Difarense intrà łe version de "Avòlio"

 

L''''avòlio''' xe un [[materiałe]] che se revaca da łe [[xana|xane]] dei [[Elephantidae|łeofanti]] e che vegniva łaorà par farne ogeti de vario uxo cuałi [[xogełerìa|xogełi]], supełetìłi e ogetistica par ła caxa.

 

== Carateristeghe ==

Se parla inpropiamente de avòlio anca cuando se se rifarise al materiałe de cui xe conposti i denti de altri anemałi, come l'[[Hippopotamus amphibius|ipopotamo]] e 'l [[Sus scrofa|cinghiale]], o de cui xe fati i corni del [[Rhinocerotidae|rinoseronte]] anca se eroneamente in cuanto staltri i xe conposti da [[cheratina]], ła stesa sostansa de cui xe fate łe óngie umane. Ancca alcuni [[mamifero|mamiferi]] marini, cofà el [[Physeter macrocephalus|capodogio]], el [[Monodon monoceros|narvało]] o el [[Odobenus rosmarus|tricheco]] co'i so denti sìmiłi a [[xana|zane]] vegniva copài par sotrarghe i denti a łori che fornise 'na sostansa sìmiłe a l'avòlio. Ła xe fata de polvare de avòlio ła cusìdita "avorina".

 

No se ga catà nisun materiałe che fuse conpagno par bełésa e ełastiçità de l'avòlop fornìo dai łeofanti, gnanca cueło che se cata inte'l sotosiòło de ła [[Rusia]] e de l'[[Ałaska]] e che partegneva ai grandi [[mamut]] visùi in cuełe xone cuarantamìłe ani or xe e deso fosiłixài. De sto tipo de avòlio fosiłe se fa ancùo in uxo copioxo. Dopo tanti miłeni de [[fosiłixasion]] ga sviłupà ła [[vivianite]], 'na sostansa asente inte l'avòlio novo che sotoponesta ai [[radiasion ultraviołeta|ragi ultraviołeti]] deventa rosa e altera el cołor de l'avòlio antìgo de mamuth, che xa de raro xe ciàro parchè co'l tenpo xe deventà verde, negro, blu o rosastro.

Fra tuti i materiałi co' cui se ga proà a sostituir l'avòlio orixinal se anovara l'[[avoriołina]], l'[[ivorina]], ła [[plàstega]]<ref name = "De Agostini">Autori Vari, Scheda Avorio in "Il magico mondo di minerali & gemme Guida pratica per scoprirli e collezionarli", De Agostini (1993-1996) Novara</ref> e anca ła [[porsełàna]], el [[vèro]]<ref name="De Agostini" /> xe 'l cusìdito [[avòlio vexetałe]]<ref name="De Agostini" />, o sia un materiałe recavà da łe durisime seme de do tipi de [[Arecaceae|palma]], el [[corozo]] e ła dum, che in ogni modo i pol servir soło i grani de łe cołàne o par rełixar picołi ogeti. Tutavia el cołor, ła grana, ła lusidità de l'avòlio orixinal no xe fasilmente riproduxibiłi co' comuni imitasion.<ref>L'[[agetivo]] "[[eburneo]]" signifega "de avòlio".(http://www.treccani.it/vocabolario/eburneo/)</ref>

 

 

[[Categoria: Materiałi]]