Difarense intrà łe version de "Juto:IPA"

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
drio unir łe voxi
xontae un fià de robe da ła me sabionara 9
Riga 841:
|-
| align="center" | <big>[[Tono (linguistica)|◌̌]]</big> || Cinexe mandarin ''m'''á''''' [mǎ] || Tono cresente.
|}
 
== Ajuto:AFI ==
De soto ƚa se trova 'na tabeƚa che ƚa mostra ai manco esperti i prinsipaƚi sinboƚi de el [[Alfabeto fonetègo internazionaƚe]] (scursà AFI<ref>in inglexe scursà in IPA</ref>). Par el insieme ridoto de i sìnboƚi doparai par ƚa [[lengua veneta|ƚéngua vèneta]] el se varde [[wiktionary:vec:Ajuto:IPA pa'l vèneto]].</br>
Par oñi sinboƚo el xe dà un exenpio in veneto indove posibiƚe, in staltri caxi se ga doparà, indove posibiƚe, exenpi in ƚengue parlae in stati indove ghe xe minoranse venete, cofà [[Łengua itałiana|itaƚian]], [[Łéngoa portoghexe|portogexe]], [[Łéngoa spagnoła|spañoƚo]], [[Łéngua slovena|xloven]], [[Łéngua croata|croato]], [[Łéngoa rumena|romen]].</br>
Par i sinboƚi miga prexenti inte ƚe ƚéngue xà dite, se ga meso posibilmente exenpi tolti da ƚe prinsipaƚi ƚéngue eoropèe o comuncue co un eƚevà nomaro de parlanti cofà [[Łéngua inglexe|inglexe]], [[Łéngua fransexe|fransexe]], [[lengua todesca|todésco]], [[Łéngua rusa|ruso]], [[ƚéngua araba|arabo]], [[lengua hindi|hindi]], [[lengua araba|činexe]].
 
=== Premesa ===
Łe vocaƚi ƚe se distingue in baxe a tre parametri prinsipaƚi senpre prexenti:
* 1) ła '''vertaura''', xe a dir cuanto ƚa ƚéngua ƚa xe alsada durante ƚa so pronunsia; ƚa pasa da "<u>serada</u>" (cofà /u/, /i/) a "<u>verta</u>" (cofà /o/, /a/, /e/) <ref>pasando par scuaxi serada, semi serada, mexana, semi verta e scuaxi verta</ref><ref>sto parametro el pol anca ciamarse '''altesa vocaƚica''', in sto caxo el pasa da alta (cofà /u/, /i/) a basa (cofà /o/, /a/, /e/) </ref>.
* 2) el '''ponto de articoƚasion''', xe a dir cuanto ƚa ƚéngua ƚa se sporxe in vanti int'el cavo oral; ƚa pasa da "<u>anterior</u>" (cofà /i/, /e/) a "posterior" (cofà /u/, /o/)<ref>pasando parscuaxi anterior, sentral e scuaxi posterior</ref><ref>sto parametro el pol anca ciamarse '''posteriorità vocaƚica'''</ref>.
* 3) el '''rotondamanto''', otegñuo se par pronunsarla i ƚavri i va a formar un sercio xusto un fià sporxente; se distingue vocaƚi "<u>rotondae</u>"<ref>dite anca "procheile"</ref> (cofà /y/ in fransexe o todesco) e "<u>miga rotondae</u>" (cofà /i/ in itaƚian).<br>
Altri parametri miga senpre prexenti i xe:<br>
* variasion inte ƚa '''quantità vocaƚega'''<ref>dita anca ƚonghesa</ref>, in particoƚar i slongamenti, fondamentaƚi in ƚéngue cofà el arabo, el wolof, el hindi, el finlandexe, el todéscoe el tailandexe. ƚe vocaƚi "<u>ƚonghe</u>" ƚe vien vocaƚixae par un tenpo dopio rispeto a ƚe vocaƚi normaƚi dite "<u>brevi</u>", e ƚe vien indicae co do ponti daspò el sinboƚo de ƚa vocal.
* ƚa '''naxaƚixasion''': oteñua riƚasando ƚa parte moƚa de el paƚà<ref>dita veƚo paƚatin</ref>, par far insir fora ƚa aria soratuto da el naxo; 'na vocal co sta caratgeristega ƚa se ciama "<u>nasaƚixada</u>", e ƚa vien indicada co 'na tilde sora el so sinboƚo.
* ƚa '''roticixasion''': oteñua scisando ƚa ƚéngua o ƚa epiglotide; 'na vocal prodota in sta maniera ƚa se ciama "<u>rotega</u>".
 
Łe consonanti ƚe se distingue in baxe a tre parametri prinsipaƚi senpre prexenti:
* 1) El '''modo de articoƚasion''' conprendente:
**El tipo de ostrusion a el pasajo de ƚa aria, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
***"<u>ocluxiva</u>": se ƚa mete in contato i organi par blocar el fluso de aria da ƚa boca, sevente un sbloco co riƚaso rapido de el fluso.
***"<u>africada</u>"<ref>dita anca semi-ocluxiva o oclu-costritiva</ref>: se ƚa se pronunsa co 'na prima faxe ocluxiva, sevente 'na faxe fregadiva.
***"<u>fregadiva</u>"<ref>dita anca costritiva</ref>: se i se visina i organi sensa meterli in contato (dorso de ƚa ƚéngua e paƚà, ƚavro inferior e incixivi de la arcada dentaria superiore), par strenxer el pasajo de ƚa aria e provocar 'na frision.
***"<u>spirante</u>": se i se visina i organi sensa meterli in contato, par strenxer el pasajo de ƚa aria ma sensa provocar 'na frision.
***"<u>inrodoƚada</u>": ƚa xe un tipo de consonante vibrante, creada indoparando i ƚavri, ƚa radice de ƚa ƚéngua; ƚa vibrasion ƚa xe multipla.
***"<u>batua</u>": ƚa xe un tipo de consonante vibrante, creada fasendo scatar ƚa ponta de ƚa ƚéngua; ƚa ga 'na soƚa vibrasion.
**El tipo de cavidà de risonansa doparada, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
***oral, cofà scuaxi tute
***"<u>naxal</u>": se ƚa se pronunsa riƚasando el paƚà moƚo, e provocando na insia de ƚa aria da el naxo.
**El organo che el ponta verso el ƚogo de articoƚasion, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
***gutaral
***ƚéngual
***ƚabial
**El tipo de fluso de ƚa aria, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
***sentraƚe, cofà scuaxi tute
***"<u>ƚateraƚe</u>": se ƚa se forma a i ƚati de ƚa ƚéngua, par pasajo de aria o par un colpo de ƚa istesa so altri organi de fonasion.
