'[[Africa sentrałe|Africa Sentrałe]].<br>
El confina a nord co ła [[Łibia]], a est col [[Sudan]], a sud co ła [[Republica Sentrafricana]], a sudovest col [[Camerun]] e ła [[Nigeria]] e a ovest col [[Niger]].
 
== Giografia ==▼
Ła '''Republica del Ciad''' (en [[łéngoa araba|arabo]] '''تشاد''' ''Tšad''; en [[łéngua fransexe|fransexe]] ''République du Tchad'') el xe on [[Stato]] de ł'[[Africa sentrałe|Africa Sentrałe]] che el confina a nord co ła [[Łibia]], a est col [[Sudan]], a sudovest col [[Camerun]] e ła [[Nigeria]], a Ovest col [[Niger]] e a sud co ła [[Republica Sentrafricana]]. El xe vasto 1&nbsp;284&nbsp;000&nbsp;km² e el ga 'na popołasion de 9.826.419 abitanti par 'na densità de 7,2&nbsp;ab/km². Ła cavedal ła xe [[N'Djamena]], łe łéngoe ofisiałi łe xe el [[Łéngua fransexe|Fransexe]] e [[Łéngoa araba|Arabo]], ma se parla pì de sento łengoe difarenti.
{{varda anca|Giografia del Ciad}}▼
El xe vasto 1&nbsp;284&nbsp;000&nbsp;km².
 
Ła montagna pì alta se cata nte ła catena del Tibesti (3&nbsp;414 metri).
 
El Lago Chad xe el secondo lago africano par estension, anca se questa ła cambia de vari km² soto l'influenza de łe piove.
 
El paexe se pol dividar en tri rejoni giografeghe: 'ntel nord se cata el Desertodeserto del [[Sahara]], aal sud del desertosentro gh'e na strisia semidesertega de savana [[sahel|saheliana]]iana, al sud ghe xe pianure fertili e verdi, ciamade savana sudanica. El Lago Chad xe el secondo lago africano par estension, anca se questa ła cambia de vari km² soto l'influenza de łe piove. Ła montagna pì alta se cata nte ła catena del Tibesti (3&nbsp;414 metri).▼
 
== Storia ==
{{varda anca|Storia del Ciad}}
=== Antighità ===
Da i ricatamente archeologici se sa che ghe jera varie popołasion in stà zona zà dal setimo secoło vanti Cristo. 'ntel 1000 d.C., i kanem gha fondà el so inpero che funsionea controłando łe rote carovaniere. Co ła desertificasion de el nord del paexe, vari grupi s'à spostà e ła region gha perso ła so importansa, anca se l'è rimasta na zona inportante par el controło de łe carovane de marcanti arabi o berberi. I francexi gha anetù el Ciad a ła so cołonia de l'Africa Equatoriałe 'ntel 1920, fin a l'indipendensa del 1960. El primo presidente l'è stà François Tombalbaye, un cristian del sud. Ła so politica l'à creà del risentimento tra i musulmani del nord e l'è sciopà ła prima guera civile 'ntel 1965. 'Ntel 1979, i ribełi łi xe entrà 'nte ła cavedal e gha scomizià na guera tra de łori. Hissène Habré gha vinto sta guera interna e l'è diventà el novo presidente del paexe. 'Ntel 1990, Idriss Déby s'a tolto el poder co on colpo de stato. Ancò el paexe vive 'nte l'incertesa. Soldai ribełi vol ciapar el controło del paexe, ma łe trupe de Déby xe stà bone de mantegner el controło de ła cavedal.
Da i ricatamente archeologici se sa che ghe jera varie popołasion in stà zona zà dal setimo secoło vanti Cristo.
 
