|
|Sito = http://www.comune.caorle.ve.it
}}
'''Càorle''' (''Cjaurlis'' en [[łéngoa furlana|furlàn]]) el xèxe un comùn de 11 896 abitanti 'nte ła [[provincia de Venesia]]. El xéxe situà fra łe fóxi dei fiumi [[Łivensa]] e [[Tajamento]]
== Storia e Tradision ==
[[Imàjine:Caorle-Rio terrà.jpg|left|thumb|Rio terrà, Càorle]]
Łe raixe de Càorle łe vien fora dal [[I sècoło a.C.]] (el nome el salta fora dal latin ''Caprulae'', provàbiłe a cauxa de łe capre selvàdeghe che ghe pascołava), come tanti resti de època romana testimonia: l'"ara Licovia", altar sacrifical custodìo indeso in duomo, e i ritrovamenti archiołòxeghi en mar. Però ła sità xéxe cresiua e deventà importante come porto de ła visina Concordia, per ła soa poxision a ła fose del [[Łèmene]], soratuto en sèguito a łe invaxioni barbàreghe dei Uni, che łe ga spinto tanti concordiexi dal'introtera a ła costa; xéxe stà en quel tenpo, sirca el [[VI secolo|VI sècoło]], che Càorle xéxe deventada [[Diòcexi|sede vescoviłe]]. Ła costrusion del'atual [[Domo de Càorle|catedral]], però, xéxe del'XI sècoło, su na pre-existente baxìłica pałeocristiana, i resti de ła qual i xéxe conservai anca deso drento el duomo, 'ntel muxèomuxeo tacà e 'ntei xardini de ła canònega.
Nei sècołi dopo łe sorti de Càorle xéxe stae łigae a quełe de ła [[republica de Venesia|repùblica de Venesia]], col'alternarse de concesion e privasion de priviłegi su ła pésca e sul controło de łe aque, fin a ła decadensa vegnùa en èpoga napołeònega. 'Ntel [[XIX secoło|XIX sècoło]] xéxe stada cavada ła [[Diòcexi de Càorle|diòcexi]], e da ełora el teritorio de Càorle el xéxe sta tólto dal [[patriarcato de Venesia]].
De antiga data xéxe ła devosion a ła Madona dell'Ànxoło, tanto amada dai caorloti; ła tradision conta chel simułacro de ła Vèrxene el xéxe rivà par mar, sun "poseto" de marmo gałejante (custodìo in santuario) che soło dei putei xéxe riusìi a sołevar e portar 'nte ła visina cexa dedicada a [[San Michièl Arcànxoło]] (de qua el tìtoło "Madona del'Ànxeło"), mentre invese i pescadori che i gaveva trovà i xéxe fałii. Ła sena de sto ritrovamento portentoxo decora partr de ła volta del santuario de deso. Tràxega xéxe stada ła visenda che, el [[31 de genaro|31 de xenaro]] [[1923]], ga portà a ła distrusion del venerà simułacro, bruxà a òpara de sconosui ładri sacrìłeghi; i scultori de ła [[val Gardena]] i gà scolpio ełora un novo simułacro de łegno (queło de ancuo) che'l xéxe rivà a Càorle da ła [[BaxéłegaBaxełega de Santa Maria de ła Salute|BaxéłegaBaxełega de ła Salute]] a [[Venesia]] recoverto da rete, per rievocar el retrovamento de queło antigo.
'Ntel [[1727]] in ocaxion de na dixastroxa ałuvion marina molta xente se xéxe rifuzae 'nte ła Cexa de ła Madona del'Ànxoło sercando riparo, anca se de fora el łiveło del'aqua el gera drio rivar ai do metri drento no xéxe intrà na soła giosa d'aqua.<ref>[http://www.comune.caorle.ve.it/storia_e_cultura/chiese.php Sito del comun de Càorle]</ref>
== Evołusiòn demografega ==
| 