Difarense intrà łe version de "Utensa:Ciaurlec/Sabionara9"

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Riga 24:
 
=== Premesa ===
ƚeŁe vocaƚi ƚe se distingue in baxe a tre parametri prinsipaƚi senpre prexenti:
 
* 1) ła '''vertaura''', xe a dir cuanto ƚa ƚéngua ƚa xe alsada durante ƚa so pronunsia; ƚa pasa da "<u>serada</u>" (cofà /u/, /i/) a "<u>verta</u>" (cofà /o/, /a/, /e/) <ref>pasando par scuaxi serada, semi serada, mexana, semi verta e scuaxi verta</ref><ref>sto parametro el pol anca ciamarse '''altesa vocaƚica''', in sto caxo el pasa da alta (cofà /u/, /i/) a basa (cofà /o/, /a/, /e/) </ref>.
Riga 38:
 
 
ƚeŁe consonanti ƚe se distingue in baxe a tre parametri prinsipaƚi senpre prexenti:
 
#* 1) El '''modo de articoƚasion''' conprendente:
##**El tipo de ostrusion a el pasajo de ƚa aria, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###***"<u>ocluxiva</u>": se ƚa mete in contato i organi par blocar el fluso de aria da ƚa boca, sevente un sbloco co riƚaso rapido de el fluso.
###***"<u>africada</u>"<ref>dita anca semi-ocluxiva o oclu-costritiva</ref>: se ƚa se pronunsa co 'na prima faxe ocluxiva, sevente 'na faxe fregadiva.
***"<u>fregadiva</u>"<ref>dita anca costritiva</ref>: se i se visina i organi sensa meterli in contato (dorso de ƚa ƚéngua e paƚà, ƚavro inferior e incixivi de la arcada dentaria superiore), par strenxer el pasajo de ƚa aria e provocar 'na frision.
###
###***"<u>fregadivaspirante</u>"<ref>dita anca costritiva</ref>: se i se visina i organi sensa meterli in contato (dorso de ƚa ƚéngua e paƚà, ƚavro inferior e incixivi de la arcada dentaria superiore), par strenxer el pasajo de ƚa aria ema sensa provocar 'na frision.
###***"<u>spiranteinrodoƚada</u>": seƚa ixe seun visinatipo ide organiconsonante sensavibrante, meterlicreada inindoparando contatoi ƚavri, parƚa strenxer el pasajoradice de ƚa ariaƚéngua; maƚa sensavibrasion provocarƚa 'naxe frisionmultipla.
###***"<u>inrodoƚadabatua</u>": ƚa xe un tipo de consonante vibrante, creada indoparandofasendo i ƚavri,scatar ƚa radiceponta de ƚa ƚéngua; ƚa vibrasionga ƚa'na xesoƚa multiplavibrasion.
##**El tipo de cavidà de risonansa doparada, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###"<u>batua</u>": ƚa xe un tipo de consonante vibrante, creada fasendo scatar ƚa ponta de ƚa ƚéngua; ƚa ga 'na soƚa vibrasion.
###***oral, cofà scuaxi tute
##El tipo de cavidà de risonansa doparada, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###***"<u>naxal</u>": se ƚa se pronunsa riƚasando el paƚà moƚo, e provocando na insia de ƚa aria da el naxo.
###oral, cofà scuaxi tute
##**El organo che el ponta verso el ƚogo de articoƚasion, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###"<u>naxal</u>": se ƚa se pronunsa riƚasando el paƚà moƚo, e provocando na insia de ƚa aria da el naxo.
###***gutaral
##El organo che el ponta verso el ƚogo de articoƚasion, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###***ƚéngual
###gutaral
###***ƚabial
###ƚéngual
##**El tipo de fluso de ƚa aria, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###ƚabial
###***sentraƚe, cofà scuaxi tute
##El tipo de fluso de ƚa aria, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
###***"<u>ƚateraƚe</u>": se ƚa se forma a i ƚati de ƚa ƚéngua, par pasajo de aria o par un colpo de ƚa istesa so altri organi de fonasion.
###sentraƚe, cofà scuaxi tute
##**El mecanixmo orixene de el fluso, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:polmonar, cofà scuaxi tute
###
***polmonar, cofà scuaxi tute
###"<u>ƚateraƚe</u>": se ƚa se forma a i ƚati de ƚa ƚéngua, par pasajo de aria o par un colpo de ƚa istesa so altri organi de fonasion.
## ***"<u>inlpoxiva</u>"<ref>dita anca inietiva o ingresiva</ref>: se ƚa se forma serando ƚa glotide e sbasandoƚa fintanto che pronunsa ƚa consonante.<ref>cofà co se para xoxo in goƚa</ref>
##El mecanixmo orixene de el fluso, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:polmonar, cofà scuaxi tute
## "<u>inlpoxiva</u>"<ref>dita anca inietiva o ingresiva</ref>: se ƚa se forma serando ƚa glotide e sbasandoƚa fintanto che pronunsa ƚa consonante.<ref>cofà co se para xoxo in goƚa</ref>
 
