Difarense intrà łe version de "Tełevixion"

La '''Tełevixion''' o '''Tełe''' (paroƚaparoła che ƚała vien dal [[łéngoa greca|greco]] ''tele'' "a distansa" e dal [[Łéngoa latina|latino]] ''video'' "vardo") el xe uno dei mexi de comunicasion pì difondesti inte'l el mondo. Ła serve a traxmetare [[Imajine dijitałe|imajini]], [[video]] e soni a distansa, sotoforma de [[programa tełevixivo|programi tełevixivi]] traxmisi dai [[Stasion tełevixiva|emisori tełevixivi]], sia in [[Direta tełevixiva|direta]] (''live)'' che en diferita, tute e dò co na çerta [[Latensa (DTV)|latensa]], a utenti che i stà in aree xiografeghe dotae de reti de comunicasion (traxmetidori e ripetidori), che i ga on [[antena]] par riçevare el segnaƚesegnałe e on [[televixore]] par vixionare i [[Servisio|servisi riçevui]].

La teƚevixiontełevixion ƚała xé considerada l'evołusion de ła [[radio|aradio]], che ła trasmeteva soło che [[Sono|soni]], e ƚała ga rapidamente par la vełoçità e ła conpletesa de łe informasion, tanto che ƚała xé divegnesta el primo [[Midia de l'informasion|mexo de comunicasion de masa]].

== DexviƚupamentoDexviłupamento e funsionamento ==

Considerada l'evoƚusionevołusion de l'[[aradio]], ƚała cual ƚała xé limitada a ƚała unjoƚaunjoła difuxion de contegnui sonori, ƚała teƚevixiontełevixion ƚała xé stada dexviƚupadadexviłupada da difarenti grupi de studio e laoro in difarenti [[stati del mondo]] (de conseguensa el xé bastansa difiçiƚedifiçiłe capìr chi che ƚała gapia realmente xenitàda), e ƚała xé stada dàda al [[Tràfego (economia)|publego]] soƚosoło in te ƚała fin de ƚała [[seconda guera mondiałe]]

Se par el [[sono]] se podea doparare ƚała tecnoloxia xà existente de l'aradio, par el video, ƚała [[Traxmision (tełecomunicasion)|traxmision]] e ƚała riçesion de ƚełe imajini, se gheva da studiare nove tecneghe da metare in copia co l'audio.

CalcoƚandoCalcołando ƚełe proporsion de definision che ghe voƚevołe in manjiera che el ocio de l'[[omo]] no el s'incòrxa del seguirse de imajini, ma el veda on imajine in continuo movimento, si ghea pensà de metare so on schermo (el teƚevixoretełevixore) on imajine scandìa da na teƚecamaratełecamara (poxisionada da n'altra parte) e traxmetesta via aradio. La teƚecamaratełecamara ƚała anaƚixavaanałixava eletronegamente tocheti infiniteximaƚiinfiniteximałi de l'imajine incuadrada, doparando on peneƚopeneło eletronego de letura che el scandìa l'imajine par righe, da sanca a dreta<ref>dreta / drita = destra</ref>, faxendo un pacheto de dati de tipo "luxe-scuro" (anaƚoxegoanałoxego a l'inpisà/stuà e al 0/1 del sistema binario) e ƚoło traxmetìa in manjiera ordinada via aradio.

Da l'altra parte el riçevidore el decodefegava sti dati traerso n'altro paneƚopaneło eƚetronegoełetronego (de scritura) che el jera picà da drio so tuto el schermo, senpre par ƚineełinee alternàe: sta fasa de [[Ełetron|ełetroni]] i inpisava dei fosfori che na volta "eçitài" i faxea luxe, d'ƚasandołasando stare cheƚichełi che i ghea da restar scuri. La fasa de eletroni i vegnea "guidai" da on canpo eƚetromagnedegoełetromagnedego creà da bobine poxisionae sol coƚocoło del tubo catodego. I tenpi tanto basi de scansion (25 fotogrami al segondo) i consentìa de rendare ƚełe imajini in seguensa a ritmi pì rapidi a confronto de cheƚichełi del çinema, rendendo on bon movimento. Par ƚała riçesion del segnaƚesegnałe, el xé sta neçesario dotare i teƚevixoritełevixori de antene conplese, bone de ciapare con bona anplifegasion ƚełe varie parte del segnaƚesegnałe. La banda che ogni canaƚecanałe el ocupa el xè de 7MHz par traxmision in VHF e 8MHz par traxmision in UHF.

=== PrinçipaƚiPrinçipałi dotasion ===

A partir dai ani [[1960]], xé sta posibiƚeposibiłe vère in dotasion co'l teƚevixoretełevixore anca el [[tełecomando]] par na mejor doparabiƚitàdoparabiłità del [[servisio]]. La so pì granda difuxion ƚała xé stada intrà i [[1970|ani 1970]] e [[1980]].

=== TeƚevixionTełevixion a coƚorecołore ===

Col progreso de ƚełe tecnoƚoxietecnołoxie eƚetronegheełetroneghe (ma anca co on progresivo redimensionamento dei conponenti drento a ƚełe teƚevixiontełevixion, grasie ai [[transistor]]), el xé sta posibiƚeposibiłe el teorixarse de na traxmision de l'imajine a coƚoricołori, anaƚixandoanałixando e dividendo l'imajine scandia segondo ƚełe conponenti dei coƚoricołori baxe (roso, blè e verde) da riproduxare in anaƚoxiaanałoxia so schermi andove vegnea meso on strato de fosfori de on soƚosoło coƚorecołore (soƚitamentesołitamente bianco) co na matrixe poxisionae a delta de fosfori dei coƚoricołori baxe, che smisiandose, i creava tuti i coƚoricołori.

La teƚevixiontełevixion a coƚoricołori ƚała se ga vùa intrà i ani [[1960]] e [[1970]] in tuti i paexi del mondo.

==Formài e cuaƚitàcuałità==

== Servisi teƚevixivitełevixivi ==

=== Servisi teƚevixivitełevixivi in Veneto ===

=== Servisi teƚevixivitełevixivi in Italia ===

=== Servisi teƚevixivitełevixivi in Svisara===