Difarense intrà łe version de "Çełuła"

Ła '''sèłuła''' (dal [[łéngoa latina|łatin]], ''càmara picenina'') ła xéxe l'unita fondamentale de tuti i [[organismo|organismi]] chei vive<ref>I [[virus]], dei quai i no se ga miga decixi a dirghe se i xéxe ''organismi vivénti'' o manco, i no xéxe fati de sèłułe</ref> e ła più pìcoła strutura che ła pol èser clasifegada come ''vivénte''.

Ghe xéxe organismi, come par exénpioexenpio i [[bateri acidoplastici]] o i [[protozoo|protozoi]], che i pol eser fati de na soła sèłuła ed definidi [[organismo unisełułar|unisełułari]]. I altri organismi, come l'[[homo sapiens|ómo]] (formà da 100&nbsp;000 miliardi (<math>10^{14}</math>) a ocio de sèłułe), i xéxe invese [[organismo plurisełułar|plurisełułari]]. I prinsipałi organismi plurisełułari i partien tipicamente ai [[Regno (biołogia)|regni]] , [[piante|vegedal]] e dei [[funghi]]. Łe sèłułe dei organismi unisełułari łe ga carateri morfołòxici de sòłito uniformi. Con l'aumentar del nùmero de sèłułe de un organismo, invese, łe sèłułe drénto łe xéxe difarénti en fórma, grandésa, raporti e funsion spesiałixae, fin a ła costitusion de tesui e òrgani.

* l'uxo de [[enzima|enzimi]] e altre [[proteine]] (o [[àsidi nucleici]]) prodoti coi [[geni]] prexéntiprexenti sul [[DNA]], doprando come intermedio DNA/proteine un [[trascrision (biołogia)|trascrito]] de [[RNA]] ([[dogma sentral de ła biołogia mołecołar]]);

* el [[metabołismo]], chel perméte a łe sèłułe de ciapar maderiałi grexi e de tirarghe su parte cełułare, de tór [[energia]] e de łasiar i prodoti de scarto; el funsionar de na sèłuła el sta 'nte ła sua capasità de cavar fóra e doprar l'[[energia chìmega]] contegnua 'nte łe mołècołe orgàniche (sta energia qua ła xéxe łasiada via durante i [[pathway|''pathway'' metabòłisi]]);

Ghe xéxe sèłułe [[procariote]] che łe ga drénto importanti riparti serai drénto altre menbrane,<ref>L.M. Mashburn-Warren, M. Whiteley, [http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2958.2006.05272.x Special delivery: vesicle trafficking in prokaryotes], Mol Microbiol, łibro 61, pàxene 839-46</ref> ma sóło quełe [[Eukaryota|eucariote]] łe pol prexentar en gèner ste robe qua, i [[organeło|organełi]]. El scanbio de maderiałi infrà ste desferénte region el xéxe varentà da conplesi sistemi de trasporto de pìcołe [[visìgoła|visìgołe]], come queło de łe [[chinesina|chinesine]].<ref name="Rose2005">A. Rose, S. J. Schraegle, E. A. Stahlberg and I. Meier (2005) "Coiled-coil protein composition of 22 proteomes--differences and common themes in subcellular infrastructure and traffic control" in ''BMC evolutionary biology'' Volume 5 article 66. {{Entrez Pubmed|16288662}}<br />Rose ''et al.'' suggest that [[Coiled coil|coiled-coil]] alpha helical vesicle transport proteins are only found in eukaryotic organisms.</ref>