Vettor Pisani

Vettor Pisani (Venèsia, 1324 – Manfredonia, 13 de agosto 1380), xe stà un amiràjo venesian, capitàn xeneràl de ła flotta venesiana, che el gà guidà inte ła Guèra de Cióxa del 1379–1381, portando i venesiani a ła vitoria.

Vettor Pisani

Biografia
Nasimènto	Venèsia (Itàlia)
Mòrte	(55/56 ani) Manfredonia (Itàlia)
Liogo de sepełimento
Atività
Posto de laoro
Ocupasion
Cariera miłitar
Grado miłitare

El gà tirà i sgherlèti durante na canpàgna navàl contra i xenovexi, a pochi mexi co ła guèra de Cióxa xe finìa, colpìo da na małatìa.

Ła so tonba, a San Xanipoło

Biografia

Nasesto inte ła paròchia de San Fantin da Pietro Pisani e da Valviria Alberti. Drìo alcune cronìche, el sarìa nevòdo de Nicolò Pisani, anca èło capitàn xeneràl da Mar e incaxonà dopo aver subìo na pexante sconfita contra ła repùblega de Xenòa. El gà avesto almanco tre fradèłi e do sorèłe.

In xoventù el se ga dedicà ai comèrci (el 7 otobre 1350 el gà conprà a Costantinopołi dei s-ciàvi), mentre ła prima notisia revardo ła so carièra połìtego-miłitàr xe de l'11 xenàro 1353, co el xe stà ełexesto soracomito in armàda. Senpre in cuel dì el xa minsonà Nicolò Pisani devenva capitàn xeneràl da Mar e Vittore ga sotostà ai so òrdeni par do ani.

In cuel periodo gera conbatesto el terso conflito veneto-xenovexe. Inte l'Istà del 1354 Vittore se gavea desferensià durante l'ataco ai dani de na galìa xenoexe darènte a Samo, ma el 4 novembre drìoman xe stà duramente batesto visìn a ła Sapienxa (na ìxoła de ła costa ovest del Pełoponexo) da łe nave de Pagano Doria. El comandante de ła flota venesiana, considerà responsàbiłe de ła desfàta, xe stà condanà a pagàr un restòro de dani e anca el Pisani, co altri ofisiàłi, xe stà prosesà; anpò el xe stà prosiolto el 3 setenbre 1355.

Xa do dì drìo l'asołusión, el xe rexultù darecào invòlto inte ła mercaùra; el gà partesipà a l'incànto de na galìa par la mùa de Romania e el 5 majo 1356 el gà otegnesto ła subarendasión de na galìa de Costantinopołi.

Intra el 1357 e el 1360 el xe stà retor de Negroponte. L'8 zugno 1361 el xe deventà capitàn de łe galìe mandàe a ła Tana.

In cuel steso periodo gera s-ciopàda ła revòlta de Creta, eternixàda dai laorénti venesiani e da ła nobiltà locałe. Infìna no abiando èło gnancòra ciapà el comando de ła mùa del Mar Negro, łe atome capasità che el gaveva mostrà insìn a cuel tenpo ga spenxesto el Senato a nomenàr el Pisani capitàn del Golfo, sostituìndo Lorenzo Celsi, che gera stà ełeto dóxe el 16 łujo 1361. El xe stà inpegnà in Sicilia contra i Aragonesi (istà 1362), drìoman el xe stà ełeto retór de ła Canea, na sità de l'ìxoła, pròpio in tel periodo de maxóri tensión. In cao al mandato, el xe stà inditalatamente nomenà cònsołe a ła Tana (26 xenàro 1365).

El Pisani, de famèja de mèxa nobiltà, ga fato carièra inte ła flota venesiana, deventando uno dei pì inportanti almirànti, insénbre a Carlo Zeno, altro marinèr venesiàn conosesto de l'epoca. Xe scàrse łe informasión soel so conto prima de ła Guèra de Cióxa, parò ne xe rivà notìsia de ben do procèsi che ło gà vedesto invòlto.

