Statudo de'l Veneto

El Statudo de’l Veneto el ze ła łeje fondamentałe de ła Rejon de’l Veneto.

Gonfałon de ła Rejon Veneto

Ła łeje de ła Rejon de uncuò, aprovada respetando i indarisi de ła reforma costitusionałe de’l 2001 (art. 123 Cost.), ła ze stà promulgada el 17 apriłe de’l 2012 e ła ze entrada in vigor el dì drio. El 18 otobre 2011 el Consiłio rejonałe de’l Veneto, IX łejizladura, el gaveva aprovà co ła prima votasion el novo Statudo; ma el documento, par via de i blochi detài da ła Costitusion, el ga dovùo spetar oncora prima de tacar definitivamente.

Prima de’l novo Statudo A ghe jera cueło vecio, aprovà co ła łeje n. 340 de’l 22 majo 1971.

Storia

Statudo del 1971

Fin da’l 1948 ła Costitusion Itałiana ła prevedeva l’istitusion de l’ente Rejon come ente autònomo co un só Statudo. Łe prime ełesion rejonałi łe ze stà inte’l 1970, e zà l’ano dopo ła Rejon Veneto ła se gavéa fato el só Statudo formà da IV tìtułi (Prinsipi fondamentałi, I òrgani de ła Rejon, Łe funsion rejonałi, Ła revizion de’l Statudo) e da 64 artìgułi.

Statudo del 2012

Tra el 1999 e el 2001 el Parlamento nasionałe el ga aprovà tuta na serie de reforme a’l Tìtoło V de ła Costitusion, che łe dava a łe Rejon potestà łejizladiva so tute łe cuestion no diretamente de conpetensa de’l Stato: łe rejon łe dovéa donca dotarse de un novo Statudo che, “in armonìa co ła Costitusion, el ghin detèrmene ła forma de goerno e i prinsipi fondamentałi de organizasion e funsionamento” (art. 123 Cost. in baze a ła nova formułasion).

In Veneto ła prima proposta de novo Statudo ła ze datà 27 otobre 2000 da Giancarlo Galan, ma sto cuà e el tentativo dopo i ze ndati in fumo. A se ga spetà el 18 otobre 2011 par ver finalmente el novo Statudo de ła Rejon Veneto. In febraro 2012 el goerno de Mario Monti el ga dito de vołer inpunjar davanti a ła Corte costitusionałe el Statuto par defarense tra el coma IV de l’art. 30 so l’autonomìa finansiaria e l’art. 119 coma II de ła Costitusion; ma dopo che el Prezidente de ła Rejon Luca Zaia el se ga ciarìo co Monti, el goerno el se ga fermà.

Caratarìsteghe

Conpozision e strutura

El testo in vigor dal 2012 el ze formà da sesantasincue artìgułi, uno in pì respeto al testo del 1971, devizi in tre Tìtułi:

• Tìtoło I - El Veneto (artt. 1-31), devizo in VI Cai;
• Tìtoło II - La Rejon del Veneto (artt. 32-63), devizo in III Cai;
• Tìtoło III - Despozision finałi (artt. 64-65).

Tìtoło I - El Veneto

Cao I - I Prinsipi

Dopo ver descrito l'estension jeogràfega de l'Ente, el ełenca alcuni prinsipi che i informa ła Rejon:

• Prinsipio de autogoerno del pòpoło veneto;
• Prinsipio de l'autonomìa de ła Rejon del Veneto e de i enti łocałi;
• Prinsipio comunitario.

A vien descriti i prinsipi fondamentałi che a cuełi ła se ispira ła Rejon, i deriti e obietivi de łe połìteghe rejonałi e altri prinsipi jenerałi.

Cao II - El sistema veneto

El descrive ł'articołasion e'l cordenamento teritoriałe de ła Rejon co i altri Enti łocałi:

• so ła partision de łe funsion aministradive;
• so l'ezersisio comun de łe funsion;
• so i łevełi mìnemi rejonałi de eficiensa de łe funsion aministradive;
• so łe funsion metropołitane;
• so łe spesìfesità de łe varie comunità, de i teritori de montanja e de ła Provinsia de Bełun;
• so l'ezersisio del poder sostitudivo.

Dopo A se parla de autonomìe łocałi e de i raporti internasionałi, co l'Union eoropèa e co chełaltre rejon.

Cao III - Autonomìa łejizladiva e regołamentare

El descrive łe modałità de ezersisio de łe potestà łejizladive e regołamentari de ła Rejon:

• Distribusion de łe funsion tra Rejon e Enti łocałi;
• Inisiativa łejizladiva e regołamentare;
• Prosedimento łejizladivo e regołamentare;
• Partesipasion de łe organizasion de l'economìa e del łaoro;
• Cuałità e inpato de łe łeji;
• Promulgasion.

Cao IV - Referendum

El descrive łe modałità de dòparo del referendum, che el sie abrogadivo o consultivo.

Cao V - Autonomìa aministradiva

El ìndega i prinsipi de l'atività aministradiva, de indariso e de goerno.

Cao VI - Autonomìa finansiaria

El ìndega i prinsipi che i règoła l'autonomìa finansiaria e i deriti e doeri de i contribuenti.

Tìtoło II - La Rejon del Veneto

L'art. 32 el ełenca i òrgani de goerno de ła Rejon:

• el Consiłio rejonałe;
• el Prezidente de ła Zonta rejonałe;
• ła Zonta rejonałe.

Cao I - El Consiłio rejonałe

A se parla de l'organo łejizladivo (funsion, ełesion e conpozision, insediamento, ofisio de prezidensa), de i consiłieri rejonałi (convàłida de łe ełesion, deriti e doeri, caratarìsteghe), del Prezidente e de l'ofisio de prezidensa, de i grupi consiłiari e de łe comision, de ła só autonomìa.

Cao II - El Prezidente de ła Zonta e ła Zonta rejonałe

El parla del Prezidente, òrgano prinsipałe de tuta ła Rejon, descrivéndoghine łe norme zenerałi e i łìmiti; dopo el parla de ła Zonta rejonałe, senpre spesifegando łe só funsion. A ła fin el parla de come che A se zmete de èsar Prezidente.

Cao III - El bałanso e l'organizasion

El parla del bałanso:

• bałanso e patrimonio de ła Rejon, règołe e prinsipi zenerałi;
• rendaconto de ła Rejon.

Dopo el parla de i controłi interni de l'atività aministradiva, de ła Comision de garansìa del Statudo e del Garante rejonałe de i deriti de ła parsona.

Tìtoło III - Despozision finałi

Inte i do artìgułi finałi el Statudo el ciarise che el dòparo del zènare mascołin el se referise anca a łe done, e'l dize che l'entrada in vigor ła sarà el dì drio de ła pubregasion inte ła Gazeta Ofisiałe.