Cuando ghe zeragera el [[Inpero Roman]] ła Itałia ła zerajera sołamente na penizoła ciamà "penizoła itałega" e ła zerajera formà da tanti popołi difarenti che pian pian i se ga romanizà, anca sa i gà tenjù anca molte de łe so carateristeghe. Intela zonaxona sentrałesentrał de ła penizoła łe zèxe naseste molte siviltà che łe ga dà man forte ało sviłupo intele zone de'l [[Łasio|Lazio]], de ła [[Toscana|Tuscana]], de ła [[Baxiłicata|Łucania]] e de altre zonexone de l'Itałia meridionałemeridionał.
In SicijaSiçija, Całabria, Canpania e Puja i zexe venjui parfin dei grecigresi a fondarefondar sità e cołonie tanto che sti posti i zerajera ciamà in latinłatin ''Magna GraeciaGraesa''. Anca intel'ntel sora ghe zerajera de łe inportanti siviltà in mezo a selti e gałi, ma so de łore se sa de manco.
Soło na sità ła se gà metù sora łe altre, ła siviltà romana che on fià ała volta ła gà creà el so gran Inpero Roman che el gà metù soto mezamexa Eoropa e tuta ła costa de'l Mediteraneo.
Co che el Inpero Roman se gà desfà ła Itałia ła zexe restà divizadivixa inte na caterba de stati, staterełi, siori łocałi e co on poder che no el se capivacapia chi zèxe che ło gavéa. Intel teritorio de ła penizołapenixoła durante el [[Rinasimento]] ghe zerajera on mucio de paze tra i stati e se gà vedù on periodo de gran sviluposviłupo artistego, soratuto en Tuscana (Firense), Stato de ła Ciesa (Roma), Dugado de Miàn (Miàn) e intel [[Vèneto|Veneto]] d'uncò; se recorda el pitor cadorin-venesian [[Tiziano|Tizian]] e el architeto padoàn [[Andrea Paładio]] ativi en VenetoVèneto, [[Michelangelo Buonarroti]] e [[Rafaeło]] ativi en Tuscana e Itałia Sentrałe.
