Difarense intrà łe version de "Łaguna de Venesia"

Ła '''Laguna de [[Venesia]]''' o '''Laguna Veneta''' ła xéxe na [[łaguna]] del [[Mar Adriàtico|Mar Adriatico]] settentrionałe, łóngo łe coste del [[Vèneto]].

Venesia ła xéxe situà su ła laguna, a 4 km da ła tera ferma e a 2 dal mar, sora 18 ixołete separae da 160 canałi e da 400 ponti. Ła xéxe na çità d'arte e de cultura, sede de un'Istituto soveriór de economia e comercio, de biblioteche (cèłebre ła Marciana) de numeroxi muxei, gałerie d'arte e via discorendo.

Łe manifestasioni artisteghe e culturałi a łivèo internasional łe xéxe numeroxe.

'Nte ła laguna ła sorge ła famoxa [[baxéłegabaxełega de San Marco|baxiłica de San Marco]] (costruia 'ntel [[IX secolo|IX secoło]]).

Ła laguna ła xéxe granda çirca 550 km², dei quałi l'8% i xéxe ocupai da tera (Venesia stésa e molte ixołe pì picenine). Circa l'11% łe xéxe permanentemente conposto da soła aqua, o [[canàl|canałi]] [[draga]]ti, invese el'80% i xéxe piane fangoxe e pałui d'aqua sałada.

Ła xéxe cołegà al [[Mar Adriàtico|Mar Adriatico]] da tre boche: Lido, Malamoco e [[Cióxa]]. Esendo situà 'nte un mar sarà, ła laguna ła xéxe sogèta a grandi variasioni del łiveło de łe aque, ła pì vistoxa de łe quałi ła xéxe queła de autuno overo l'''[[aqua alta]]'', che ałaga regołarmente gran parte de Venesia.

Ła laguna ai inisi gà dato protesion ai [[Inpero Roman|romani]] che gèra drìo fugér dai barbari 'ntel [[VI secolo]] e łe condisioni par ła cresita de ła [[Republica de Venesia]] e del so inpero maritimo. Anca ancuo ła xéxe un porto de mar, l'[[Arsenałe de Venesia]] e par ła pesca, e anca par un picenìn numero de [[cacia]] e par ła nova industria del'[[ałevamento ìtego]]. Ai tenpi de Roma, Venesia gèra el nome de ła regione nord-orientałe.

Na volta molte de łe ixołe de ła laguna łe gèra pałudoxe, ma un graduałe programa de bonìfega łe gà fate vivibiłi. Molte de łe ixołe picenine łe xéxe stà fate dai ómeni, mentre alcune are intorno al porto de [[Mestre]] łe xéxe ixołe bonificae. Łe ixołe che resta łe xéxe dune, come queła de ła strisia costiera ([[Lido de Venesia|Lido]], [[Pełestrina]] e [[Cavałin-Treporti|Treporti]]).