Difarense intrà łe version de "Utensa:Ciaurlec/Sabionara9"

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Riga 25:
=== Premesa ===
Łe vocaƚi ƚe se distingue in baxe a tre parametri prinsipaƚi senpre prexenti:
 
* 1) ła '''vertaura''', xe a dir cuanto ƚa ƚéngua ƚa xe alsada durante ƚa so pronunsia; ƚa pasa da "<u>serada</u>" (cofà /u/, /i/) a "<u>verta</u>" (cofà /o/, /a/, /e/) <ref>pasando par scuaxi serada, semi serada, mexana, semi verta e scuaxi verta</ref><ref>sto parametro el pol anca ciamarse '''altesa vocaƚica''', in sto caxo el pasa da alta (cofà /u/, /i/) a basa (cofà /o/, /a/, /e/) </ref>.
* 2) el '''ponto de articoƚasion''', xe a dir cuanto ƚa ƚéngua ƚa se sporxe in vanti int'el cavo oral; ƚa pasa da "<u>anterior</u>" (cofà /i/, /e/) a "posterior" (cofà /u/, /o/)<ref>pasando parscuaxi anterior, sentral e scuaxi posterior</ref><ref>sto parametro el pol anca ciamarse '''posteriorità vocaƚica'''</ref>.
* 3) el '''rotondamanto''', otegñuo se par pronunsarla i ƚavri i va a formar un sercio xusto un fià sporxente; se distingue vocaƚi "<u>rotondae</u>"<ref>dite anca "procheile"</ref> (cofà /y/ in fransexe o todesco) e "<u>miga rotondae</u>" (cofà /i/ in itaƚian).<br>
Altri parametri miga senpre prexenti i xe:<br>
 
Altri parametri miga senpre prexenti i xe:
 
* variasion inte ƚa '''quantità vocaƚega'''<ref>dita anca ƚonghesa</ref>, in particoƚar i slongamenti, fondamentaƚi in ƚéngue cofà el arabo, el wolof, el hindi, el finlandexe, el todéscoe el tailandexe. ƚe vocaƚi "<u>ƚonghe</u>" ƚe vien vocaƚixae par un tenpo dopio rispeto a ƚe vocaƚi normaƚi dite "<u>brevi</u>", e ƚe vien indicae co do ponti daspò el sinboƚo de ƚa vocal.
* ƚa '''naxaƚixasion''': oteñua riƚasando ƚa parte moƚa de el paƚà<ref>dita veƚo paƚatin</ref>, par far insir fora ƚa aria soratuto da el naxo; 'na vocal co sta caratgeristega ƚa se ciama "<u>nasaƚixada</u>", e ƚa vien indicada co 'na tilde sora el so sinboƚo.
* ƚa '''roticixasion''': oteñua scisando ƚa ƚéngua o ƚa epiglotide; 'na vocal prodota in sta maniera ƚa se ciama "<u>rotega</u>".
 
 
 
Łe consonanti ƚe se distingue in baxe a tre parametri prinsipaƚi senpre prexenti:
 
* 1) El '''modo de articoƚasion''' conprendente:
**El tipo de ostrusion a el pasajo de ƚa aria, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
Line 61 ⟶ 55:
***polmonar, cofà scuaxi tute
***"<u>inlpoxiva</u>"<ref>dita anca inietiva o ingresiva</ref>: se ƚa se forma serando ƚa glotide e sbasandoƚa fintanto che pronunsa ƚa consonante.<ref>cofà co se para xoxo in goƚa</ref>
 
* 2) El '''posto de articoƚasion''', xe a dir el posto indove se provoca ƚa ostrusion total o parsial de ƚa aria; sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
**"<u>biƚabiaƚe</u>": se i ƚavri i xe un contro st'altro<ref>ma miga ƚa ƚéngua</ref>
Line 78 ⟶ 71:
** "<u>faringaƚe</u>"<ref>sto mecanixmo el xe particoƚarmente inportante in arabo</ref>: se se mete rente a ƚa faringe ƚa radixa de ƚa ƚéngua; n'te ƚa pronunsa no se ga da sentir nisuna vibrasion in fondo a ƚa goƚa.
** "<u>glotaƚe</u>"<ref>dita anca ƚaringaƚe</ref>: se ƚa glotide<ref>ƚa valvoƚa intra ƚa goƚae ƚa trachea</ref> ƚa xe conpletamente rilasada e verta, cofà co se respira.<ref>cofà un colpeto de tose che compaña ƚa vocal o co se separa 'na serie de vocaƚi conpañe.</ref>
 
* 3) El '''grado de articoƚasion'''<ref>dito anca vocaƚixasion</ref>, esprime ƚa ativasion de ƚe corde vocaƚi; sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
**"<u>sonora</u>" se co ƚa se pronunsa, se sente vibrasion co 'na man puxada so ƚa goƚa.
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Utensa:Ciaurlec/Sabionara9"