Difarense intrà łe version de "Utensa:Ciaurlec/Sabionara9"

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p formatasion, replaced: aƚe → al (115), are → ar (36) using AWB
p formatasion, replaced: ƚengua → ƚéngua (39), cinexe → činexe (3) using AWB
Riga 21:
De soto ƚa se trova 'na tabeƚa che ƚa mostra ai manco esperti i prinsipaƚi sinboƚi de el [[Alfabeto fonetègo internazionaƚe]] (scursà AFI<ref>in inglexe scursà in IPA</ref>). Par el insieme ridoto de i sìnboƚi doparai par ƚa [[lengua veneta|ƚéngua vèneta]] el se varde [[wiktionary:vec:Ajuto:IPA pa'l vèneto]].</br>
Par oñi sinboƚo el xe dà un exenpio in veneto indove posibiƚe, in staltri caxi se ga doparà, indove posibiƚe, exenpi in ƚengue parlae in stati indove ghe xe minoranse venete, cofà [[ƚéngua itaƚiana|itaƚian]], [[ƚéngua portoghexe|portogexe]], [[ƚéngua spañoƚa|spañoƚo]], [[ƚéngua slovena|xloven]], [[ƚéngua croata|croato]], [[ƚéngoa rumena|romen]].</br>
Par i sinboƚi miga prexenti inte ƚe ƚéngue xà dite, se ga meso posibilmente exenpi çiapai da ƚe prinsipaƚi ƚéngue eoropèe o comuncue co un eƚevà nomaro de parlanti cofà [[ƚéngua inglexe|inglexe]], [[ƚenguaƚéngua fransexe|fransexe]], [[lengua todesca|todésco]], [[ƚéngua rusa|ruso]], [[ƚéngua araba|arabo]], [[lengua hindi|hindi]], [[lengua araba|cinexečinexe]].
 
=== Premesa ===
Riga 34:
# variasion inte ƚa '''quantità vocaƚega'''<ref>dita anca ƚonghesa</ref>, in particoƚar i slongamenti, fondamentaƚi in ƚéngue cofà el arabo, el wolof, el hindi, el finlandexe, el todéscoe el tailandexe. ƚe vocaƚi "<u>ƚonghe</u>" ƚe vien vocaƚixae par un tenpo dopio rispeto a ƚe vocaƚi normaƚi dite "<u>brevi</u>", e ƚe vien indicae co do ponti daspò el sinboƚo de ƚa vocal.
# ƚa '''naxaƚixasion''': oteñua riƚasando ƚa parte moƚa de el paƚà<ref>dita veƚo paƚatin</ref>, par far insir fora ƚa aria soratuto da el naxo; 'na vocal co sta caratgeristega ƚa se ciama "<u>nasaƚixada</u>", e ƚa vien indicada co 'na tilde sora el so sinboƚo.
# ƚa '''roticixasion''': oteñua scisando ƚa ƚenguaƚéngua o ƚa epiglotide; 'na vocal prodota in sta maniera ƚa se ciama "<u>rotega</u>".
 
 
Riga 44:
###"<u>africada</u>"<ref>dita anca semi-ocluxiva o oclu-costritiva</ref>: se ƚa se pronunsa co 'na prima faxe ocluxiva, sevente 'na faxe fregadiva.
###
###"<u>fregadiva</u>"<ref>dita anca costritiva</ref>: se i se visina i organi sensa meterli in contato (dorso de ƚa ƚenguaƚéngua e paƚà, ƚavro inferior e incixivi de la arcada dentaria superiore), par strenxer el pasajo de ƚa aria e provocar 'na frision.
###"<u>spirante</u>": se i se visina i organi sensa meterli in contato, par strenxer el pasajo de ƚa aria ma sensa provocar 'na frision.
###"<u>inrodoƚada</u>": ƚa xe un tipo de consonante vibrante, creada indoparando i ƚavri, ƚa radice de ƚa ƚéngua; ƚa vibrasion ƚa xe multipla.
