Ìxołe Jonie (periferia)

Ła version stabiłe ła xe stà verifegà el 19 feb 2023. Ghe xe canbiamenti a modèłi e/o file in sta version in atexa de revixion.


Ìxołe Jonie ła xe una de łe 13 periferie (region 'ministrative) de ła Gresia.

Ìxołe Jonie
Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (el) Cànbia el vałor in Wikidata

Cànbia el vałor in Wikidata

Pozision

Map

38°30′N 20°30′E

StatoGresa
Rejon aministrativaDecentralized Administration of Peloponnese, Western Greece and the Ionian Islands (en) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata

Capitałe  Corfù (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Popołasion
Totałe204 532 (2021) Cànbia el vałor in Wikidata
Densità88,66 hab./km²
Zeografia
Parte deIsole Jonie Cànbia el vałor in Wikidata
Àrea2 306,94 km² Cànbia el vałor in Wikidata
Organizasion pułìtega
Cao de goernoTheodoros Galiatsatos (en) Traduzi (2014) Cànbia el vałor in Wikidata
Còdazi de identifegasion
ISO 3166-2GR-F[1] Cànbia el vałor in Wikidata
Còdaze NUTSEL62 Cànbia el vałor in Wikidata

Sito webpin.gov.gr Cànbia el vałor in Wikidata

Facebook place: 100063532818115 X: regionofionian MusicBrainz: 3617a8f6-4375-4d73-8967-9acc622a8775

Łe Ìzołe Ionie (Ιόνια νησιά

in grego antigo: Ἰόνιοι Νῆσοι

, Iónioi Nêsoi; łe costituise un arsipełago grego inte'l Mar Ionio. Tradisionalmente denominà co'l tèrmene de Eptaneso, cioè "Łe Sete Ìzołe" (Eπτάνησα

in grego antigo: Ἑπτάνησος

, Heptánēsos), l'arsipełago el conprende in realtà numaroze altre ìzołe oltra a łe sete majori.

Łe costituise de par sé na rejon stòrega ben distinta co forti influense culturałe itałiane e in modo partegołar venesiane che łe se gavea zviłupà a partitr da'l plurisecołar dominio venesian, el cuało el gaveva segurà che łe ìzołe no łe venjise asogetàe da l'Inpero Otoman. L'arsipełago el ze devenjùo infin parte de'l moderno stato grego inte'l 1864. Da'l ponto de vista aministradivo, łe ìzołe łe ghe partien ancùo a ła rezon de łe Ìzołe Ionie, fata ecesion par Cerigo che'l fa parte de ła rezon de l'Attica.

Etimołozìa

canbia

Tradisionalmente, in grego antigo l'agetivo Ionios (Ἰόνιος), epiteto par el trato de mar intrà l'Epiro e l'Itałia, el ciapa orìzene da'l raconto mitołòzego drìo el cuało ła sacerdotesa Io ła ghe ga nuà traverso.

Zeografìa fìzega

canbia

Ła rezon stòrega de łe ìzołe Ionie ła ze costituìa da sete ìzołe mazori (e dai izołoti sirconvisini), che i formava el cusìdito "Eptaneso", cioè "Le Sette Isole".

Da nord a sud, łe ze :

  • Corfù (Κέρκυρα)
  • Paso, ciamada anca Paxos o Paxi (Παξοί)
  • Leucade, ciamada anca Lefkàda o Santa Maura (Λευκάδα)
  • Itaca (Ιθάκη)
  • Cefalonia (Κεφαλλονιά)
  • Zante, chiamata anche Zacinto (Ζάκυνθος)
  • Cerigo (Κύθηρα)

De 'st'altre sete ìzołe mazori, l'atuałe rejon aministradiva no ła include l'ìzoła de Cerigo, che ancùo ła rientra inte l'Attica.

Łe ze ìzołe pì che altro montoze, co un clima caldo e umido.

Storia

canbia

Inte l'antiga Gresa se ghe catava ła sità de Alalcomene.

Età romana e bizantina

canbia

A partir da'l IV sècoło a.C. ła mazor parte de łe ìzołe łe zera pasàe in orbita masedone, tanto ze che algune de łore łe ze restàe soto elc controło masedone fin a'l 146 a.C., cuando ła penizoła grega ła zera stà gradualmente unìa a l'inpero romano. Daspò cuatro sècołi de paze soto Roma, l'arsipełago el ga pasà cuindi a l'inpero romano d'Oriente e donca a l'inpero bizantin.

