Difarense intrà łe version de "Teatro romano de Verona"

[[Imàjine:Teatro romano VR.png|left|250 px|thumb|Imajine de come che se prexentava el teatro, co' in çima a [[Cól San Piero]] el tenpio]]

Anco' iè vixibiłi sol che i resti de l'òpara, perché 'ntel corso del tenpo l'à subì, óltra ad eventi naturali, anca la sepultùra de edifici fatisenti.

El "scopridór in epoca moderna" del Teatro l'è stà Andrea Monga (1794-1861), rico comerciante, che dopo aver cronpà tuta l'area l'a condoto estexi interventi de demołizion e de incàvi. Solo 'ntel 1904 tuta la xona l'è stà cronpà dal comun de Verona che l'à continuà i laori. Anco' resta la [[cavea]] e la [[scałinada]], tante arcàde de [[łòbie]] e inportanti resti de la [[sèna]].

Resta altresì muri inportanti de l'edificio senico. Su la somità del còl, 'ntel 1851 iè stà catà resti del tenpio che coronava la magnificente strutura originaria del teatro, el conpleso se łevava da la riva de l'Adexe par estendarse co' vari terasamenti fin ała sima del còl co' un salto de cuòta de sirca 60 metri.

Anco' so' parte de la cavea sorxe la cèxa de SS. Siro [[X secoło d.C.]] 'ntel corso del [[XIV secolo|XIV secoło]] l'è stà costruìda e dedicà anca a [[Santa Libera]]. Pì tardi l'è stà xontà la senografega scałinàda de aceso.

[[Imàjine:VeronaTeatroRomanoDalMuseo.jpg|right|250 px|thumb|El teatro co' l'alestimento par l'[[Istà teatrałe]]: se połe védar le scalinàde e i ruderi del [[frontesena]]]]

El [[teatro]] se conponèa de dó [[paraseni]] laterali, de un muro [[drìosenico]] e de un [[frontesena]], che se articolava in tri grandi nice, 'na prinsipałe vòlta, e du laterali cuadrixà, indove jera presenti le tre porte che menava al [[palcosenico]]. El spasio intra 'l [[dietroscena]] (drìosena) e la [[sèna]] ed i [[paraseni]] laterali jera utilisà par i servisi e'l depòsito de materiałe vario.

La [[cavea]], che ga 'na larghésa masima de 105 metri, se puza sul còl de San Piero, e solo lateralmente poza su muri radiali. Par eliminare 'l pericoło de infiltrazion de aqua piovàna l'è stà scavà 'na fòsa fónda lóngo el perimetro de la [[cavea]].

La fasada gavea 'na prospetiva unitaria, scandìda da le semicołone de [[ordente tuscanego]], el segondo pian de [[ordene ionego]] e 'ntel ultimo pian dei [[semipiłastri]]. Lateralmente la fasada la se cołega al còl co' dei prospeti monumentałi.

Sora al [[cavea]] se svilupa tre terase, una sora a l'altra, larghe a l'incìrca 120 metri, che l'è finìda in una spianàda, indove anco' sorge [[Castel San Piero]], che vedea un [[tenpio]] realixà tramite raporti de simetria, che svolxea anca 'na funsion de [[senografia]].