**El mecanixmo orixene de el fluso, sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
***polmonar, cofà scuaxi tute
***"<u>inlpoxiva</u>"<ref>dita anca inietiva o ingresiva</ref>: se ƚa se forma serando ƚa glotide e sbasandoƚa fintanto che pronunsa ƚa consonante.<ref>cofà co se para xoxo in goƚa</ref>
* 2) El '''posto de articoƚasion''', xe a dir el posto indove se provoca ƚa ostrusion total o parsial de ƚa aria; sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
**"<u>biƚabiaƚe</u>": se i ƚavri i xe un contro st'altro<ref>ma miga ƚa ƚéngua</ref>
** "<u>ƚabio-dentaƚe</u>": se i incixivi de ƚa arcada dentaria superiore i toca el ƚavro inferior par un fenomeno de asimiƚasion.
** "<u>ƚabio-paƚataƚe</u>": se i posti de articoƚasion i xe do, uno intra ƚa ƚéngua e el paƚa anterior, e uno intra i ƚavri<ref>rotondai un fià sporxenti.</ref>
** "<u>dentaƚe</u>": se ƚa ƚéngua ƚa xe intra i denti.
** "<u>alveoƚare</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca i alveoƚi<ref>xe a dir i ponti indove i denti i vien fora da ƚe xenxive.</ref> de ƚa arcada superior.
** "<u>paƚato-alveoƚare</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca intra i alveoƚi de ƚa arcada superior e el paƚà duro.
** "<u>retroflesa</u>"<ref>dita anca cacuminal o serebraƚe</ref>: se ƚa ponta de ƚa ƚéngua ƚa xe xirada indrio verso el paƚà <ref>ma poal anca no eserghe contato intra ƚéngua e paƚà.</ref>.
** "<u>alveo-paƚataƚ</u>e": se ƚa ƚéngua ƚa toca intra i alveoƚi de ƚa arcada superior e el paƚà duro<ref>ma co ƚa ƚéngua pì scisada verso el paƚà rispeto a 'na palato-alveolare.</ref>
** "<u>alveo-veƚare</u>": se ƚa ponta de ƚa ƚéngua ƚa se inƚontana da i denti e el so sentro el se visina a el paƚà<ref>ma comuncue pì vanti de 'na veƚare.</ref>
** "<u>paƚataƚe</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca el paƚà anterior<ref>dito anca duro</ref><ref>xe pì vanti e pì scisada ƚongo el paƚà rispeto a 'na velare</ref>
** "<u>veƚare</u>": se ƚa ƚéngua ƚa toca el paƚà posterior <ref>dito anca paƚà moƚe o ''velum''</ref>.
** "<u>ƚabio-veƚare</u>": se i posti de articoƚasion i xe do, uno intra ƚa ƚéngua e el paƚa posterior, e uno intra i ƚavri.
** "<u>uvuƚare</u>": se ƚa raixe de ƚa ƚéngua ƚa xe puxada pì indrio sull'ugoƚa<ref>che ƚa xe ƚa ultima parte morbida de el paƚà.</ref>
** "<u>faringaƚe</u>"<ref>sto mecanixmo el xe particoƚarmente inportante in arabo</ref>: se se mete rente a ƚa faringe ƚa radixa de ƚa ƚéngua; n'te ƚa pronunsa no se ga da sentir nisuna vibrasion in fondo a ƚa goƚa.
** "<u>glotaƚe</u>"<ref>dita anca ƚaringaƚe</ref>: se ƚa glotide<ref>ƚa valvoƚa intra ƚa goƚae ƚa trachea</ref> ƚa xe conpletamente rilasada e verta, cofà co se respira.<ref>cofà un colpeto de tose che compaña ƚa vocal o co se separa 'na serie de vocaƚi conpañe.</ref>
* 3) El '''grado de articoƚasion'''<ref>dito anca vocaƚixasion</ref>, esprime ƚa ativasion de ƚe corde vocaƚi; sevente el cual 'na consonante ƚa pol eser:
**"<u>sonora</u>" se co ƚa se pronunsa, se sente vibrasion co 'na man puxada so ƚa goƚa.
**"<u>sorda</u>" se co ƚa se pronunsa, no se sente ñente
 
=== Tabeƚa ===
{| class="wikitable sortable"
!width="5%"|sinboƚo
!width="15%"|nome
!width="35%"|exenpi
!width="45%"|descrision
|-
|aliñ="center" | <big>[iː]</big>
|vocal serada anteriore miga rotondada ƚonga
|itaƚian ''sito'' [ˈsiːto]
|cofà [i], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[ĩ]</big>
|vocal serada anteriore miga rotondada naxaƚixada
|portogexe ''pinguim'' [pĩˈɡwĩ], ''vim'' ['vĩ]
|cofà [i], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[i]</big>
|vocal serada anteriore miga rotondada
|itaƚian ''dipinto'' [diˈpinto]<br />portogexe ''si'' ['si]<br />vèneto sità [si.ˈta], istà [is'ta], vin [viŋ]
|'''"i" itaƚiana e portogexe<br />"y" portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[yː]</big>
|vocal serada anteriore rotondada ƚonga
|todesco ''Blüte'' [ˈblyːtə]<br />fransexe ''sûr'' [syːʁ]
|cofà [y], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[y]</big>
|vocal serada anteriore rotondada
|franzexe ''rue'' [ʁy]
|cofà [i], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɨ]</big>
|vocal serada sentral miga rotondada
|poƚaco ''dobrzy'' [ˈdɔbʐɨ]<br />romen ''în'' [ɨn]<br />ruso ''ты ty'' [tɨ]
|'''"î" romen'''<br />cofà [i] dito int'el sentro del paƚà
|-
|aliñ="center" | <big>[ʉ]</big>
|vocal serada sentral rotondada
|ruso ''чуть čutʹ'' [t͡ɕʉtʲ]
|cofà [ɨ], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɯ]</big>
|vocal serada posteriore miga rotondada
|corean 모든 ''modeun'' [modɯn]<br />zaponexe 寿司 ''sushi'' [sɯɕi]
|cofà [u], ma miga rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[uː]</big>
|vocal serada posteriore rotondada ƚonga
|itaƚian ''futuro'' [fuˈtuːro]
|cofà [u], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[ũ]</big>
