Difarense intrà łe version de "Łéngua italiana"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
p sostitusion |
||
Riga 33:
|estraesto=Tutti gli esseri umani nascono liberi ed eguali in dignità e diritti. Essi sono dotati di ragione e di coscienza e devono agire gli uni verso gli altri in spirito di fratellanza.}}
L''''Itałian''' ({{Audio|it-italiano.ogg|scolta}}) el xe na [[łéngua]] che ła fa parte del grupo de łe [[léngue romanxe]]
L'itałian moderno el xe, cofà tute łe lengue nasionałi, un diałeto che xe riusío a inporse come łengua uficial de na rexon molto pi granda de qûeła orixinal. In 'sto caso qua xe stà el diałeto '''fiorentin''', parlà a [[Firense]], a prevałer, no par raxon pułìtiche - come tante volte capitava - ma par el prestigio cultural che'l gavéa. El [[Diałeto toscan|toscan]], e el fiorentin famoxo (in quanto incalcà de prestiti dal siciłian, fransexe e latin) in particołar, i jera in efeti ła łengua che ga scrito [[Dante Alighieri]], [[Francesco Petrarca]] e [[Giovanni Boccaccio]], considerai i tre scrituri itałiani pi grandi. Ła spinta finałe a definir scritura e gramàtica de l'itałian l'è rivà da Pietro Bembo 'ntel '500. No'l va mìa confuxo col [[tałian]] che invese el vien parlà in Sudamèrica.
== Influense lenguìstiche ==
Prima che rivase l'[[Inpero Roman|Inpero roman]], xera l'[[Łéngua etrusca|etrusco]] che vegnéa parlà in [[Toscana]] e in [[Łasio|Lasio]] setentrionałe ("Tuscia"). Seben che ła łéngua etrusca ła sipia stà scansełà in puchi sècołi dal [[łéngoa latina|latin]], dopo ła conquista romana, ła só influensa ła podarìa èser restà viva 'ntel [[sostrato]] del toscan, ma l'è na question ancora verta. El [[łéngoa latina|latin volgar]] el ga fato presto a deventar ła łéngua doparà
== Diałeti ==
I numeroxi [[diałeto italo-romanxo|diałeti italo-romanxi]] i pode èsare clasificài in baxe a łe só orìxene łenguìsteghe comuni. A ła proveniensa comun da el [[łéngoa latina|latin]] łe xe somà łe łengoe preçedenti a ła conquista romana (substrati) e sopratuto i superstrati che li vegnea da i contati co i vari popołi, che i gà diferensià łe diverse parlate łocałi.<ref>Alcuni studiuxi i dopra el termine "łéngoa/łéngua" par sotolineare łe diferense de alcuni idiomi (diałeti del nord de łe province de [[Provincia de Masa Carara|Masa-Carara]], [[Provincia de Pesaro e Urbin|Pexaro e Urbin]], quełi de ła [[
Comunemente parò se costuma uxar el termine diałeto par tute łe varietà prive de riconosimento uficiałe e quindi de uxo subalterno rispeto a el tałian.</ref>
Riga 49:
En [[Łonbardia|Lombardia]] e [[Emiłia-Romagna|Emilia-Romagna]]) come in franséxe ([[dialetto piacentino|piacentino]] i pode dimandar cona sorta de "'nversion" (''"mangi?"'': ''te a t' mang?'' che'l pode exare reso co ''te mangiat?'');
Altra roba, cofà ła trasformasion de ła ''a'' acentata in ''ä'' o ''è'' (spesialmente in [[Piemonte]] e [[Emiłia-Romagna|Emilia-Romagna]]) o cofà ła naxałizasion de ła ''n''.
La presensa de łe cusì-ciamàe vocałi turbà cofà ''ö'' e ''ü'' 'nte la [[Łonbardia|Lombardia]], [[Emiłia-Romagna|Emilia-Romagna]] (province de la [[provincia de Piacenza|Piacenza]] e [[provincia de Parma|Parma]]), [[Piemonte]] e [[Łiguria|Liguria]] par altri studià sarìa inveçe da atribuir a 'no superstrato germànico portà cole 'nvaxion barbàriche al desfarse de l'[[Inpero Roman|Impero Roman]].
De grande intarese xe po el durar de léngoe [[gallo-siculo|gallo-siculi]] intra çerte zone de ła Sicilia e de ła Baxiłicata.</ref>
| |||