Difarense intrà łe version de "Asteroide"
| [Revixion njiancora controłà] | [Revixion njiancora controłà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p r2.7.1) (Bot: Zonto: fy:Asteroïde |
p Bot: Fixing redirects |
||
Riga 1:
[[File:243 ida.jpg|thumb|250px|Someja ciapà da ła [[sonda Gałiłeo]] el 28 de agosto del 1993, ndo se vede el asteroide [[(243) Ida]] e el so satéłite Dactyl.]]
On '''asteroide''' el xe on corpo rocioso, carbonàxeo o metàłico pi picenin de on [[pianeta]] e chel òrbita torno del [[Sołe|Sol]], inte na òrbita interior a queła de [[Netun (pianeta)|Netun]]. Da ła [[Tera]] i asteroidi i ga n'aspeto de [[stełe]], e donca da chi el [[nome]] de ''asteroidi'' (ἀστεροειδής en [[Łéngoa greca|greco]] a significa "de [[figura]] de [[steła]]"), termino dà da [[John Herschel]] poco daspó de i primi descoerximenti. I asteroidi i se ciama anca '''pianetoidi''' o '''[[pianeta minor|pianeti minori]]'''. Ste últime denominasion łe include, soralconto, i corpi de giazo e quełi chei ga na òrbita [[ogeto transnetunian|pi infora de Netun]].
Asteroidi molto cei (in zenere framenti derivà da cołizion), con łe dimension de un maso o anca manco (secondo l'[[Union Astronomega Internasionałe]], corpi de masa conpresa fra 10<sup>-9</sup> e 10<sup>7</sup> kg), i ze conosiuti come "[[meteoroide|meteoroidi]]". Gli asteroidi conposti par ła maior parte di [[giaso]] i ze conosiui invece come [[cometa|comete]]. Alcuni asteroidi i ze el residuo de vecie comete, che e ga perso el loro giaso nel corso de ripetui avisinamenti al [[Sołe]], e i ze deso conposti par lo pi de rocia.
Riga 8:
I ga speso [[orbita (astronomia)|orbite]] caraterizae da na ełevada [[esentrisità orbitałe|esentrisità]].
Ła majoría de i asteroidi che i se cata intel nostro [[Sistema sołare|Sistema Sołar]], i ga [[òrbita|òrbite]] semi-stabiłi fra [[Marte (pianeta)|Marte]] e [[Xove (pianeta)|Xove]], paró coalchedun el xe desvià a òrbite che łe se incroxa co quełe de i pianeti pi grandi.
El [[1 de genaro|1 de zenaro]] [[1801]] el [[astrònomo]] sixiłian [[Bepe Piazzi]], el ga descoerto el asteroide o pianeta minor, [[(1) Ceres]], mentre el gera drio laorar a on catàlogo de stełe. Sto pianeta minor el xe stà ciamà ''Ceres Ferdinandea'' in onor de el re de łe do Siciłie de chel tenpo, Fernando I.
A ła descoerta de Piazzi łe ne va drio altre conpagne, paró de ogeti pi picenini. Ancuo stimemo che łe esista sirca 2 miłoni de asteroidi co on [[diàmetro]] major de 1 [[chiłòmetro|km]] soło intel Sinturon Prinsipal de asteroidi; ghe xe da dire che se somemo tuta ła so [[masa]], el total el xe el 5% de ła masa de ła [[łuna]].
Riga 49:
* [[16 Psiquis]]
* [[17 Tetis]]
* [[lista de asteroidi#18_Melp.C3.B2mene|18 Melpòmene]]
* [[19 Fortuna]]
* [[20 Masalia]]
Riga 68:
* [[35 Leucotea]]
* [[36 Atlante]]
* [[lista de asteroidi#37_Fides|37 Fides]]
* [[38 Leda]]
* [[39 Łetizia]]
* [[40 Harmonia]]
* [[lista de asteroidi#41_Dafne|41 Dafne]]
* [[42 Isis]]
* [[43 Ariadna]]
* [[lista de asteroidi#44_Nisa|44 Nisa]]
* [[45 Eugenia]]
* [[46 Hestia]]
Riga 91:
* [[58 Concordia]]
* [[59 Elpis]]
* [[lista de asteroidi#60_Eco|60 Eco]]
* [[61 Dànae]]
* [[62 Erato]]
Riga 102:
* [[69 Hesperia]]
* [[70 Panopea]]
* [[lista de asteroidi#71_Niobe|71 Niobe]]
* [[72 Feronia]]
* [[73 Clitia]]
Riga 110:
* [[77 Frigga]]
| valign="top"|
* [[lista de asteroidi#78_Diana|78 Diana]]
* [[lista de asteroidi#79_Eurinoma|79 Eurinoma]]
* [[lista de asteroidi#80_Safo|80 Safo]]
* [[81 Terpsícore]]
* [[82 Alemena]]
Riga 123:
* [[89 Jułia]]
