Wikipedia

Difarense intrà łe version de "Lenguajo"

Navega in tel istorego in manjiera interativa
[Version verifegà][Version verifegà]
← Difarensa pì vèciaDifarensa pì nova →
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
VixuałeWikitesto
VajotwoBot (discusion | contribusion)
Bot
189 025 modifiche
p Sostitusion varie
ła voxe ła xera erada. Xera sta descrivesto ła łéngua e no el lenguajo inte ła version antesedente.
Riga 1:
El '''lenguajo''' ła xe ła facoltà de ativar on proceso de [[comunegasion]] intrà do o pì parsone de na [[Animalia|spese animałe]] traerso on conpleso definio de [[Són|soni]], [[Sesto|sesti]], [[Sìnboło|sìnbołi]] de [[signifegà]] comun a un spesìfego anbiente de interasion.<ref name=treccani>Lemma ''[http://www.treccani.it/enciclopedia/linguaggio linguaggio]'', treccani.it.</ref>
Na '''łéngua''' (pron. "léngua" o "éngua"), dita anca łéngoa, l'è el modo efetivo e pratico che vien reałizà el [[lenguajo]].
 
El lenguajo el xe on [[Còdaxe (semiòtega)|còdaxe]]. Intrà tuti i lenguaji doparai dai animałi, el còdaxe pròpio de ła [[spese omana]], ciamà "[[Łéngua (lenguìstega)|łéngua]]" (o, pì inte el spesìfego, "lenguajo verbałe oman"<ref name=dardano1>{{cita|Dardano|p. 1|Dardano2005}}.</ref>), el ga caratarìsteghe che i ło difarénsia grandamente da altri lenguaji animałi<ref name=treccani/>. Racuanti autori contemporànei i definise el lenguajo oman cofà on instrumento del [[pensiero]], del cuało ła comunegasion ła xe soło che on acesòrio no indispensàbiłe, e łe łéngue łe njien considarae cofà ojeti biołòxeghi e no cofà instrumenti projetai dai [[Èsare oman|èsari omani]]<ref name="ref_A">Noam Chomsky, ''Tre lezioni sull'uomo'', cap. 1 ''Che cos'è il linguaggio?'', Ponte delle Grazie, 2017, ISBN 978-886833-632-5</ref>.
Ghe xe łéngue artificiałi e łéngue naturałi o umane: drio i ùltimi studi e łe teorìe pi nóve (Lenguìstica Xenerativa), tute łe łéngue naturałi pur co łe só difarense esterne łe deriva da na strutura de baxe xenerałe soła, sia che łe sipia łéngue morte, prexenti, o ancor da nàsar.
 
El lenguajo no el xe, de conseguensa, na prerogativa omana: anca łe forme de comunegasion animałe łe xe intendeste cofà on "lenguajo". Par exénpio i [[oxei]] i comùnega brinciando, o sia emetendo soni variamente modułai. Łe [[ave]] łe comùnega traerso on "bałeto" (el [[bało de łe ave]]). I [[can]]<nowiki/>i e racuanti [[Fełin|fełini]] i comùnega emetendo spesìfeghi [[Odore|odori]]
Łe varie struture esterne łe vien derivàe co na serie de moviminti e operassion sintàtiche: de conseguensa tute łe łéngue umane łe ga comunque na serie de caratarìstiche xenerałi che no pol mìa èser evitàe, altrimenti łe ricasca 'nte ła clasificassion dei lenguaji ma nò de łe łéngue naturałi.
 
Xeneralmente, par rifarirse a łe forme de comunegasion intrà i animałi, se parla de [[comunegasion animałe]].<ref name="dardano1" /><ref>Simone, ''Fondamenti di linguistica'', cit., pp. 16 e 20-21.</ref>
Dal pónto de vista teòrico no gh'è mìa difarense fra łéngua e [[diałeto]] ma dal pónto de vista pràtico ghe xe seguramente dei uxi difarenti:
== Notasion ==
<references/>
 
==Altri projeti==
* i anbienti anglosàsoni e internassionałi i tende a clasificar i '''diałeti come varianti''' de un sistema lenguìstico (łéngua) soło
{{Interprojeto|Language}}▼
 
== Linganbi foresti ==
* in [[Itałia]] specialmente ła paroła '''diałeto ła ga un senso połìtico'' e ła poł indicar na parlada no-riconosùa uficialmente mentre łéngua voł dir na parlada legalmente riconosùa e proteta
{{linganbi foresti}}
 
{{Controłocontroło de autorità}}▼
* ghe xe un modo de dir (atribuìo a [[Max Weinrich]]) che dixe che «na łéngua l'è un diałeto co n'exersito e na marina» propio par indicar che speso gh'è soł che na difarensa sociałe o połìtica: par exenpio el [[łengoa vèneta|vèneto]] l'è stà considarà diałeto par un saco de ani seben che gramaticalmente el gabia règołe lenguìstiche difarenti da l'itałian, deso el xe stà riconosù come łéngua (regionałe) anca legalmente, ma socialmente el vien ancor ciamà "dialetto" da un saco de xente incluxo i Vèneti stesi.
 
El conceto de łéngua el xe baxa su ła strutura gramaticałe nò su łe parołe, tanto che se cata łéngue soło parlàe, łéngue scrite (o soło che scrite) e anca łéngue segnàe come quełe dei sordomuti che i dopara signi de łe man al posto de soni de ła bóca: ma tute quante łe ga categorìe tìpiche come el [[plural]], ła [[coniugassion]], i [[agetiu|agetivi]] difarenti magari dai [[nome|nomi]] e dal [[verbo]], [[sojeto|sojeti]] e [[conpleménto|conpleminti]], [[pronome|pronomi]] forti, clìtici, fiachi.
 
▲{{Interprojeto|Language}}
▲{{Controło de autorità}}
 
[[Categoria:Łéngue| ]]
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Lenguajo"