Difarense intrà łe version de "Ludovico Manin"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p →Ł'abdicasion ([[1797]]): sost, replaced: 'ntel → inte el (3) |
p sost, replaced: govern → goern (3), 'l → el (9), 'Nte → Inte |
||
Riga 14:
}}
Fioło de Lodovico Alvise e de Maria Basadonna, el xe stado el sentoventeximo e ultemo [[doxe]] de ła Respublica Vèneta enfrà el [[9 de majo]] [[1789]] e
== Ła fameja ==
Riga 23:
Lodovico Manin el xera nato en el [[14 de majo]] de el [[1725]]; el sò pare el xera Lodovico Alvise et la so mare la xera Maria Basadonna, pronevoda de en cardinal. El xera majorasco de çinque masci. quande el xera xoven el geva frequentàdo ł'università de [[Bułogna|Bołogna]] et el xera convitor arent el cołejo dei nobiłi de San Saveri: la el geva stanpàdo chalquedune propoxision de dirito natural da el sostegnùde en esto periodo.
Quando el se ga dà a ła vita pubrica, el xe stàdo notàdo debòt par ła sò jeneroxità, ła so onestà, ła so xentilesa et prinçipalment par ła sò richesa. quande que el geva vintisiè ani el xe stado ełeto capitan de [[Vicensa]], pò de [[Verona]] endè el ga dovùdo frontesar ł'ałuvion de el [[1757]], incandenò el xe stado capitan de [[Bressa|Bresia]]. Ente
El gaeva maridà Elisabeta Grimani, da ła quał el gaeva gavù na dote de quarantaçincmile ducati; Elisabetta ła xera stàda educàda entè en monistier de [[Trevixo]] et ła xera de sałute ancròja fen da toxa.
Riga 30:
dapò ła schiça de el doxe [[Paolo Renier]], el nom de Lodovico Manin el xe stàdo sùvito un dei pisè clamàdi, prinçipalmente par ła sò richeçia et dei biłanci desfàdi de el Stato: en Venesia, defati, el doxe el doveva proguarnir co i sò mexi a parece spexe de el Stato. El pare que anca el predecesor, domente el xera drio schiçiar, el gavese prevedùdo ła ełeçion de Lodovico Manin.
El el entendeva da
Łe feste par çiolanisar ła sò ełeçion łe ga menàdo spexe multo grandi: ende el tradiçional xiro de piasa, en el qhal la xera tradiçion que el doxe novoełet el slançiese monede a i venesiani, Lodovico Manin el ga lanciàdo soł que monede de oro, faxendose tegner drio da encaricadi que i laniçiese quełe de arxento; el ga vołùdo que el corteo el nese pian par poder lançiar pisè monede. Ła spexa par la festa la xera stàda de 458 197,2 łire venesiane, pagade par manco de en quart da ła respublica et par ła majior part da el doxe que el le ga ciapade da le sò scarsele. Anca en Trevixo a ghe xe stàdi festegjiamenti, rivadi en fondo co ła reałisaçion de na machina çiènica par i foghi artifixiałi.
Riga 36:
== El dogado ==
Zà ała data de ełesion de Lodovico Manin ła situasion de Venesia ła gera texa, tra fermenti interni dovui ałe richieste de magior democraticità e łibertà e i fati de Fransa, dove a se preparava ła [[rivołusion fransexe|rivołusion]].
El [[30 de agosto]] [[1792]] so mujer Elisabetta ła xe morta a Trevixo; i so funerałi i se ga svolti inte ła [[baxełega de San Marco (Venezia)|baxełega de San Marco]]. El doxe el gheva pensà ałora de abdicar, ma a no ghe xe sta conceso. El ga sercà ałora de far caminare al mejo ła machina publica, insistendo e controłando che tuti i titołari de cariche publiche i se ategnese ai so doveri e che a se faxese na riforma de magistrature ormai dexuete; el ga scrito inte łe so memorie: ''Fin dai primi tempi della intrapresa dignità io aveva avuto occasione di conoscere che il nostro
== Ł'abdicasion ([[1797]]) ==
On cronista ło ga descrito cusì: ''Aveva sopracciglia folte, occhi bruni e smorti, naso grosso aquilino, il labbro superiore sporgente, andatura stanca, persona lievemente inclinata. Si leggeva nell'espressione del viso l'interno sgomento, che informava e
Ałe sedute del ''Magior Consiglio'' dei dì sucesivi, indove a se doveva decidare se cedare ałe richieste fransexi, el se ga presentà pałido e co voxe tremante: [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] el pretendeva ła creasion de on rexime democratego al posto de ł'ołigarchia, ło sbarco de on'armada de 4 000 soldati fransexi a Venesia (e a sarìa sta ła prima volta de on exercito straniero a Venesia da ł'epoca de ła fondasion), ła consegna de alcuni capitani venesiani che i gaveva conbatù ł'exercito fransexe invasor in teraferma. El dì [[8 de majo]] el doxe el se ga dichiarà pronto a metare zò łe insegne ducałi inte łe man dei capi de ła rivołusion, invitando inte el contenpo tute łe magistrature ało steso paso: a pare che uno dei consijeri ducałi, tal Francesco Pesaro, el gavese invese spronà el doxe a scapare a [[Zara (Croazia)|Zara]], posedimento venesian inte ła [[Dalmazia|Dalmasia]] ancora fedełe e sicura. El [[12 de majo]] a se ga svolta ł'ultima riunion del ''Magior Consiglio'', in cui, pur non esendo rivà al numaro łegałe, a xe sta decixo de acetar in tuto e par tuto łe richieste de Bonaparte. A se ga decixo anca ło sgombaro dei soldati ''schiavoni'' da Venesia, cusì da non determinare incidenti quando ca fuse entrà in sità i miłitari fransexi. El [[15 de majo]] el doxe el ga łasà el palazo ducałe par ritirarse inte el palazo de ła so fameja, e i fransexi i xe entrà a Venesia.
Riga 51:
Ła [[Dalmazia|Dalmasia]], posedimento de Venesia, ła xe sta conquistà dai [[Asburgo]] dopo ła fine de Venesia.
Dopo ł'abdicasion, Lodovico Manin el ga rifiutà de diventar capo de ła munisipałità provisoria, e el ga smeso de frequentar ła bona società: no
El xe morto in caxa soa par [[idropisia]] e congestion polmonare el [[24 de otobre]] [[1802]]. El gheva disposto che el so funerałe el fuse svolto «con minore pompa possibile», łasiando 110 000 ducati a beneficio de mati furioxi, putini abandonai, putèe bisognoxe de dote. El xe sta sepolto inte ła Cexa dei Scalzi a Venesia, a fianco de ł'atuale stasion feroviaria de Venesia Santa Lucia inte ła tonba de fameja dei Manin dove zà a ripoxava so mujer.
Riga 57:
De łe a resta łe so memorie, scrite de so pugno inte 'no stiłe sialbo.
A sarìa masa façiłe criticarlo come on omo debołe e responsabiłe de ła fine de Venesia. A bisogna invese dir che ła fine de Venesia ła vegneva da distante, da non èsare sta bona a rinovarse, al vołer mantegnere a tuti i costi magistrature che łe gera oramai inadeguate, de aver mandà fora da Venesia tute łe persone che łe gaveva capìo ca gera necesario on rinovamento. Manin el xe sta sì on doxe debołe e inadeguato, ma profondamente onesto, che no
{{Sucesion|titolo=Dogi veneziani|periodo=[[1789]]-[[1797]]
| |||