Geoffrey Chaucer

Geoffrey Chaucer, /ˈʤɛfri ˈʧɔːsə/ (Londra, a ocio 1343 – Londra, 25 de otobre 1400), el xe stà un scritor, poeta, fiłòxofo, buròcrate e diplomàtego inglese. El xe stà più volte dito el pare de ła leteratura inglexe.

Geoffrey Chaucer

Anca se'l ga scrito desferénti òpere inportanti, el vien de sòłito recordà in particołar par el só caołavoro, che nol'l ne xe rivà miga conpleto, del The Canterbury Tales (Łe istorie de Canterbury). Ghe xe anca studióxi chei pensa che Chaucer el sia stà el primo autor chel gabia demostrà che ła łéngua inglexe ła gera bona par farghe su na łeteradura. In ténpi inte i quai in Inghiltera ła poexia ła vegniva scrita in xenere in łatin, fransexe e anglo-normano, Chaucer el ga doperà ła łéngua volgar (middle English, evołusion del'old English parlà dai Anglosàsoni) portando ła łéngua inglexe dei sói ténpi a èser łéngua łeteraria.

Vita

No se sa gnénte del'infansia de Chaucer, gnanca ła data de nàsita s-ceta. El vegniva da na famégia de ceto mèdio che ła ghe ga dà n'educasion bona. El xe 'ndà a conbater inte ła guera dei sent'ani e durante na de łe spedision miłitari del re Edward III el xe sta ciapà dai franséxi e meso in prexon (1359). Daspò chei eo ga łiberà (grasie a un grando despegno) el ga viaxa par Fransa, Spagna e Fiandre. Inte el 1366 el ga spoxà Filippa, co ła qual ła ga avùo paréci fii.

Inte el fraténpo el xe stà prexente a ła corte del re Edward III e'l xe 'ndà vanti a viaxar in Fransa e anca Itałia (1373), indove el xe pasà par Gènova e Pàdova. Al re ghe piaxeva łe sóe asion e eora el ga sièlto de darghe na pension, che prima ła gera in vin, e daspò, co Richard II el xe deventà re, el xe deventà normal in schei.

Soto el novo re el xe deventà, inte el 1378, ispetor del dasio al porto de Londra. Inte el 1386 el xe intrà inte el parlamento, da raprexentante de ła contea del Kent. Daspò che ła mugèr Filippa ła xe morta (1387), par Chaucer i xe scomensai bruti ténpi inte i quai el ga perso schei e'l bon nome ai oci dei poténti. El ga finio de vardar łe só òpere e'l xe morto inte el 1400. El xe stà sepełìo inte el sagrà del'abasia de Westminster, inte el canton dei poeti.

Òpere

Iłustrasion de łe Canterbury Tales

El łavoro che Chaucer el ga fato el xe diviso in tre faxe:

• Ła faxe fransexe ła contien dó òpere. Ła più conosùa ła xe ła tradusion del Roman de la Rose (Romanzo de ła Roxa), l'òpera fransexe più inportante del baso Medioevo coi sói 22 000 versi. No sémo bóni de dir se ła parte che ła manca ła sia perché no'l ga vosùo finirla o perché ła xe stada persa. The Book of the Duchess (El łibro de ła dogaresa) el pianxe ła morte de ła mugèr de n'amigo.
• Ła faxe itałiana ła xe caraterixada dal'influensa de òpere de sta penìxoła. I xe parte de sta faxe el The House of Fame (Ła caxa de ła fama), na tradusion del De Consolatione Philosophiae, el Troilus and Criseyde (tradusion del'òpera de Giovanni Boccaccio Filostrato) e altri dó łavóri.
• Ła faxe inglexe ła xe destinta da łe altre, anca se el referimento el xe el Decameron de Boccaccio. The Canterbury Tales el xe l'ùnega òpera de ła faxe, ma de seguro ła xe quea par ła qual Chaucer el xe conosuo. El conta de un giro de vintinove pełegrini (ai quai vien xontà el steso autor) chei va a Canterbury e inte el viaxo i conta quatro novełe (dó co i va, dó co i torna) par ognun. Secondo el progeto orixenałe ghe sarìa stae 120 novełe, ma gavemo soło vintitrè pełegrini chei conta n'istoria. Sto poema el descrive ła socetà del ténpo in ciave irònica, slargando łe caraterìsteghe dei ceti sociałi dei quai i personagi i xe parte.

Chaucer el scrive in diałeto de Londra e de łe East Midlands, quea forma che ła deventerà l'inglexe moderno. El ga portà el pentàmetro giànbico, scrivéndo łe òpere in dìstisi (copie de dó versi) formai de sinque asénti, ogni seconda sìłaba.

Notasion

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Geoffrey Chaucer
• el detien schemi gràfeghi so