Difarense intrà łe version de "Buxo nero"

Un '''buxo nero''' se definise in astrofisica on corpo ceeste estremamente denso, dotà de na attrasiòn gravitasionałe talmente granda da no parmetare che gnente se ałontana da ła propria suparfise. Sta condision ła se otièn cò ła [[vełocità de fuga]] da ła so suparficie ła se majore rispéto a ła [[vełosità de ła luse]]. On corpo cełeste che ga ste proprietà el risultarìa invisìbiłe e ła so prexensa ła podarìa èsare riłevà soło indiretamente, grasie a i eféti de'ldel so canpo gravitasionałe. Fin oncò xe stà tolte sù tante oservasion astrofixiche che łe połe èsare interpretà (anca se no en modo univoco) cofà indicasiòn de ł'efetiva existensa de i buxi neri so'l universo. El termine "buxo nero" el xe dovùo a'lal fixico [[John Archibald Wheeler]] (parché prima se parłava de dark stars o black stars, cioè de stełe scure o negre). <br />

Verso ła fine de'ldel so ciclo vitałe, el nucleo de na steła ła se stùa, dato che ła ga trasformà co na [[fusiòn nucleare]] tuto el idrogeno prexente en elio. <br /> Ła [[forxa gravitaxionałe]], che prima ła jera en ecuiibrio co ła presiòn xenerà da łe reasion de fusiòn nucleare, prevałe e schìcia ła masa de ła steła verso el so sentro. <br />

Cò ła densità ła diventa cosita granda, połe inescarse ła fusiòn nucleare de'ldel ełio, dopo de che ghe xe ła produsion de'ldel litio, axoto e altri ełementi (fin a'lal osigeno e el siłicio). Durante sta fase ła steła ła se espande e ła se contràe viołentemente pì volte, butando fora parte de ła propria masa. Łe stełe pì {{Chiarire|cee}} łe se ferma a on serto punto de ła caena e łe se stùa, rafredandose e contraendose pì łentamente, atraversando el stadio de [[nana bianca]] e ne'l corso de tanti miłioni de ani łe diventa tipo on pianeta grando. En sto stàdio ła forxa gravitasionałe ła xe biłancià da on fenomeno cuantistico, ciamà presiòn de degenerasiòn, ligà a'lal [[prinxipio de esclusion de Pauli]]. Par łe nane bianche ła presiòn de degenerasiòn ła xe prexente tra i ełetroni.