Intórno ai ani Sesanta, invese, el gera stà condanà a 200 franchi de multa e a ła perdita de ła carga de savio dogàl. Infati el xe intervegnesto in t'un procèso che vedeva invòlto el capitàn de na so galìa par difenderlo. Staltro, so ła scòrta de ła documentasión fornìa dal scrituràl de bord, el gera stà multà par aver cargà abuxivamente del sturión infumegà sensa aver risevésto ła necesària bołèta. Pisani xe intervegnesto despiegando che ła bołèta gera stà acordà al capitàn avalìo "diretamente" da łù. Pietro Corner parò ghe ga respondesto połemico: "Cio serto, ma ła versióne del scrivàn xe desconpàgna". Pisani, dopo che se gà ciapà co catìve paròłe parole col scontro, prima ło gà manasà e indrìoman ło gà agredìo co un cortèło soto caxa.

Ła Guèra de Cióxa

Intel 1378, incargà de sconfigèr łe flote xenoexi che gaveva verxesto łe ostiłità contra ła sità łagunàr, ga vinsesto ad Axio na flota comandada da Luiji Fieschi el 30 majo 1378, ma può, costreto a tornàr in Adriàtego da l'arivo de ła flota de Luciano Doria, el xe stà pexantemente sconfito el 7 majo 1379 e, menà in sità in caène, condanà a un ano de caxón e par incurànsa e codardia. Par aver sbandonà ła flota oramai visìna a ła sconfìta, i Avogadori ga propnesto ła pena de morte; invese el dóxe Andrea Contarini se gà łimità a dimandàr na sàvia péna pecuniaria. Se ga desidesto ałòra par na condàna a sìe mexi e a l'escòmio ione da łe carghe pùbleghe.

Giovanni Battista Tiepolo, Apoteoxi de l'Amiràjo Vettor Pisani, c. 1743.

I xenoèxi, che dèso gavea concuistà numaroxe ìxołe de ła łaguna venesiana, inaxónta a Cióxa, e manasava pròpio l'istèsa Venesia, se faseva senpre più visìni. El goerno venesian, prostrà e desperà, ga nomenà Taddeo Giustinian a cao de ła flota ma, drìoman a ła revòlta e ai bruti umóri del pòpoło, ga desidesto, còsa scuàxi sensa presendenti, de tornàr inte łe so desixión.

Łibarà xa el 18 agosto grasie a ła viva rechiesta del pòpoło, el Pisani xe suìto tornà al comando.

Se dixe che un so sotoposto, che se catava a łù darènte al momento che el xe stà łibarà, co ła fóła che ło aclamava, ghe gavese proponesto de butàr xó ła Sioría e declaràndo de èser èło siór de Vensia; el Pisani ło gà sacagnà co un mócoło e ło gà fato incapusàr.

Suìto se ga meso in mar 40 nòve galìe e el gà riciapà na bataja stradùra contra i nemighi, che ło gà portà, el 22 dicembre del steso ano, grasie a na maxór cognosànsa dei ghèbi de ła łaguna, a tajiàr fora dal resto de ła flota ła sità de Cióxa co i so oltra 7000 difensori xenovexi. El periodo 22 disnmbre 1379 – 1º xenàro 1380 xe stà uno dei pì difìsiłi de ła so vida, visto che el dèbełe sèdio gà ris-cià pì volte d'èser sbregà da łe preponderanti forse nemìghe, ma inpò, el 1º xenàro 1380, xe rivàda ła flota de Carlo Xeno, che ga parà via i xenoexi e condanà i sidiài.

El sèdio de ła Tór de łe Bebbe xe andà vanti par altri sìe mexi, inte i cuàłi, drìo łe cronìche, el Pisani ga dovesto pì volte far ricorso a ła so capasità de comando, visto che se ga dovesto reprimer na revòlta de łe so stese trupe, tenpestàe dal traditór Roberto da Recanati, pìfaro al schèło dei xenoexi. El 24 zugno 1380 ła sità xe cascàda e' l Pisani gà decixo de riciapàr tornando in mar avèrto co ła flota par slontanàr el manàso da łe xone propincue a Venesia. Durante una de łe so tante incursión, se gà mała de frèvi małariche morìndo inte ła note tra el 13 e el 14 agosto 1380.

Inte el 1779 il pronevódo Pietro, par recordàr degnamente el parente, gà fato costruìr a Padoa, in Prà de ła Vałe, ła statua n. 14, scolpìa da Francesco Ricci.

Altri progeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Vettor Pisani