|vocal serada posteriore rotondada naxaƚixada
|portogexe ''mundo'' [ˈmũdu], ''comum'' [kuˈmũ], ''muito'' [ˈmũj̃.tu]
|cofà [u], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[u]</big>
|vocal serada posteriore rotondada
|itaƚian ''urto'' [ˈurto], ''umido'' ['umido]<br />portogexe ''tu'' [ˈtu]<br />vèneto suca [ˈsu.ka], fruto ['fruto]
|'''"u" portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɪ]</big>
|vocal scuaxi serada scuaxi anteriore miga rotondada
|inglexe ''sit'' [sɪt]<br />tedesco ''bist'' [bɪst]
|pì verta de [i], ma pì serada de [e], un fià pì indrio
|-
|aliñ="center" | <big>[ʏ]</big>
|vocal scuaxi serada scuaxi anteriore rotondada
|todesco ''zurück'' [t͡suˈʀʏk]
|pì verta de [i], ma pì serada de [e], un fià pì indrio
|-
|aliñ="center" | <big>[ʊ]</big>
|vocal scuaxi serada scuaxi posteriore rotondada
|inglexe ''foot'' [fʊt]<br />tedesco ''Bund'' [bʊnt]
|pì verta de [u], ma pì serada de [o], un fià pì vanti
|-
|aliñ="center" | <big>[eː]</big>
|vocal semi serada anteriore miga rotondada ƚonga
|itaƚian ''sereno'' [seˈreːno]<br />vèneto (trevixan) toƚe
|cofà [e], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[ẽ]</big>
|vocal semi serada anteriore miga rotondada naxaƚixada
|portogexe ''tenpo'' [ˈtẽpu], ''senda'' [ˈsẽdɐ], ''entro'' [ˈẽtɾu]
|cofà [e], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[e]</big>
|vocal semi serada anteriore miga rotondada
|itaƚian ''serenità'' [sereniˈta*]<br />portogexe ''sê'' ['se]<br />vèneto Vènesia [ve.ˈnɛ.sja], mexe ['meze]
|'''"e" streta itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[øː]</big>
|vocal semi serada anteriore rotondada ƚonga
|todesco ''Goethe'' [ˈɡøːtə]<br />fransexe ''neutre'' [nøːtʁ]
|cofà [ø], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[ø]</big>
|vocal semi serada anteriore rotondada
|finlandese ''öljy'' [ˈøljy]<br />franzexe ''feu'' [fø]
|cofà [e], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɘ]</big>
|vocal semi serada sentral miga rotondada
|ruso ''со́лнце sólnce'' [ˈsont͡sɘ]
|intra [e] e [ɤ]
|-
|aliñ="center" | <big>[ɵ]</big>
|vocal semi serada sentral rotondada
|xvedexe ''dum'' [dɵm]
|intra [o] e [ø]
|-
|aliñ="center" | <big>[ɤ]</big>
|vocal semi serada posteriore miga rotondada
|činexe mandarin 河南 ''Hénán'' [xɤ̌nǎn]
|cofà [o], ma miga rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[oː]</big>
|vocal semi serada posteriore rotondada ƚonga
|itaƚian ''sole'' [ˈsoːle], ''volo'' [ˈvoːlo]
|cofà [o], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[õ]</big>
|vocal semi serada posteriore rotondada naxaƚixada
|portogexe ''pombo'' [ˈpõbu], ''corações'' [ku.ɾɐ.ˈsõj̃ʃ]
|'''"õ" portogexe'''<br />cofà [o], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[o]</big>
|vocal semi serada posteriore rotondada
|itaƚian ''sordo'' [ˈsordo]<br />portogexe ''pôs'' ['pos]<br />vèneto mónega [ˈmo.ne.ga], onbra ['oŋbra]
|'''"o" streta itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɚ]</big>
|vocal mexana sentral rotega
|inglexe mèrican ''runner'' [ˈɻʌnɚ] ''computer'' [kʰəmˈpʰjuːɾɚ]
|cofà [ə], ma rotega
|-
|aliñ="center" | <big>[ə]</big>
|vocal mexana sentraƚe
|cataƚan ''Barcelona'' [bəɾsəˈɫonə]<br />fransexe ''le'' [lə]<br />inglexe ''above'' [əˈbʌv]<br />napoƚetan ''Napule'' [ˈnɑːpulə]<br />piemontexe ''sënner'' [s'ənner]
|'''"schwa"'''<br />neutra e indistinta, dita int'el sentro de ƚa boca
|-
|aliñ="center" | <big>[ɛ̃]</big>
|vocal semi verta anteriore miga rotondada naxaƚixada
|franzexe ''vin'' [vɛ̃]<br />poƚaco ''cię'' [t͡ɕɛ̃]
|cofà [ɛ], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɛ]</big>
|vocal semi verta anteriore miga rotondada
|itaƚiano ''pèsca'' [ˈpɛska], ''cioè'' [t͡ʃoˈɛ*]<br />portogexe ''sé'' ['sɛ]<br />vèneto ''èser'' [ɛ.ser], ''vècio'' [vɛtʃo], ''tera'' [ˈtɛ.ra]
|'''"e" ƚarga itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[œː]</big>
|vocal semi verta anteriore rotondada ƚonga
|franzexe ''œuvre'' [œːvʁ], ''heure'' [œːʁ]
|cofà [œ], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[œ̃]</big>
|vocal semi verta anteriore rotondada naxaƚixada
|franzexe ''brun'' [bʁœ̃], ''parfum'' [paʁˈfœ̃]
|cofà [œ], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[œ]</big>
|vocal semi verta anteriore rotondada
|franzexe ''bœuf'' [bœf], ''seul'' [sœl]<br />tedesco ''Göttingen'' [ˈɡœtɪŋən]
|cofà [ɛ], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɝ]</big>
|vocal semi verta sentral miga rotondada rotega
|inglexe mèrican ''bird'' [bɝd]
|cofà [ɜ], ma rotega
|-
|aliñ="center" | <big>[ɜ]</big>
|vocal semi verta sentral miga rotondada
|inglexe ''bird'' [bɜːd]
|cofà [ɛ], ma pì indrio
|-
|aliñ="center" | <big>[ɞ]</big>
|vocal semi verta sentral rotondada
|irlandexe ''tomhail'' [tɞːlʲ]
|cofà [ɜ]
|-
|aliñ="center" | <big>[ʌ]</big>
|vocal semi verta posteriore miga rotondada
|inglexe ''cup'' [kʰʌp]
