Tràfego (economia)

El tràfego (ancuo el xé intrà 'ntel vèneto anca el tèrmine itałian comercio), chel xé cronpar e vénder robe vałutarie o de consumo, mòbiłi o imòbiłi, el xé na de łe atività prinsipałi su ła qual, da sénpre, se baxa l'economia. 'Ntei sècołi, el tràfego el ga subio desferénti evołusion fin a rivar, grasie a ła crésita post-industrial, al'espansion de ancuo che ła covre tuto el mondo e no ła ga confini. Có el tràfego el se svolxe infrà nasion desferénti parlémo de esportasion e inportasion.

Carovana de mercanti su ła via de ła seda

El xé dónca el mercà - el raporto infrà domanda e oferta - a darghe, anca in sto caxo da sénpre, łe lege fondamentałi, lege che łe xé stae teorixae dai prinsipi in manièra scientìfega, 'ntei ténpi moderni, dal'economista scosexe Adam Smith.

El tràfego in Itałia el xé gestio in via primaria dal Dlgs 114/98: sto decreto legislativo el cata tre tipi fondamentałi de tràfego: queo in séde fisa, łe forme speciałi de véndita (spazzi de drénto, a mexo de paramenti automàtisi, per corispondénsa, tełevixion o altri sistemi de comunicasion, tràfego ełetrònego e indove i consumatóri i vive) e queo su àrea pùblica. El tràfego in sede fisa el contien per exénpio supermercai, pìcołi negosi... Queo su àrea pùblica robe come łe bancarełe dei mercai de quartièr, łe bancarełe de łe fière... In tuti sti caxi, per poder covrir el tràfego bixogna averghe na łicénsa, dita deciarasion de inisio atività (DIA), acordada dal comun.

Cołigà per forsa a ła destribusion, o redestribusion del vadagno, el tràfego - speso asocià al consumismo e al liberismo - el ga visto inpisarse ed raforsarse, conl'intrada 'ntel III miłenio forti moviménti de anti-globalizasion o nova globalizasion che ła vol stabiłir de novo ténpi, modi e prospetive future de sto inportante setor del'economia. In sta ciave, łe se ga moltiplicae 'ntei ùltimi ani del '900 łe inisiative de tràfego equo-solidal e alternativo.