|
|colore=#FD9191
|stati=[[Itałia]], [[Croàsia|Croasia]], [[Slovenia]], [[Argentina]],
[[Chipilo]] ([[Mèsico|Mesico]]), Stati de [[San Poło (stato)|San Poło (São Paulo)]], [[Paraná (stato)|Paraná]], [[Rio Grande do Sul]] e [[Santa Catarina]] ([[Braxil]]) soto el nome de [[Tałian|Talian]] conco influense portoghesi e de altrialtre łéngoagiłéngoe del nord-Italiaest Itałia, [[Tulcea]] ([[Romanìa|Romania]])
|regione=Itałia nord-oriental ([[Vèneto|Veneto]], [[Trentin]] oriental, [[Friul-Venesia Julia|Friuli-Venesia Giulia]]), [[Agro Pontin]] ([[Łasio|Łazio]]), [[Arborea]] ([[Sardegna]]) (Itałia), [[Istria]] e [[Dalmasia]] ([[Slovenia]] e [[Croàsia|CroaziaCroasia]]).
|periodo= dal [[XIII secoło]] ad anco'
|persone= 6sirca 2308 600 000 en total:
3 900 000, [[Vèneto]] (2015).
400 000, [[Friul-Venesia Julia]].
275 000, [[Trentin]].
4 000 000, [[Braxil]] (2006).
50 00, [[Croàsia|Croasia]] (1994).
|scritura= Alfabeto łatin
|tipologia=[[łéngoa siłabica|siłabica]]
|fam1=[[Łengue indoeuropee|Indoeuropee]]
|fam2=[[Łéngoe italicheromanxe|ItalicheRomanxe]]
|fam3=[[Łéngoe romanzeItało-osidentai|RomanzeOsidentai]]
|fam4=[[Łéngoełéngoe italooccidentaliromanxe-osidentai|Italooccidentaliromanxeosidentai]]
|fam5=[[Łéngoe occidentali ItalooccidentaliGało-iberiche|OccidentaliGałoiberiche]]
|fam6=[[Łéngoe ibericheGało-romanxe|GalloibericheGałoromanxe]]
| fam9fam7='''''Veneto''''' ▼ |fam7=[[Łéngoe galloromanze|Galloromanze]]
|fam8iso1=roa ([[Łéngoe galloitaliche|Galloitalicheromanxe]])|iso3=vec|sil=VEC
|estratto=Tuti i èsari umani i nase łìbari e conpagni in dignità e diriti. Sti qua i xe dotai de raxonraxón e de cosiensa e i ga da agirconportarse i uni co qûeł'cuei altri inte'nte 'n spìrito de fradełansa. ▼ |iso1=roa ([[Łengue romanze]])|iso3=vec|sil=VEC
▲ |estratto=Tuti i èsari umani i nase łìbari e conpagni in dignità e diriti. Sti qua i xe dotai de raxon e de cosiensa e i ga da agir i uni co qûeł'altri inte'n spìrito de fradełansa.
Pare Nostro che te si 'ntei sei
Àmen.
}}
[[File:Targa dialetto veneto.JPG|thumb|Un carteło tacà via inte'nte na botega, che 'l dixe che łà i parla anca ełel vèneto]]
Ła '''łéngoa vèneta''' ła xe na [[łéngua|łéngoa]] parlà in [[Itałia]], inte'nte ła regiònregixón del [[Vèneto]], inte ła provinsa de'ntel [[Trénto|TrentoTrentin]] e inte'nte ła xona osindentalosindentał e costiera de 'ldel [[Friul-Venesia Julia|Friuli-Venesia Julia]], in [[Croàsia|Croasia]] drio łe coste de l'[[Istria]] e de ła [[Dalmazia|Dalmasia]], in [[Argentina]], inte'nte i StatiStadi de [[San Poło (stato)|San Poło]] (in [[łéngoa portoghexe|portoghexe]] São Paulo), [[Paraná]], [[Rio Grande do Sul]] in [[Braxil]], e inte 'l paéxe de [[Chipilo|Chìpilo]] ([[Mèsico]]). Ła xe riconosùa da ła Región del Vèneto da 'ldal [[13 de marso]] [[2007]], da ƚała RegionRexón FriuliFriul-Venesia Julia da 'ldal [[17 de febraro]] [[2010]] e anca da 'ldal [[UNESCO]] cofà na łéngoa minoritaria, e xe stà mesa inte'lntel ''Łibro róso de łe łéngoe in pericoło'' [http://www.helsinki.fi/~tasalmin/europe_index.html#Italy]. Ła gà anca un codexe identifegadivo łenguistego ( ISO 639-3 vec ) .
{{citasionEl nesesaria|Lavèneto xe parlà da 3.900.000 persone (2015) en [[Vèneto]], l'l 80% de ła popołasion}}popołasión. Se stima 6che 'l sipia parlà da 8.230600.000 miłioni intede persone 'lntel mondo, anca se 'l xe complicàconplicà far na stima pròpia.
[[File:Romance 20c en.png|thumb|Num. 14 inte'nte ła mapa de łe łengue romanse in [[Eoropa]]]]
El dì [http://bur.regione.veneto.it/BurvServices/pubblica/DettaglioLegge.aspx?id=196722 13 de marso del 2007] ła Łéngoa Vèneta ła xega stadaavù riconosùael ofisialmentericonosimento daofisiał 'ldel Conséjo Rejonal del Vèneto co ła lejełexe so ła "tutela e valorizzazione della lingua e della cultura veneta" (''<nowiki/>'tułèƚatułèła e valorixasionevałorixasión łcƚłde ƚengoała łengoa e dłde ƚała cultura vèneta'<nowiki/>'') votà a grandìsimagran majoransa da un mucio de partìi difarenti (trentaoto a favor, do astegnúi, nisun contrario). El [http://lexview-int.regione.fvg.it/FontiNormative/xml/IndiceLex.aspx?anno=2010&legge=5&fx=lex 17 febraro 2010] anca el Consejo RejonalRejonał dedel 'l FriuliFriul-Venesia Julia el gà aprovà na lejełexe che lała riconose ƚała lenguałéngoa vèneta e che lała valorixa "i dialetti di origine venetaveneti [...], quali patrimonio tradizionale della comunità regionale" (''<nowiki/>i diaƚetidiałeti de derivasion vènetavèneti [...] cofà capitaƚicapitai tradisionaƚitradisionai de ƚała comunità rejonalerejonał''').
El venetovèneto vero el xe difarente dadal l'italiantałian rejonałe che secalchedun parla in VenetoVèneto e che xe baxà so ła strutura de l'italiantałian. ParSta exenpio:roba xe cauxà da ła gran presion che fa el tałian e l'Itałia par far parlar tałian ai vèneti, che vien łori insegnà a scoa e uxà 'ntei mexi de comunicasión(TV, xornai, radio, ecc...) a diferensa del vèneto.
Par exenpio:
# Veneto: Marco el xe drio rivar , Marco l'è drio rivar
# Itałian regionałe veneto: Marco (el) sta rivando
# Itałian standard: Marco sta arrivando
No se gà gnanca da confóndare el vèneto co 'lcol [[lengoa venètica|venetico]], na łénguałéngoa indo-europea (estinta) che lała xeragera parlà inte'nte ƚlala "Venetia et Histria", so par xo da 'l 6° secoło AC fin aal 'l 1°[[I secoło]] DCd.C. come 'l xe dimostrà da l'archeołogia (Este, Montebełuna, Halstaat ecc).
== Convension de scritura ==
| 