|cofà [ɔ], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɔ]</big>
|vocal semi verta posteriore rotondada ƚonga
|itaƚian ''forte'' [ˈfɔrte]<br />portogexe ''pós'' ['pɔs]<br />vèneto gòto ['gɔto], òrbo ['ɔrbo]
|'''"o" ƚarga itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɔ̃]</big>
|vocal semi verta posteriore rotondada naxaƚixada
|franzexe ''Lyon'' [ljɔ̃], ''son'' [sɔ̃]<br />poƚaco ''rączką'' [ˈrɔnʈ͡ʂkɔ̃]
|cofà [ɔ], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɔː]</big>
|vocal semi verta posteriore rotondada
|itaƚian ''parola'' [paˈrɔːla]
|cofà [ɔ], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[æ]</big>
|vocal scuaxi verta anteriore miga rotondada
|todesco ''Jäger'' [ˈjɛːɡɐ]<br />inglexe ''cat'' [kʰæt]
|cofà [ɛ], ma pì verta
|-
|aliñ="center" | <big>[ɐ̃]</big>
|vocal scuaxi verta sentral naxaƚixada
|portogexe ''campo'' [ˈkɐ̃pu], ''irmão'' [iɾˈmɐ̃w], ''santo'' [sɐ̃.tu]
|'''"ɐ̃" portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɐ]</big>
|vocal scuaxi verta sentral
|inglexe ''cut'' [kʰɐt]<br />portogexe ''rama'' ['ʁɐmɐ]<br />todesco ''Leiter'' [ˈlaɪ̯tɐ], ''mehr'' [meːɐ̯]
|cofà [ə], ma un fià pì verta
|-
|aliñ="center" | <big>[aː]</big>
|vocal verta anteriore miga rotondada ƚonga
|itaƚian ''casa'' [ˈkaːsa]<br />vèneto gâi (plural de "gaƚo")
|cofà [a], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[a]</big>
|vocal verta anteriore miga rotondada
|itaƚian ''cassa'' [ˈkasːa]<br />portogexe ''alma'' ['awmɐ]<br />vèneto ''pan'' ['paŋ], ''pare'' [pare]
|'''"a" itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɶ]</big>
|vocal verta anteriore rotondada
|xvedexe ''öra'' [ˈɶ̂ːˌrâ]
|cofà [a], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[ä]</big>
|vocal verta sentral
|fransexe ''patte'' [pät̪]<br />spañoƚo ''rata'' [ˈrätä]<br />romen ''cal'' [käl]
|cofà [ə], ma pì verta
|-
|aliñ="center" | <big>[ɑː]</big>
|vocal verta posteriore miga rotondada ƚonga
|inglexe ''father'' [ˈfɑːðə(ɹ)]
|cofà [ɑ], ma ƚonga
|-
|aliñ="center" | <big>[ɑ̃]</big>
|vocal verta posteriore miga rotondada naxaƚixada
|franzexe ''sans'' [sɑ̃], ''temps'' [tɑ̃]
|cofà [ɑ], ma naxaƚixada
|-
|aliñ="center" | <big>[ɑ]</big>
|vocal verta posteriore miga rotondada
|fransexe (pronunsa antiga) ''pâle'' [pɑl]<br />olandexe ''bad'' [bɑt]
|cofà [a], ma pì indrio
|-
|aliñ="center" | <big>[ɒ]</big>
|vocal verta posteriore rotondada
|inglexe ''cot'' [kʰɒt]
|cofà [ɑ], ma rotondada
|-
|aliñ="center" | <big>[m]</big>
|consonante naxal biƚabial sonora
|itaƚian ''lama'' [ˈlaːma]<br />portogexe ''mato'' [ˈmatu]<br />spañoƚo ''grumete'' [gɾuˈme̞te̞]
|'''"m" itaƚiana e spañoƚa'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɱ]</big>
|consonante naxal ƚabio-dental sonora
|itaƚian ''anfiteatro'' [aɱfiteˈaːtro], ''inverno'' [iɱˈvɛrno]<br />spañoƚo ''sinfonía'' [siɱ.fo.ˈni.a]
|cofà [m], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el ƚavro inferior e i denti superiori
|-
|aliñ="center" | <big>[n]</big>
|consonante naxal alveoƚar sonora
|itaƚian ''nano'' [ˈnaːno], <br />portogexe ''nato'' [ˈnatu]<br />spañoƚo ''enseñar'' [enseˈɲaɾ]
|
|-
|aliñ="center" | <big>[ɳ]</big>
|consonante naxal retroflesa sonora
|hindi वरुण ''Varuṇa'' [ʋəɾuɳ]
|cofà [n], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɲ]</big>
|consonante naxal paƚatal sonora
|itaƚian ''ñomo'' [ˈɲɔːmo], ''ñocco'' [ˈɲɔkːo]<br />portogexe ''pinha'' [ˈpiɲɐ]
spañoƚo ''España'' [esˈpaɲa]
|'''"ñ" itaƚiana<br />"nh" portogexe<br />"ñ" spañoƚa'''<br />cofà [n], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ŋ]</big>
|consonante naxal veƚar sonora
|činexe 北京 ''Beijing'' [beɪˈdʒɪŋ]<br />itaƚian ''anca'' [ˈaŋka], ''mango'' [ˈmaŋɡo]<br />inglexe ''king'' [kɪŋ]
|cofà [n], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà sentral
|-
|aliñ="center" | <big>[ɴ]</big>
|consonante naxal uvuƚar sonora
|spañoƚo castiƚian ''enjuto'' [eɴˈχuto]<br />xaponexe 日本 ''nihon'' [n̠ʲihõ̞ɴ]
|cofà [ŋ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[p]</big>
|consonante ocluxiva biƚabial sorda
|itaƚian ''papà'' [paˈpa*]<br />portogexe ''pato'' [ˈpatu]<br />spañoƚo ''peso'' [ˈpe̞so]
|'''"p" itaƚiana, portogexe e spañoƚa'''
|-
|aliñ="center" | <big>[b]</big>
|consonante ocluxiva biƚabial sonora
|itaƚian ''bene'' [ˈbɛːne]<br />portogexe ''bato'' [ˈbatu]<br />spañoƚo ''bebé'' [be̞ˈβ̞e̞]<br />vèneto bèn [bɛŋ]
|'''"b" itaƚiana e portogexe<br />"be grande" spañoƚo mèsican'''
|-
|aliñ="center" | <big>[t]</big>
|consonante ocluxiva alveoƚar sorda
|itaƚian ''tuto'' [ˈtutːo], tata<br />portogexe ''talho'' [ˈtaʎu]<br />spañoƚo ''dental'' [d̪en̪'t̪al]
|'''"t" itaƚiana, portogexe e spañoƚa'''
|-
|aliñ="center" | <big>[d]</big>
|consonante ocluxiva alveoƚar sonora
|itaƚian ''dado'' [ˈdaːdo]<br />portogexe ''dato'' [ˈdatu]<br />spañoƚo ''India'' ['indja], ''dedo'' [ˈde̞ð̞o̞]<br />vèneto adès [a.ˈdɛs]
|'''"d" itaƚiana e portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ʈ]</big>