Riga 360:
|consonante naxal retroflesa sonora
|hindi वरुण ''Varuṇa'' [ʋəɾuɳ]
|cofà [n], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɲ]</big>
Riga 366:
|itaƚian ''ñomo'' [ˈɲɔːmo], ''ñocco'' [ˈɲɔkːo]<br />portogexe ''pinha'' [ˈpiɲɐ]
spañoƚo ''España'' [esˈpaɲa]
|'''"ñ" itaƚiana<br />"nh" portogexe<br />"ñ" spañoƚa'''<br />cofà [n], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ŋ]</big>
|consonante naxal veƚar sonora
|činexe 北京 ''Beijing'' [beɪˈdʒɪŋ]<br />itaƚian ''anca'' [ˈaŋka], ''mango'' [ˈmaŋɡo]<br />inglexe ''king'' [kɪŋ]
|cofà [n], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà sentral
|-
|aliñ="center" | <big>[ɴ]</big>
|consonante naxal uvuƚar sonora
|spañoƚo castiƚian ''enjuto'' [eɴˈχuto]<br />xaponexe 日本 ''nihon'' [n̠ʲihõ̞ɴ]
|cofà [ŋ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[p]</big>
Riga 401:
|consonante ocluxiva retroflesa sorda
|xvedexe ''kort'' [kʰɔʈ]
|cofà [t], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɖ]</big>
|consonante ocluxiva retroflesa sonora
|siziƚian e sardo ''cuaddu'' [ku'aɖːu]<br />siziƚian ''cavaddu'' [ka'vaɖɖu]
|cofà [d], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[c]</big>
|consonante ocluxiva paƚatal sorda
|albanexe ''kuq'' [kuc]<br />čeco ''čeština'' [ˈt͡ʃɛʃcɪna]<br />furlan ''cjoli'' [ˈcoli], ''cjan'' [ˈcan]
|cofà [k], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɟ]</big>
|consonante ocluxiva paƚatal sonora
|albanexe ''përgjigje'' [pərɟiɟe]<br />ongarexe ''Magyarország'' [mɒɟɒrorsaːg]
|'''"gj" albanexe<br />"gy" ongarexe'''<br />cofà [g], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[k]</big>
Riga 431:
|consonante ocluxiva uvuƚar sorda
|arabo قُرْآن‎ ''Qur’ān'' [qurˈʔaːn]
|cofà [k], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ɢ]</big>
|consonante ocluxiva uvuƚaresonora
|persian غذا ''ğazâ'' [ɢaˈzɒ]
|cofà [ɡ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ʔ]</big>
Riga 471:
|consonante africada retroflesa sorda
|poƚaco ''cześć'' [ʈ͡ʂɛɕt͡ɕ]
|cofà [t͡ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɖ͡ʐ]</big>
|consonante africada retroflesa sonora
|poƚaco ''dżem'' [ɖ͡ʐɛm]
|cofà [d͡ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[t͡ɕ]</big>
|consonante africada alveo-paƚatal sorda
|činexe mandarin 北京 ''Běijīng'' [pə̀ɪt͡ɕíŋ]<br />poƚaco ''cześć'' [ʈ͡ʂɛɕt͡ɕ]
|'''"ć" croata'''<br />cofà [t͡ʃ] ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[d͡ʑ]</big>
|consonante africada alveo-paƚatal sonora
|corean 소주 ''soju'' [sʰod͡ʑu]<br />turco ''yıl'' [jɯɫ]<br />xaponexe 富士 ''Fuji'' [ɸɯd͡ʑi]
|'''"đ" croata'''<br />cofà [d͡ʒ] ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[β]</big>
Riga 511:
|consonante frecadiva dental sorda
|greco moderno θέλω ''thélō'' [ˈθɛlo]<br />inglexe ''three'' [θɹiː]<br />spañoƚo castiƚian ''zorro'' [ˈθorːo]
|cofà [s], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e i denti superiori
|-
|aliñ="center" | <big>[ð]</big>
|consonante frecadiva dental sonora
|greco moderno δίνω ''díno'' [ˈðino]<br />inglexe ''the'' [ðə], ''father'' [ˈfɑːðə(ɹ)]<br />spañoƚo ''dado'' [ˈdaðo]
|cofà [z] ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e i denti superiori
|-
|aliñ="center" | <big>[s]</big>
Riga 541:
|consonante frecadiva retroflesa sorda
|činexe mandarin ''shì'' [ʂɨ̂], 少林 ''Shàolín''<br />ruso ''Пу́шкин Pushkin'' [ˈpuʂkʲɪn]
|cofà [ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ʐ]</big>
|consonante frecadiva retroflesa sonora
|činexe mandarin ''rén'' [ʐə̌n]<br />poƚaco ''że'' [ʐɛ], ''dobrzy'' [ˈdɔbʐɨ]
|cofà [ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɕ]</big>
|consonante frecadiva alveo-paƚatal sorda
|činexe mandarin 信息 ''xìnxī'' [ɕînɕí]<br />corean 보신탕 ''bosintang'' [poɕʰintʰaŋ]<br />zaponexe 寿司 ''sushi'' [sɯɕi]
|cofà [ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[ʑ]</big>
|consonante frecadiva alveo-paƚatal sonora
|poƚaco ''ziem'' [ʑɛm]
|cofà [ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[ɧ]</big>
Riga 566:
|consonante frecadiva paƚatal sorda
|todesco ''ich'' [ʔɪç]
|cofà [ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ʝ]</big>
|consonante frecadiva paƚatal sonora
|greco moderno γιος ''gios'' [ʝɔs]<br />napoƚetan ''guaglió'' [(ɡ)waˈʝːo*]
|cofà [ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[x]</big>
Riga 586:
|consonante frecadiva uvuƚar sorda
|portogexe braxiƚian ''marrom'' [mäˈχõː]<br />spañoƚo castiƚian ''juicio'' [ˈχwiθjo], ''júbilo'' [ˈχuβ̞ilo̞]
|cofà [x], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ʁ]</big>
|consonante frecadiva uvuƚar sonora
|franzexe ''Paris'' [paˈʁi]<br />portogexe ''rato'' [ˈʁatu]
|'''"rr" portogexe'''<br />cofà [ɣ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ħ]</big>
Riga 623:
|consonante spirante ƚabio-paƚatal sonora
|franzexe ''lui'' [lɥi], ''huile'' [ɥil]
|cofà [j], ma ƚa ostrusion ƚa xe contenporaneamante intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior, e intra i ƚavri.