Mezo Evo

canbia

Maio di Monopoli (1197-1260), fuzìo da ła sità pujeze insieme ad alguni conpanji par aver copà na parsona de rango ełevà, el ga trovà salvaneła inte l'ìzoła de Cefalonia, inpadronìndosene. Drioman el ze riusìo concuistar anca łe ìzołe de Zante e Itaca devenjendone conte. I desendenti de Maio i gaveva controłà Zante, Cefalonia e Itaca fin a l'inisio de'l XIV sècoło.

Corfù ła ze devenjùa na dependenza de ła Repùblega de Venesia inte'l 1204, Citera inte'l 1393, Zante inte'l 1482, Cefalonia e Itaca inte'l 1483, Leucade inte'l 1502.

Łe ìzołe Ionie łe zera stàe l'ùnega parte de ła Gresa a sotrarse a'l dominio otoman. "Modeło:CN", mentre ła mazor prate de'l pòpoło ła sevitava a parlar grego e a èsar de rełizon ortodosa.

 
El łeon de San Marco inte ła fortesa de Corfù

Età moderna

canbia

Inte'l 1797 daspò ła cazùa de ła Repùblega de Venesia ocupada da łe trupe fransezi de Napoleone Bonaparte e el tratado de Canpoformio łe ìzołe łe zera pasàe a ła Fransa e łe zera stà sudivideste inte i departimenti de Corfù, Itaca e de'l Mar Ezeo.

Inte'l 1799 l'amirajo ruso Fëdor Fëdorovič Ušakov, a ła guida de forse ruso-turche, el ła ga zbregà ai Fransezi inte'l marso 1800 co'l tratado de Costantinòpołi el zar Paolo I el łe ga costituìe in stato autonomo (Repùblega Setinsułar) soto sovranità otomana; ła Repùblega Setinsułar ła ze stà el primo governo semiautonomo grego daspò racuanti sècołi e ła ga adotà cofà enblema el Łeon de San Marco. Inte'l 1807 ła Fransa ła ga concuistà da novo łe Ìzołe Ionie, ma inte'l 1809 ła Gran Bretanja, soto ła guida de Stuart e de Church, ła ga reconcuistà tute, via che Corfù, e inte'l 1815 el Congreso de Viena el gaveva avałà ła creasion de'l protetorà britàntego dei Stati Unìi de łe Ìzołe Ionie. Inte'l 1848 ła popołasion grega de łe ìzołe Ionie ła se rebełà ai inglezi chiedendo l'union a ła Gresa; l'union ła jera avenjùa soło inte'l 1863 co l'avento a'l trono de Giorgio I, un sovran fiłoingleze. Durando ła segonda guera mondiałe łe Ionie łe jera stà ocupàe da łe trupe itałiane e el 10 agosto 1941 łe ìzołe de Corfù, Cefalonia, Zante, Leucade e algune ìzołe minori łe ze stà ofisialmente unìe a'l teritorio metropołitan itałian cofà parte de ła "Granda Comunità de'l Novo Inpero Romano".[2][3][4]

Detaji

canbia
Ìzołe greghe
de'l mar Ionio
Divizion aministradive
Comune Unità parifèrega Pariferia Diosezi
Cefalonia Cefalonia Cefalonia Isole Ionie Pełoponezo,
Gresa Ocidentałe
e Ìzołe Ionie
Corfù Corfù Corfù
Diapontie
Antipaxò Passo
Paxò
Arkoudi Itaca Itaca
Atokos
Curzolari
Itaca
Kalamos Leucade Leucade
Kastos
Santa Maura
Meganisi Meganisi
Zante Zante Zante
Strofadi
Proti Gargaliani Messenia Peloponneso
Sfacteria Navarino
Sapienza Modone
Schiza
Venetico
Cervi Cervi Laconia
Cerigo Cerigo Isole Attica Attica
Cerigotto


  1. Declarà da: MusicBrainz. Łéngua de l'òpara o del nòme: inglezo. Editor: MetaBrainz Foundation.
  2. Davide Rodogno, Il nuovo ordine mediterraneo : le politiche di occupazione dell'Italia fascista in Europa (1940 - 1943) (1. ed.), Torino, Bollati Boringhieri, 2003, p. 586. ISBN 978-8833914329
  3. Santi Corvaja, MacGregor Knox, Enigma Books, 2008, p. 170, ISBN 978-1-929631-42-1.
  4. Commissione Italiana di Storia Militare, L'Italia in Guerra - Il Terzo Anno 1942, Rome, Italian Ministry of Defense, 1993, p. 370. entrada il 5 novembre 2016.
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Ìxołe_Jonie_(periferia)&oldid=1107675"