|consonante ocluxiva retroflesa sorda
|xvedexe ''kort'' [kʰɔʈ]
|cofà [t], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɖ]</big>
|consonante ocluxiva retroflesa sonora
|siziƚian e sardo ''cuaddu'' [ku'aɖːu]<br />siziƚian ''cavaddu'' [ka'vaɖɖu]
|cofà [d], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[c]</big>
|consonante ocluxiva paƚatal sorda
|albanexe ''kuq'' [kuc]<br />čeco ''čeština'' [ˈt͡ʃɛʃcɪna]<br />furlan ''cjoli'' [ˈcoli], ''cjan'' [ˈcan]
|cofà [k], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɟ]</big>
|consonante ocluxiva paƚatal sonora
|albanexe ''përgjigje'' [pərɟiɟe]<br />ongarexe ''Magyarország'' [mɒɟɒrorsaːg]
|'''"gj" albanexe<br />"gy" ongarexe'''<br />cofà [g], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[k]</big>
|consonante ocluxiva veƚar sorda
|itaƚian ''casa'' [ˈkaːza], ''caro'' [ˈkaːro], ''chilo'' [ˈciːlo], ''chiesa'' [ˈcjɛːza]<br />portogexe ''cabo'' [ˈkabu]<br />vèneto Checo ['keko]
|'''"c" dura itaƚiana<br />"k" e "q"itaƚiane e portogexi'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɡ]</big>
|consonante ocluxiva veƚar sonora
|itaƚian ''gatto'' [ˈɡatːo]<br />portogexe ''gato'' [ˈɡatu]<br />spañoƚo ''gato'' [ˈɡato̞], ''guagua'' [ˈgwa̠ɣ̞wa̠]
|'''"g" dura itaƚiana<br />"g gutural" portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[q]</big>
|consonante ocluxiva uvuƚar sorda
|arabo قُرْآن‎ ''Qur’ān'' [qurˈʔaːn]
|cofà [k], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ɢ]</big>
|consonante ocluxiva uvuƚaresonora
|persian غذا ''ğazâ'' [ɢaˈzɒ]
|cofà [ɡ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ʔ]</big>
|consonante ocluxiva glotal sorda
|arabo قُرْآن‎ ''Qur’ān'' [qurˈʔaːn]<br />finlandese ''kuormaauto'' [ˈkuɔ̯rmɑʔˌɑwtɔ]<br />hauaian ''Hawaiʻi'' [həˈʋɐi̯ʔi]<br />todesco ''aber'' [ˈʔaːbɐ]
|'''"colpo de glotide"o "staco glotal"'''<br />cofà [k], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa ƚarinxe e ƚa glotide
|-
|aliñ="center" | <big>[p͡f]</big>
|consonante africada ƚabio-dental sorda
|todesco ''Pferd'' [p͡fɛɐ̯t]
|cofà [p] e [f] diti insieme.
|-
|aliñ="center" | <big>[t͡s]</big>
|consonante africada alveoƚar sorda
|inglexe ''cats'' [kʰæt͡s]<br />itaƚian ''terzo'' [ˈtɛrt͡so]<br />spañoƚo mèsican ''Coatzacoalcos'' [ˌko̯at͡sa̠ˈko̯a̠lko̞s]<br />tedesco ''Zug'' [t͡suːk]
|'''"z" sorda itaƚiana'''<br />cofà [t] e [s] diti insieme.
|-
|aliñ="center" | <big>[d͡z]</big>
|consonante africada alveoƚar sonora
|itaƚian ''zero'' [ˈd͡zɛːro], ''pranzo'' [ˈprand͡zo]<br />vèneto zxero, pranzxo
|'''"z" sonora itaƚiana'''<br />cofà [d] e [z] diti insieme.
|-
|aliñ="center" | <big>[t͡ʃ]</big>
|consonante africada paƚato-alveoƚar sorda
|itaƚian ''cera'' [ˈt͡ʃeːra]<br />spañoƚo ''fecha'' [ˈfet͡ʃa]<br />vèneto òcio [ˈɔ.t͡ʃo]
|'''"c" dolse itaƚiana'''<br />cofà [t] e [ʃ] diti insieme.
|-
|aliñ="center" | <big>[d͡ʒ]</big>
|consonante africada paƚato-alveoƚar sonora
|itaƚian ''gita'' [ˈd͡ʒiːta], ''gente'' [ˈd͡ʒɛnte]<br />vèneto ongia ['oŋd͡ʒa]
|'''"g" dolse itaƚiana<br />"dj" portogexe'''<br />cofà [d] e [ʒ] diti insieme.
|-
|aliñ="center" | <big>[ʈ͡ʂ]</big>
|consonante africada retroflesa sorda
|poƚaco ''cześć'' [ʈ͡ʂɛɕt͡ɕ]
|cofà [t͡ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɖ͡ʐ]</big>
|consonante africada retroflesa sonora
|poƚaco ''dżem'' [ɖ͡ʐɛm]
|cofà [d͡ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[t͡ɕ]</big>
|consonante africada alveo-paƚatal sorda
|činexe mandarin 北京 ''Běijīng'' [pə̀ɪt͡ɕíŋ]<br />poƚaco ''cześć'' [ʈ͡ʂɛɕt͡ɕ]
|'''"ć" croata'''<br />cofà [t͡ʃ] ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[d͡ʑ]</big>
|consonante africada alveo-paƚatal sonora
|corean 소주 ''soju'' [sʰod͡ʑu]<br />turco ''yıl'' [jɯɫ]<br />xaponexe 富士 ''Fuji'' [ɸɯd͡ʑi]
|'''"đ" croata'''<br />cofà [d͡ʒ] ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[β]</big>
|consonante frecadiva biƚabial sonora
|spañoƚo ''acabar'' [akaˈβar], ''la vaca'' [la ˈβaka]
|cofà [v], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el ƚavro inferior e ceƚo superior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɸ]</big>
|consonante frecadiva biƚabial sorda
|corean 후사 ''husa'' [ɸʷuːsʰa]<br />xaponexe 富士 ''Fuji'' [ɸɯd͡ʑi]
|cofà [f], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el ƚavro inferior e ceƚo superior
|-
|aliñ="center" | <big>[f]</big>
|consonante frecadiva ƚabio-dental sorda
|itaƚian ''faro'' [ˈfaːro]<br />portogexe ''faca'' [ˈfakɐ]<br />spañoƚo ''fofo'' [ˈfo̞fo̞], ''oftalmólogo'' [ˌo̞fta̠lˈmo̞lo̞ɣ̞o̞]<br />vèneto formajo [for'majo]
|'''"f" itaƚiana e portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[v]</big>
|consonante frecadiva ƚabio-dental sonora
|itaƚian ''vero'' [ˈveːro]<br />portogexe ''vaca'' [ˈvakɐ]
|'''"v" itaƚiana e portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[θ]</big>
|consonante frecadiva dental sorda
