|
* [[Platanistidae]]
}}
Col nome de '''dolfin''' (o '''delfin''') se éndega de sòłito un grupo [[parafiłia|parafiłètico]] de mamìferi marini chei partien al'órdene dei [[Odontoceti]] e chel contien łe famege dei [[dolfini oseànisi]] (''Delphinidae'') e dei [[dolfini de fiume]] (''Platanistidae''), chei xéxe de pìcołe dimension.
Ła paroła "dolfin" el vien più speso doprà pa' endegar spece precixe: el [[tursìope]] (''Tursiops truncatus'') e'l [[dolfin comun]].
Anca el [[narvało]] e'l [[beluga]] i vien qualche volta ciamai ''dolfini'', anca se i xéxe clasifegai 'nte ła famégia dei [[Monodontidae]]. Łe xéxe stae clasifegae squaxi 40 spece de dolfin divixe in 17 xènerixeneri. I se desferénsia per grandesa da 1,2 m e 40 kg (''[[Cefalorinco de Hector]]'') a 9,5 m e 6 tonełade ([[Orca]])<ref name=marevivo>{{it}} [http://www.marevivo.it/approfondimenti/approfondimenti_12.php Descrision dei dolfini su marevivo.it]</ref>. Ła magior parte de łe spece łe pexa da 50 a 200 kg.
Ła paroła "dolfin" ła xéxe na strasformasion (comun infrà łe łéngue del'Europa Setentrional, come l'[[łéngua inglexe|inglexe]] ''dolphin'', o'l [[łéngua fransexe|fransexe]] ''dauphin'') de "delfin": sto tèrmine el vien dal [[łéngoa latina|łatin]] ''delphinus'', che a sóa volta ła vien dal [[łéngoa greca|greco]] ''δελφίς'' (''delphís''), chel deriva da ''δελφύς'' (''delfýs''), che signìfega [[ùtero]]. ''[[Dolfin (famegia)|Dolfin]]'' el xéxe anca el cognome de n'inportante famegia del [[patrisiato]] venesian.
== Strutura ==
St'anemal qua el xéxe un [[vertebrati|vertebrato]] che 'l fa parte dei [[mamìfari|mamìferi]]. I dolfini i ga un corpo come un fìxoło, bon par nuar vełosemente. I dòpera ła pina alta come [[òrgano (anatomia)|òrgano]] motor. Ła testa ła contien n'organo particołar e grando, doperà pa' orientarse e sercar el magnar.
In parece spece łe mandìbołe łe xéxe slongae e łe forma un [[bèco]], o ''rostro''; in altre spece, come el tursìope, ła boca ła sénbra aver un rixeto par sénpre. Parece spece łe ga un nùmero de [[dente|dénti]] che 'l pol rivar fin a 250<ref>{{it}} [http://www.legambientearcipelagotoscano.it/biodiversita/faunamarina/cetacei.htm Scheda sui cetacei de legambiente]</ref>. El [[serveło]] del dolfin el xéxe łargo e 'l ga na cortesa davèro conplicada, par conplesità squaxi come queło uman, anca se no'l xéxe ancora ciaro parcosa el doperà. Ła cołorasion de baxe ła xéxe de gradasion de [[grixo]], col lai del ventre bianco, speso smisià co łìnee e mace con tonałità desferénti. La pupiła 'ntel'[[ocio]] del dolfin el ga na figura a forma de [[cuor|cor]]<ref>{{it}} [http://www.cooperazione.ch/article35637/tempo-libero+cultura/Svizzera-Turismo/Una-giornata-con-i-delfini "Na xornada coi dolfini", cooperazione.ch]</ref>.
La magior parte dei odontoceti ła nua in maniera vełose. Łe spece più pìcołe qualche volta łe xéxe bone a montar łe onde, e i dolfini i xéxe spéso visti fiancar łe [[nave]] e 'ndarghe visin nuando in superfice. I dolfini i xéxe anca famóxi par łe só evołusion acrobàteghe fora dal'aqua. I parla anca un łenguagio fato de [[són]]i che sentimo anca nualtri: i ultrasóni che i manda i serve par casar<ref name=marevivo/>. I riva a viver fin a 35 ani<ref>{{en}} [http://www.dolphinsplus.com/dolphin-information.htm FAQ sui dolfini de dolphinplus.com]</ref>.
== Fonte ==
| 