Difarense intrà łe version de "Carboidrati"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p sostitusion |
p sost, replaced: 'ntel → inte el (9) |
||
Riga 1:
{{Variansa|venesian|gvu}}
[[Imàjine:Alpha-D-Glucopyranose.svg|right|250 px|thumb|Strutura del α-glucosio]]
I '''carboidrati''' i xe el grupo che'l tol drénto łe più inportanti [[mołècoła|mołècołe]] che łe revarda i procesi biołòxeghi. I vien anca ciamadi '''glucidi''', '''sùcari''' o '''sacàridi'''. I vien divixi in monosacàridi, disacàridi, oligosacàridi e połisacàridi. Infrà łe sóe funsion catémo queła prinsipal de dar energia
:C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub> + 6O<sub>2</sub> → 6CO<sub>2</sub> + 6H<sub>2</sub>O
oltra che [[anidride carbònica]], [[acua|aqua]] e [[ATP]] otegnimo 342 kcal par [[mołe]] (anca se, co l'imagaxenaménto in [[ATP]], quéłe veramente a despoxision łe xe 266 kcal/mol) da doparar par łe funsion del corpo.
Riga 15:
[[Imàjine:Wheat products.jpg|right|250 px|thumb|Magnar che i contien àmito]]
I monosacàridi più inportanti i xe:
* [[Ribosio]]: (C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub>) pentoso, aldoso, destrogiro in gènere, catà
* [[Ribulosio]]: (C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub>) pentoso, chetoso, destrogiro o levogiro.
* [[Glucosio]]: (C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>) esoso, aldoso. El xe el sacàride più comun, oltra che el prodoto final de ła degestion di tuti i sùcari sénplisi o conplesi. El vien imagaxenà
* [[Galatosio]]: (C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>) esoso, aldoso, el se destingue dal glucosio par ła poxision del –OH del quarto carbonio.
* [[Frutosio]]: (C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub>) esoso, chetoso, có el xe levogiro el vien ciamà ''levulosio''. Comun inte ła [[fruta]] e
== Disacàridi ==
Riga 29:
Anca diti ''sùcari conplesi'', perché i riva a averghe mière de monosacàridi, i połisacàridi i ga na strutura cusì ramifegada e granda che no ła perméte de degerirli sùbito, ma i ga bixogno de èser frasionai in tochi pìcołi prima de intrar inte ła circołasion sanguìgnea. Altre caraterìsteghe che i fa desferénti dai altri sùcari łe xe el [[saor]] (anca se tegnéndo in boca par un fià un toco de pan se scoménsa a sentir un saor dolse par l'ativasion del'[[enzima]] [[amilasi]] contegnùo inte ła [[sałiva]]) e'l fato che i no se desfa in aqua.
I połisacàridi i pol èser divixi in dó grupi. El primo el xe queło dei ''połisacàridi de reserva'' e i più inportanti de sti qua i xe l'[[àmito]] (reserva de sùcari par łe piante, catà soratuto in [[magnar]] come [[cereałi]], [[patata|patate]] e derivai) e'l [[glicògeno]] (reserva de sùcari par i anemałi, indove ła vien imagaxenada
{{Interprojeto}}
{{Controło de autorità}}
| |||