|greco moderno θέλω ''thélō'' [ˈθɛlo]<br />inglexe ''three'' [θɹiː]<br />spañoƚo castiƚian ''zorro'' [ˈθorːo]
|cofà [s], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa ponta de ƚa ƚéngua e i denti superiori
|-
|aliñ="center" | <big>[ð]</big>
|consonante frecadiva dental sonora
|greco moderno δίνω ''díno'' [ˈðino]<br />inglexe ''the'' [ðə], ''father'' [ˈfɑːðə(ɹ)]<br />spañoƚo ''dado'' [ˈdaðo]
|cofà [z] ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa ponta de ƚa ƚéngua e i denti superiori
|-
|aliñ="center" | <big>[s]</big>
|consonante frecadiva alveoƚar sorda
|itaƚian ''sale'' [ˈsaːle]<br />portogexe ''saca'' [ˈsakɐ]
|'''"s" sorda itaƚiana<br />"sç" e "xs" portogexi'''
|-
|aliñ="center" | <big>[z]</big>
|consonante frecadiva alveoƚar sonora
|itaƚian ''sposa'' [ˈspɔːza], ''sbaglio'' [ˈzbaʎːo]<br />portogexe ''zaca'' [ˈzakɐ]
|'''"s" sonora itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ʃ]</big>
|consonante frecadiva paƚato-alveoƚar sorda
|itaƚian ''sci'' [ʃi*]<br />portogexe ''chato'' [ˈʃatu]
|'''"sc" itaƚiana<br />"ch" portogexe'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ʒ]</big>
|consonante frecadiva paƚato-alveoƚar sonora
|fransexe ''journal'' [ʒuʁˈnal]<br />inglexe ''vision'' [ˈvɪʒn̩]<br />portogexe ''jarro'' [ˈʒaʁu]<br />sardo ''Tuvixeddu'' [tuvi'ʒeːɖːu]
|'''"g palatal" e "j" portogexe'''<br />cofà "g" dolse, ma sensa serar del tuto el pasajo delƚa aria provocando 'na frizione
|-
|aliñ="center" | <big>[ʂ]</big>
|consonante frecadiva retroflesa sorda
|činexe mandarin ''shì'' [ʂɨ̂], 少林 ''Shàolín''<br />ruso ''Пу́шкин Pushkin'' [ˈpuʂkʲɪn]
|cofà [ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ʐ]</big>
|consonante frecadiva retroflesa sonora
|činexe mandarin ''rén'' [ʐə̌n]<br />poƚaco ''że'' [ʐɛ], ''dobrzy'' [ˈdɔbʐɨ]
|cofà [ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɕ]</big>
|consonante frecadiva alveo-paƚatal sorda
|činexe mandarin 信息 ''xìnxī'' [ɕînɕí]<br />corean 보신탕 ''bosintang'' [poɕʰintʰaŋ]<br />zaponexe 寿司 ''sushi'' [sɯɕi]
|cofà [ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[ʑ]</big>
|consonante frecadiva alveo-paƚatal sonora
|poƚaco ''ziem'' [ʑɛm]
|cofà [ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el retro de i alveoƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[ɧ]</big>
|consonante frecadiva alveo-veƚar sonora
|xvedexe ''sju'' [ɧʉː]
|cofà [ʃ] e [x] diti insieme.
|-
|aliñ="center" | <big>[ç]</big>
|consonante frecadiva paƚatal sorda
|todesco ''ich'' [ʔɪç]
|cofà [ʃ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ʝ]</big>
|consonante frecadiva paƚatal sonora
|greco moderno γιος ''gios'' [ʝɔs]<br />napoƚetan ''guaglió'' [(ɡ)waˈʝːo*]
|cofà [ʒ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[x]</big>
|consonante frecadiva veƚar sorda
|spañoƚo ''joven'' [ˈxoβen], ''México'' [ˈme̞xiko̞]<br />todesco ''Bach'' [bax]
|cofà [k], ma sensa serar del tuto el pasajo de ƚa aria provocando 'na frision
|-
|aliñ="center" | <big>[ɣ]</big>
|consonante frecadiva veƚar sonora
|greco moderno εγώ ''egó'' [eˈɣɔ]<br />oƚandexe ''gaan'' [ɣaːn]<br />spañoƚo ''fuego'' [ˈfweɣo]
|cofà [g], ma sensa serar del tuto el pasajo de ƚa aria provocando 'na frision
|-
|aliñ="center" | <big>[χ]</big>
|consonante frecadiva uvuƚar sorda
|portogexe braxiƚian ''marrom'' [mäˈχõː]<br />spañoƚo castiƚian ''juicio'' [ˈχwiθjo], ''júbilo'' [ˈχuβ̞ilo̞]
|cofà [x], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ʁ]</big>
|consonante frecadiva uvuƚar sonora
|franzexe ''Paris'' [paˈʁi]<br />portogexe ''rato'' [ˈʁatu]
|'''"rr" portogexe'''<br />cofà [ɣ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ħ]</big>
|consonante frecadiva faringal sorda
|arabo مُحَمَّد ''Muhammad'' [muˈħamːad]
|cofà [h], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa epiglotide e ƚa farinxe
|-
|aliñ="center" | <big>[ʕ]</big>
|consonante frecadiva faringal sonora
|arabo standard عَرَبِيّ ''‘arabī'' [ˈʕarabiː]
|cofà [ɦ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa epiglotide e ƚa farinxe
|-
|aliñ="center" | <big>[h]</big>
|consonante frecadiva glotal sorda
|inglexe ''house'' [haʊ̯s]
todesco ''Hals'' [hals]
|.
|-
|aliñ="center" | <big>[ɦ]</big>
|consonante frecadiva glotal sonora
|čeco ''hora'' [ˈɦora], ''Praha'' [ˈpra.ɦa]
oƚandexe ''haag'' ['ɦax]<br />sanscrito หิมะ ''hima'' [ɦi.mɐ]
|cofà [h], ma fasendo vibrar ƚe corde vocaƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[ʋ]</big>
|consonante spirante ƚabio-dental sonora
|hindi वरुण ''Varuṇa'' [ʋəɾuɳ]
|cofà [v], ma serando un poco el pasajo de ƚa aria, anca se no se ga da provocar 'na frision
|-
|aliñ="center" | <big>[ɥ]</big>
|consonante spirante ƚabio-paƚatal sonora
|franzexe ''lui'' [lɥi], ''huile'' [ɥil]
|cofà [j], ma ƚa ostrusion ƚa xe contenporaneamante intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior, e intra i ƚavri.
