Bailo (Repùblega de Venesia)
Bailo o baylo (baili o bayli plurałe) el ze un titoło venesian che'l deriva da'l tèrmene łatin baiulus, che'l senjifega "portador". El tèrmene el ze stà trazlatà in grego cofà μπαΐουλος (baioulos), ma Niceforo Gregorio el ło traduze ἐπίτροπος (epitropo, conpanjador) o ἔφορος (ephoros, sorvełiante).
.
Inte'l Mezoevo, un bailo el gera un anbasador in sede permanente estera de ła Repùblega de Venèsia. I baili pì famozi i zera cuełi de Costantinòpołi i cuałi fin da'l 1268 i gera a ła corte bizantina e drioman a ła Cazùa de Costantinòpołi de'l 1453, a'l gòverno otoman. Importanti zera anca i baili de Negroponte, Duraso e Corfù.
Serti Baili i gera stà anca mandài a raprezentar i intaresi venesiani a łe corti de Sipro, Acri (Jeruzałeme), Armenia e Trebisonda. A metà de'l XIII sècoło, i cònsołi venesiani a Tiro e Tripołi inte'l renjo de Acri i zera stà promovesti al grao de bailo par controłar łe pròpie cołonie ad Aleppo, Antivari, Koroni, Modon, Nauplia, Patrasso e Tenedos.
El tèrmene baiulus el ze stà doparà par ła prima volta in serti documenti traduzesti da l'arabo in Venesian de'l XII sècoło. 'Sto tèrmene al prensipio el zera sta doparà par rifarirse ai funsionari muzulmani, ma inte'l XIII sècoło el zera stà doparà dai venesiani par i funsionari pùbleghi del Gòverno Serenisimo a controłar łe colonie de ła Gresia franca. 'Sti governadori i funzeva de frecuente da majistradi par i cołoni venesiani e i scodeva tanse e derìti doganałi oltra a supervizionar el comercio venesian. Onjun de łori el zera asistìo da na cansełarìa (zestìa da un cancełièr) e da un Consejo de i Dódeze, conposti da i prensipałi òmeni de ła cołonia e modełà so'l Consejo de i Dieze a Venesia. Onji Bailo el gaveva un capełàn, un mièdego e un intrèpito (o dragoman). Paròmo de łori el remeteva regołarmente raporti a Venesia so ła połìtega łocałe, i negosi de ła cołonia e, soratuto, i presi e łe cuantità de marcansìe inte el mercà łocal. El Bailo el gera de fato el cao de i cònsołi łocałi.
So'l fenir de'l 15º sècoło, l'ofisio de'l bailo el gera in gran parte desconparìo tanti i gera stai declasài a consołi e i consołi i zera stai declasài a retori, capitani o podestà.
Nonostante ciò i Baili de Costantinòpołi e de Corfù o ga soravivesto fin a ła fine de ła repùblega inte'l 1797.
Notasion
canbia
Bibliografia
canbia- Maria Pia Pedani, "Elenco degli diplomatici veneziani presso i sovrani ottomani", Electronic Journal of Oriental Studies 5, 4 (2002): 1–54.
Altri projeti
canbia
Wikisionàrio el detien el lema de gałepin «Bailo (Republega de Venesia)»
el detien schemi gràfeghi so