#* 2) El '''posto de articoƚasion''', xe a dir el posto indove se provoca ƚa ostrusion total o parsial de ƚa aria; sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
#**"<u>biƚabiaƚe</u>": se i ƚavri i xe un contro st'altro<ref>ma miga ƚa ƚéngua</ref>
#** "<u>ƚabio-dentaƚe</u>": se i incixivi de ƚa arcada dentaria superiore i toca el ƚavro inferior par un fenomeno de asimiƚasion.
#** "<u>ƚabio-paƚataƚe</u>": se i posti de articoƚasion i xe do, uno intra ƚa ƚéngua e el paƚa anterior, e uno intra i ƚavri<ref>rotondai un fià sporxenti.</ref>
#** "<u>dentaƚe</u>": se ƚa ƚéngua ƚa xe intra i denti.
#** "<u>alveoƚare</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca i alveoƚi<ref>xe a dir i ponti indove i denti i vien fora da ƚe xenxive.</ref> de ƚa arcada superior.
#** "<u>paƚato-alveoƚare</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca intra i alveoƚi de ƚa arcada superior e el paƚà duro.
#** "<u>retroflesa</u>"<ref>dita anca cacuminal o serebraƚe</ref>: se ƚa ponta de ƚa ƚéngua ƚa xe xirada indrio verso el paƚà <ref>ma poal anca no eserghe contato intra ƚéngua e paƚà.</ref>.
#** "<u>alveo-paƚataƚ</u>e": se ƚa ƚéngua ƚa toca intra i alveoƚi de ƚa arcada superior e el paƚà duro<ref>ma co ƚa ƚéngua pì scisada verso el paƚà rispeto a 'na palato-alveolare.</ref>
#** "<u>alveo-veƚare</u>": se ƚa ponta de ƚa ƚéngua ƚa se inƚontana da i denti e el so sentro el se visina a el paƚà<ref>ma comuncue pì vanti de 'na veƚare.</ref>
#** "<u>paƚataƚe</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca el paƚà anterior<ref>dito anca duro</ref><ref>xe pì vanti e pì scisada ƚongo el paƚà rispeto a 'na velare</ref>
#** "<u>veƚare</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca el paƚà posterior <ref>dito anca paƚà moƚe o ''velum''</ref>.
#** "<u>ƚabio-veƚare</u>": se i posti de articoƚasion i xe do, uno intra ƚa ƚéngua e el paƚa posterior, e uno intra i ƚavri.
#** "<u>uvuƚare</u>": se ƚa raixe de ƚa ƚéngua ƚa xe puxada pì indrio sull'ugoƚa<ref>che ƚa xe ƚa ultima parte morbida de el paƚà.</ref>
#** "<u>faringaƚe</u>"<ref>sto mecanixmo el xe particoƚarmente inportante in arabo</ref>: se se mete rente a ƚa faringe ƚa radixa de ƚa ƚéngua; n'te ƚa pronunsa no se ga da sentir nisuna vibrasion in fondo a ƚa goƚa.
#** "<u>glotaƚe</u>"<ref>dita anca ƚaringaƚe</ref>: se ƚa glotide<ref>ƚa valvoƚa intra ƚa goƚae ƚa trachea</ref> ƚa xe conpletamente rilasada e verta, cofà co se respira.<ref>cofà un colpeto de tose che compaña ƚa vocal o co se separa 'na serie de vocaƚi conpañe.</ref>
 
#* 3) El '''grado de articoƚasion'''<ref>dito anca vocaƚixasion</ref>, esprime ƚa ativasion de ƚe corde vocaƚi; sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
#**"<u>sonora</u>" se co ƚa se pronunsa, se sente vibrasion co 'na man puxada so ƚa goƚa.
#**"<u>sorda</u>" se co ƚa se pronunsa, no se sente ñente
 
=== Tabeƚa ===
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Utensa:Ciaurlec/Sabionara9"