|-
|aliñ="center" | <big>[ɹ]</big>
|consonante spirante alveoƚar sonora
|inglexe ''rose'' [ɹəʊ̯z]
|'''"r" albanexe, portogexe variansa caipira e veneta variansa ƚagunar'''<br />cofà [r], ma serando un poco el pasajo de ƚa aria, anca se no se ga da provocar 'na frision
|-
|aliñ="center" | <big>[ɻ]</big>
|consonante spirante retroflesa sonora
|inglexe mèrican ''rose'' [ɻoʊ̯z]<br />tamil தமிழ் ''tamiḻ'' [tamiɻ]
|cofà [ɹ] o [j], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[j]</big>
|consonante spirante paƚatal sonora
|inglexe ''yes'' [jɛs]<br />itaƚian ''ieri'' [ˈjɛːri]<br />portogexe ''(vós) sois'' [ˈsojs]<br />spañoƚo ''pies'' [pje̞s]
|'''"i" semiconsonantega itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɰ]</big>
|consonante spirante veƚar sonora
|corean 의사 ''uisa'' [ɰisɐ]<br />guaranì ''gotyo'' [ɰoˈtɨo]<br />turco ''ağır'' [aˈɰɯɾ]
|cofà [g], ma serando un poco el pasajo de ƚa aria, anca se no se ga da provocar 'na frision
|-
|aliñ="center" | <big>[ʍ]</big>
|consonante spirante ƚabio-veƚar sorda
|inglexe scosexe ''what'' [ʍɔt]<br />itaƚian toscan ''la qualifica'' [lä ʍäˈliːfihä]
|cofà [w] ma sensa far vibrar ƚe corde vocaƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[w]</big>
|consonante spirante ƚabio-veƚar sonora
|itaƚian ''uomo'' [ˈwɔːmo]<br />portogexe ''(ele) riu'' [ʁiw]<br />spañoƚo ''cuanto'' [ˈkwãn̪t̪o̞], ''huevo'' [ˈwe̞β̞o̞]
|'''"u" semiconsonantega itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ʙ]</big>
|consonante vibrante-inrodoƚada biƚabial sonora
|nias ''simbi'' [siʙi]
|cofà [b], ma fasendo vibrar intranbi i ƚavri
|-
|aliñ="center" | <big>[r]</big>
|consonante vibrante-inrodoƚada alveoƚar sonora
|itaƚian ''raro'' [ˈraːro], ''carro'' [ˈkar.ro]<br />romen ''măr'' [mər]<br />spañoƚo ''perro'' [ˈpɛro̞], ''roca'' [ro̞ka̠], ''abrogar'' [a̠β̞ro̞ˈɣ̞a̠ɾ]
|'''"r forte" portogexe<br />"doble erre" spañoƚa'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ʀ]</big>
|consonante vibrante-inrodoƚada uvuƚar sonora
|todesco ''Richter'' [ˈʀɪçtɐ]<br />portogexe sulista ''repolho'' [ʀe̞ˈpoʎ̟ʊ]
|cofà [r], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e ƚa ugoƚa
|-
|aliñ="center" | <big>[ɽ]</big>
|consonante vibrante-batua retroflesa sonora
|hindi ब'''ड़ा''' ''baṛā'' [bəɽaː]
portogexe caipiro ''madeira'' [mɐˈdeɽə]
|cofà [ɾ]
|-
|aliñ="center" | <big>[ɾ]</big>
|consonante vibrante-batua alveoƚar sonora
|inglexe mèrican ''water'' [ˈwɔːɾɚ]<br />portogexe ''pira'' [ˈpiɾɐ], ''caro'' [ˈkaɾu], ''prato'' [ˈpɾatu]<br />spañoƚo ''pero'' [ˈpeɾo], ''toro'' ['toɾo], ''fresco'' [ˈfɾe̞sko̞]
|'''"r brando" portogexe'''<br />cofà [r], ma ƚa ostrusion fata da ƚa ponta de ƚa ƚéngua inisia inte i alveoƚi e finise inte i denti
|-
|aliñ="center" | <big>[ɬ]</big>
|consonante frecadiva ƚateral alveoƚar sorda
|gaƚexe ''Llwyd/Lloyd'' [ɬʊɨ̯d]
|cofà [ɮ], ma sensa far vibrar ƚe corde vocaƚi
|-
|aliñ="center" | <big>[ɮ]</big>
|consonante frecadiva ƚateral alveoƚar sonora
|zuƚù ''indlala'' [ínˈɮàlà]
|cofà [l], ma sensa serar del tuto el pasajo de ƚa aria, provocando 'na frision a i ƚati de ƚa ponta de ƚa ƚéngua
|-
|aliñ="center" | <big>[l]</big>
|consonante spirante ƚateral alveoƚar sonora
|itaƚian ''lama'' [ˈlaːma]<br />portogexe ''galo'' [ˈgalu]<br />spañoƚo ''hablar'' [aˈβ̞laɾ]
|'''"l" itaƚiana'''
|-
|aliñ="center" | <big>[ɭ]</big>
|consonante spirante ƚateral retroflesa sonora
|xvedexe ''Karl'' [kʰɑːɭ], sorl [soːɭ]
|cofà [l], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra ƚa parte inferior de ƚa ponta de ƚa ƚéngua e el paƚà anterior
|-
|aliñ="center" | <big>[ɫ]</big>
|consonante spirante ƚateral alveo-veƚar sonora
|cataƚan ''colze'' [ˈkoɫzə]<br />inglexe ''fool'' [ˈfuː(ə)ɫ]
|cofà [l], ma ƚa ostrusion ƚa xe in do ponti: davanti intra ƚa ponta e el sentro de ƚa ƚéngua e i alveoƚi, dadrio intra ƚa raixe de ƚa ƚéngua e ƚa parte posterior de el paƚà.
|-
|aliñ="center" | <big>[ʎ]</big>
|consonante spirante ƚateral paƚatal sonora
|itaƚian ''figlia'' [ˈfiʎːa]<br />portogexe ''galho'' [ˈgaʎu]
|'''"gl" itaƚiana<br />"lh" portogexe'''<br />cofà [j]
|-
|aliñ="center" | <big>[ʟ]</big>
|consonante spirante ƚateral veƚar sonora
|inglexe american ''middle'' [ˈmɪdʟ̩], full [ˈfʟ̩ː]
|cofà [ʎ], ma ƚa ostrusion ƚa xe intra el sentro de ƚa ƚéngua e el paƚà sentral
|-
|aliñ="center" | <big>[ɺ]</big>
|consonante vibrante-batua ƚateral alveoƚar sonora
|xaponexe '''みどり''' ''midori'' [mʲidoɺi]
|cofà [l], ma ƚa ostrusion fata da ƚa ponta de ƚa ƚéngua inisia inte i alveoƚi e finise inte i denti, porocando 'na vibrasion a i ƚati de ƚa ponta de ƚa ƚéngua.
