Difarense intrà łe version de "Pułìtega"
| [Revixion njiancora controłà] | [Revixion njiancora controłà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Targhete: Canbiamento da tełefonin Canbio da web par tełefunini |
Targhete: Canbiamento da tełefonin Canbio da web par tełefunini |
||
Riga 34:
===Età contenporanea===
N'tel [[XIX secoło]] [[Karl Marx]] el ga ideà ła critega sientifega al sistema capitałista borghexe e ła fiłoxofia, in contrapoxisione a l'ideałixmo e a ło spirituałixmo, del [[materiałixmo storico]], e dopo [[diałetico]]: ła estoria dei sistemi sociałi e istitusionałi xé determinada da na strutura che ła riva, da la so "sostansa", dai raporti economisi che ghe xé. L'economia ła raprexenta ła baxe fondamentałe e esensiałe de ła società, che ła njien a esare modełada e influensada dai raporti economisi (ła struturasion), che proprio parché al nasare de l'organixasion sociałe, core in maniera semplise a determinarghe i vari ordinj sociałi, culturałi e ideołoxisi del sistema capitałista borghexe (sovrastruturà) o "formà". Marx el ga sotołinea che el raporto non xé da considerarse in maniera semplise deterministega.
N'tel [[XX secoło]], l'arte de ła pułitega ła xé diventada anca on laboratorio pratico de łe [[corente pułitega|teorie pułiteghe]]. I se ga xviłupà, in fati, na caterba de sistemi difarenti de xestire ła [[roba publega]]. In fianco a łe monarchie che ghe jera al scumisiarse del secoło, cresea łe prime democrasie borghexi, e contenporaneamente i primi esperimenti de aplicasion pratica del [[sociałixmo]], ła maxor parte njui fora n'tei sistemi opresivi. N'te ła prima metà del secoło a ste forme łe njiea in parte i totałitarixmi e autoritarixmi de [[drita (pułitega)|drita]], derivanti da ła crixi de łe fraxiłi democrasie.
{{quote|In democrasia nisun fato de vita d'asa stare ła pułitega|[[Mahatma Gandhi]], ''Pułitega''}}
N'tei ultimi ani ła pułitega xé ndà via via trasformandose, toendo drento come sojeto ła cusì dixua società siviłe, fata de moimenti de opinion che i serca de cavarla al'astrasion drento cui xé sta sempre confinada: ła pułitega ła se fa globałe e n'te ła cosiensa de tanti se dełinea come stato in costante devegnere de łe rełasion sociałi ed economighe.
Uno de i strumenti de intervento de ła società siviłe n'te l'asion pułitega istitusional i xé stai vedui sempre pì speso i referendum de inisiativa popołare, sia in jiro nasionałe, sia sempre pì speso in jiro rexional o locałe.
== Voxi corełade ==
| |||