* [[90 Antíope]]
* [[lista de asteroidi#91_Aegina|91 Aegina]]
* [[lista de asteroidi#92_Undina|92 Undina]]
* [[lista de asteroidi#93_Minerva|93 Minerva]]
* [[lista de asteroidi#94_Aurora|94 Aurora]]
* [[95 Aretusa]]
* [[96 Aegle]]
* [[lista de asteroidi#97_Klotho|97 Klotho]]
* [[98 Yantea]]
* [[lista de asteroidi#99_Dike|99 Dike]]
* [[100 Hècate]]
* [[110 Łidia]]
* [[126 Vełeda]]
* [[127 Johanna]]
* [[lista de asteroidi#136_Austria|136 Austria]]
* [[lista de asteroidi#140_Siwa|140 Siwa]]
* [[142 Połana]]
* [[143 Àdria]]
* [[146 Lucina]]
* [[lista de asteroidi#147_Protogenia|147 Protogenia]]
* [[151 Abundantia]]
* [[152 Atała]]
Riga 152:
* [[159 Emilia]]
* [[162 Laurencia]]
* [[lista de asteroidi#163_Erigona|163 Erigona]]
* [[164 Eva]]
* [[168 Sibila]]
Riga 158:
* [[170 María]]
* [[171 Ofelia]]
* [[lista de asteroidi#173_Ino|173 Ino]]
* [[174 Fedra]]
* [[175 Andrómaca]]
* [[lista de asteroidi#177_Irma|177 Irma]]
* [[178 Belisana]]
* [[lista de asteroidi#179_Clitemnestra|179 Clitemnestra]]
* [[180 Garumna]]
* [[181 Eucaris]]
Riga 180:
* [[226 Weringia]]
* [[227 Fiłosofía]]
* [[lista de asteroidi#229_Ade.C5.82inda|229 Adełinda]]
* [[230 Athamantis]]
* [[243 Ida]]
* [[433 Eros]]
* [[lista de asteroidi#464_Megaira|464 Megaira]]
* [[467 Łaura]]
* [[563 Sułeika]]
Riga 192:
* [[719 Alberto]]
* [[835 Ołivia]]
* [[lista de asteroidi#849_Ara|849 Ara]]
* [[951 Gaspra]]
* [[944 Hidalgo]]
| valign="top"|
* [[lista de asteroidi#998_Bodea|998 Bodea]]
* [[lista de asteroidi#999_Zachia|999 Zachia]]
* [[lista de asteroidi#1000_Piazzia|1000 Piazzia]]
* [[1001 Gaussia]]
* [[1002 Olbersia]]
* [[1010 Marlene]]
* [[lista de asteroidi#1149_Volga|1149 Volga]]
* [[1154 Astronomía]]
* [[lista de asteroidi#1155_A.C3.ABnna|1155 Aënna]]
* [[1159 Granada]]
* [[1372 Haremari]]
* [[lista de asteroidi#1395_Aribeda|1395 Aribeda]]
* [[1566 Ícaro]]
* [[lista de asteroidi#1638_Ruanda|1638 Ruanda]]
* [[lista de asteroidi#1640_Nemo|1640 Nemo]]
* [[1641 Tana]]
* [[1644 Rafita]]
Riga 228:
* [[1997 Leverrier]]
* [[1998 Titius]]
* [[lista de asteroidi#1999_Hirayama|1999 Hirayama]]
* [[2000 Herschell]]
* [[2001 Einstein]]
* [[2002 Euler]]
* [[lista de asteroidi#2047_Smetana|2047 Smetana]]
* [[2055 Dvorák]]
* [[2062 Atón]]
Riga 238:
* [[2161 Grissom]]
* [[2187 Ła Carega]]
* [[lista de asteroidi#2246_Bowell|2246 Bowell]]
* [[2278 Götz]]
* [[2325 Chernykh]]
Riga 246:
* [[2399 Terradas]]
* [[2653 Principia]]
* [[lista de asteroidi#2675_Tolkien|2675 Tolkien]]
* [[2709 Sagan]]]
* [[2712 Keaton]]
Riga 252:
* [[2971 Morh]]
* [[3350 Scobee]]
* [[lista de asteroidi#3351_Smith|3351 Smith]]
* [[3352 McAuliffe]]
* [[lista de asteroidi#3353_Jarvis|3353 Jarvis]]
* [[lista de asteroidi#3354_McNair|3354 McNair]]
* [[3355 Onizuka]]
* [[3356 Resnik]]
Riga 271:
* [[4179 Tutatis]]
* [[4238 Audrey]]
* [[lista de asteroidi#4330_Vivaldi|4330 Vivaldi]]
| valign="top"|
* [[4349 Tiburcio]]
Riga 278:
* [[4579 Puccini]]
* [[4643 Cisneros]]
* [[lista de asteroidi#4661_Yebes|4661 Yebes]]
* [[4865 Sor]]
* [[4999 MPC]]
* [[lista de asteroidi#5000_IAU|5000 IAU]]
* [[5020 Asimov]]
* [[5261 Eureka]]
Riga 291:
* [[6032 Nobel]]
* [[6354 Vangelis]]
* [[lista de asteroidi#6433_Enya|6433 Enya]]
* [[6471 Collins]]
* [[6780 Borodin]]
Riga 303:
* [[8308 Julie-Mélissa]]
* [[8744 Cilla]]
* [[lista de asteroidi#8749_Beatles|8749 Beatles]]
* [[8816 Gamow]]
* [[8990 Compasión]]
Riga 326:
* [[50000 Quaoar]]
* [[51823 Rickhusband]]
* [[lista de asteroidi#51824_Mikeanderson|51824 Mikeanderson]]
* [[51825 Davidbrown]]
* [[51826 Kalpanachawla]]
| |||