|-
|aliñ="center" | <big>[ɓ]</big>
|consonante inlpoxiva biƚabial sonora
|suahiƚi ''bwana'' [ˈɓwɑnɑ]
|cofà [b], ma sbasando ƚa glotide par crear 'na depresion sensa butar fora aria da i polmoni
|-
|aliñ="center" | <big>[ɗ]</big>
|consonante inlpoxiva alveoƚar sonora
|suahiƚi ''Dodoma'' [ɗɔˈɗɔmɑ]
|cofà [d], ma sbasando ƚa glotide par crear 'na depresion sensa butar fora aria da i polmoni
|-
|aliñ="center" | <big>[ʄ]</big>
|consonante inlpoxiva paƚatal sonora
|suahiƚi ''jambo'' [ˈʄɑmbɔ]
|cofà [ɟ], ma sbasando ƚa glotide par crear 'na depresion sensa butar fora aria da i polmoni
|-
|aliñ="center" | <big>[ɠ]</big>
|consonante inlpoxiva veƚar sonora
|suahiƚi ''Uganda'' [uˈɠɑndɑ]
|cofà [ɡ], ma sbasando ƚa glotide par crear 'na depresion sensa butar fora aria da i polmoni
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̯]</big>
|
|inglexe ''boy'' [bɔɪ̯]<br />itaƚian ''baita'' [ˈbai̯ta]<br />romen ''poartă'' [ˈpo̯artə]
|diacritego doparà co che 'na vocal non ƚa xe separada, ma forma on ditongo co cheƚa de fianco.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̩◌̍]</big>
|
|inglexe ''rhythm'' [ˈɹɪðm̩]<br />xloven ''trčati'' [třtʃati]<br />todesco ''Wagen'' [ˈvaːɡŋ̍]
|diacritego co che 'na consonante ƚa xe siƚabica, o sia pronunsada sensa l'auxiƚio de 'na vocaƚe.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʰ]</big>
|
|inglexe ''time'' [tʰaɪ̯m]
|diacritego doparà par ƚe consonanti "<u>aspirae</u>"<ref name=":0">'na consonante (sorda o sonora) ƚa xe <u>aspirada</u> , se ƚa xe seguia da 'na cea espirasion de aria. ƚe xe inportanti in činexe moderno, thaiƚandexe, vietnamita, corean e hindi; prexenti anca in ingƚexe, todesco, greco antigo.</ref> sorde
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʷ]</big>
|
|inglexe (serti asenti) ''rain'' [ɹʷeɪ̯n]<br />portogexe ''quais'' [ˈkʷais], ''guano'' [ˈɡʷɐnu]
|diacritego doparà par ƚe consonanti "<u>rortondae</u>" o sia dite co i ƚavri rotondai sporxenti.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʲ]</big>
|
|ruso ''приве́т privét'' [prʲɪˈvʲet]
|diacritego doparà par ƚe consonanti "<u>paƚataƚixade</u>", osia dite schiciando e spinxendo ƚa ƚéngua verso el paƚà.<br />(consonanti moƚi del ruso.)
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʱ]</big>
|
|hindi ''Gāndhī'' [ɡaːndʱiː]
|diacritego doparà par ƚe consonanti "<u>aspirae</u>"<ref name=":0" /> sonore.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̃]</big>
|
|fransexe ''brun'' [bʁœ̃]<br />inglexe americano ''twenty'' [ˈtʰwɛɾ̃i]<br />portoghexe ''pombo'' [ˈpõbu]
|diacritego doparà par ƚe vocaƚi o ƚe consonanti "<u>naxaƚixade</u>", donca pronunsade faxendo 'ndar fora l'aria anca da el 'naxo.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ʼ]</big>
|
|zulu ''utshani'' [uˈt͡ʃʼáːni]
|diacritego indica 'na consonante "<u>eietiva</u>", cioè pronunsada sarando ƚa glotide.
|-
|aliñ="center" | <big>[ˈ◌]</big>
|
|itaƚian ''andare'' [anˈdaːre]
|diacritego doparà par indicar el asento tonico primario (anteponesto a ƚa siƚaba asentada)<ref name="asento">no el se dopara in ƚéngue indove el asento tonico no el xe distintivo, cofà činexe, corean, xaponexe o hindi.</ref>
|-
|aliñ="center" | <big>[ˌ◌]</big>
|
|inglexe ''combination'' [ˌkʰɒmbɪˈneɪ̯ʃn̩]<br />itaƚian ''cavatappi'' [ˌkavaˈtapːi]
|diacritego doparà par indicar el asento tonico secondario (anteponesto a ƚa siƚaba asentada)<ref name="asento" />
|-
|aliñ="center" | <big>[◌ː]</big>
|
|itaƚian ''rena'' [ˈreːna], ''renna'' [ˈrɛnːa]
|diacritego doparà par indicar vocaƚi e consonanti ƚonge, donca pronunsae par on tenpo dopio.<ref>in alternativa, per 'na consonante se pol anca sdopiar el simboƚo:p.e. in itaƚian <''re'''nn'''a''> [ˈrɛnna].</ref>
|-
|aliñ="center" | <big>[.]</big>
|
|itaƚian ''cor-re-re'' [ˈkor.re.re]
|diacritego doparà par indicar ƚa separasion in siƚabe (opsionaƚe).
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̥◌̊]</big>
|
|danexe ''dårlig'' [ˈd̥ɔːli]<br />zaponexe 人 ''hito'' [çi̥to]
|diacritego doparà par indicar 'na vocal o 'na consonante devocaƚixada, o sia sorda.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌́]</big>
|
|činexe mandarin ''māma'' [mámā]
|diacritego doparà par indicar el tono alto.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̌]</big>
|
|činexe mandarin ''má'' [mǎ]
|diacritego doparà par indicar el tono cresente.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̄]</big>
|
|činexe mandarin ''māma'' [mámā]
|diacritego doparà par indicar el tono medio.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̂]</big>
|
|činexe mandarin ''mà'' [mâ]
|diacritego doparà par indicar el tono decresente.
|-
|aliñ="center" | <big>[◌̀]</big>
|
|činexe mandarin ''mǎ'' [mà]
|diacritego doparà par indicar el tono baso.
|}
 
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Juto:IPA"