|-
|aliñ="center" | <big>[ɹ]</big>
Riga 633:
|consonante spirante retroflesa sonora
|inglexe mèrican ''rose'' [ɻoʊ̯z]<br />tamil தமிழ் ''tamiḻ'' [tamiɻ]
|cofà [ɹ] o [j], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[j]</big>
Riga 668:
|consonante vibrante-inrodoƚada uvuƚar sonora
|todesco ''Richter'' [ˈʀɪçtɐ]<br />portogexe sulista ''repolho'' [ʀe̞ˈpoʎ̟ʊ]
|cofà [r], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ɽ]</big>
Riga 679:
|consonante vibrante-batua alveoƚar sonora
|inglexe mèrican ''water'' [ˈwɔːɾɚ]<br />portogexe ''pira'' [ˈpiɾɐ], ''caro'' [ˈkaɾu], ''prato'' [ˈpɾatu]<br />spañoƚo ''pero'' [ˈpeɾo], ''toro'' ['toɾo], ''fresco'' [ˈfɾe̞sko̞]
|'''"r brando" portogexe'''<br />cofà [r], ma ƚa ostrusion fata da ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua inisia inte i alveoƚi e finise inte i denti
|-
|aliñ="center" | <big>[ɬ]</big>
Riga 689:
|consonante frecadiva ƚateral alveoƚar sonora
|zuƚù ''indlala'' [ínˈɮàlà]
|cofà [l], ma sensa serar del tuto el pasajo de ƚa aria, provocando 'na frision a i ƚati de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua
|-
|aliñ="center" | <big>[l]</big>
Riga 699:
|consonante spirante ƚateral retroflesa sonora
|xvedexe ''Karl'' [kʰɑːɭ], sorl [soːɭ]
|cofà [l], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɫ]</big>
|consonante spirante ƚateral alveo-veƚar sonora
|cataƚan ''colze'' [ˈkoɫzə]<br />inglexe ''fool'' [ˈfuː(ə)ɫ]
|cofà [l], ma ƚa ostrusion ƚa xe in do ponti: davanti intra ƚa ponta e el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e i alveoƚi, dadrio intra ƚa raixe de ƚa ƚenguaƚéngua e ƚa parte posterior de el paƚà.
|-
|aliñ="center" | <big>[ʎ]</big>
Riga 714:
|consonante spirante ƚateral veƚar sonora
|inglexe american ''middle'' [ˈmɪdʟ̩], full [ˈfʟ̩ː]
|cofà [ʎ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚenguaƚéngua e el paƚà sentral
|-
|aliñ="center" | <big>[ɺ]</big>
|consonante vibrante-batua ƚateral alveoƚar sonora
|xaponexe '''みどり''' ''midori'' [mʲidoɺi]
|cofà [l], ma ƚa ostrusion fata da ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua inisia inte i alveoƚi e finise inte i denti, porocando 'na vibrasion a i ƚati de ƚa ponta de ƚa ƚenguaƚéngua.
|-
|aliñ="center" | <big>[ɓ]</big>
Riga 754:
|
|inglexe ''time'' [tʰaɪ̯m]
|diacritego doparà par ƚe consonanti "<u>aspirae</u>"<ref name=":0">'na consonante (sorda o sonora) ƚa xe <u>aspirada</u> , se ƚa xe seguia da 'na cea espirasion de aria. ƚe xe inportanti in cinexečinexe moderno, thaiƚandexe, vietnamita, corean e hindi; prexenti anca in ingƚexe, todesco, greco antigo.</ref> sorde
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʷ]</big>
Riga 764:
|
|ruso ''приве́т privét'' [prʲɪˈvʲet]
|diacritego doparà par ƚe consonanti "<u>paƚataƚixade</u>", osia dite schiciando e spinxendo ƚa ƚenguaƚéngua verso el paƚà.<br />(consonanti moƚi del ruso.)
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʱ]</big>
Riga 784:
|
|itaƚian ''andare'' [anˈdaːre]
|diacritego doparà par indicar el asento tonico primario (anteponesto a ƚa siƚaba asentada)<ref name="asento">no el se dopara in ƚéngue indove el asento tonico no el xe distintivo, cofà cinexečinexe, corean, xaponexe o hindi.</ref>
|-
|aliñ="center" | <big>[ˌ◌]</big>
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Utensa:Ciaurlec/Sabionara9"