'Ntel 1000 d.C., i kanem gha fondà el so inpero che funsionea controłando łe rote carovaniere. Co ła desertificasion de el nord del paexe, vari grupi s'à spostà e ła region gha perso ła so importansa, anca se l'è rimasta na zona inportante par el controło de łe carovane de marcanti arabi o berberi.
▲== Giografia ==
▲{{varda anca|Giografia del Ciad}}
▲El paexe se pol dividar en tri rejoni giografeghe: 'ntel nord se cata el Deserto del [[Sahara]], a sud del deserto gh'e na strisia semidesertega de savana [[sahel]]iana, al sud ghe xe pianure fertili e verdi, ciamade savana sudanica. El Lago Chad xe el secondo lago africano par estension, anca se questa ła cambia de vari km² soto l'influenza de łe piove. Ła montagna pì alta se cata nte ła catena del Tibesti (3&nbsp;414 metri).
 
=== EconomiaModernità ===
I francexi gha anetù el Ciad a ła so cołonia de l'Africa Equatoriałe 'ntel 1920, fin a l'indipendensa del 1960.
El Ciad xe considerà ła quinta nasion pì poareta del mondo. El 80% de ła popolasion vive soto el livel de poertà. No ghe xe investimenti stranieri, trane i campi petrolifiri nte ła region de Dobà, 'ntel sud. El [[coton]], che l'jera coltivà par l'esportasion, gha perso tereno par colpa de le guere civili. Łe infrastuture no łi xe stà svilupà. In Ciad ghe soło 14&nbsp;000 tełefoni fisi.
 
El primo presidente l'è stà François Tombalbaye, un cristian del sud. Ła so politica l'à creà del risentimento tra i musulmani del nord e l'è sciopà ła prima guera civile 'ntel 1965. 'Ntel 1979, i ribełi łi xe entrà 'nte ła cavedal e gha scomizià na guera tra de łori. Hissène Habré gha vinto sta guera interna e l'è diventà el novo presidente del paexe.<br>
== Popolasion ==
'Ntel 1990, Idriss Déby s'a tolto el poder co on colpo de stato. Ancò el paexe vive 'nte l'incertesa. Soldai ribełi vol ciapar el controło del paexe, ma łe trupe de Déby xe stà bone de mantegner el controło de ła cavedal.
On quarto de ła popolasion vive 'nte i sentri urbani (N'Djamena, Sarh, Moundou, Abéché and Doba). Ghe xe pì de duzento grupi etnici e se parla pì de sento łengoe difarenti. El arabo ciadiano xe ła łengoa franca. I pì importanti grupi łi xe i sara al sud e i toubous al nord.
 
== ReligioneGiografia połitega ==
Ła cavedal ła xe [[N'Djamena]].
 
== Popołasion ==
El ga 'na popołasion de 9.826.419 abitanti, par 'na densità de 7,2&nbsp;ab/km².
 
On quarto de ła popolasion vive 'nte i sentri urbani (N'Djamena, Sarh, Moundou, Abéché and Doba).
 
=== Etnie ===
Ghe xe pì de duzento grupi etnici.<br>
I pì importanti grupi łi xe i sara al sud e i toubous al nord.
 
=== Religione ===
I 54% de i ciadiani xe islamici, 20% catołighi, 14% protestanti, e el resto segue łe reijon tradisionałi.
 
=== Łéngoe ===
Łe łéngoe ofisiałi łe xe el [[Łéngua fransexe|fransexe]] e el [[Łéngoa araba|arabo]], ma se parla pì de sento łengoe difarenti.<br>
El arabo ciadiano xe ła łengoa franca.
 
== Economia ==
El Ciad xe considerà ła quinta nasion pì poareta del mondo. El 80% de ła popolasion vive soto el livel de poertà.
 
El [[coton]], che l'jera coltivà par l'esportasion, gha perso tereno par colpa de le guere civili.<br>
No ghe xe investimenti stranieri, trane i campi petrolifiri nte ła region de Dobà, 'ntel sud.
 
Łe infrastuture no łi xe stà svilupà.<br>
In Ciad ghe soło 14&nbsp;000 tełefoni fisi.
 
{{Africa}}
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Ciad"