Helianthus tuberosus
El topinanbur (nome sientifico Helianthus tuberosus) el xe na pianta de ła fameja de łe Asteraceae (anca dite Compositae). I pecol i riva a esare alti anca 3 metri, i fiori i xe załi e i vien fora in setenbre. El topinanbur (Topinambur in todesco, Jerusalem artichoke in inglese e topinambur in taljàn) el crese selvadego specie drio ai fosi. Ła pianta ła vien da l'America e ła xe sta portà in Europa inte el 1610.
  | |
| Dati | |
|---|---|
| Fonte de | topinambur (it)  |
| Piante | |
| Tipo de fruta | achenio (it) |
| Stato de conservasion | |
 | |
| Ris-cio mìnemo | |
| UICN | 20694364 |
| Tasonomia | |
| Superregno | Eukaryota |
| Rènjo | Plantae |
| Órdene | Asterales |
| Fameja | Asteraceae |
| Tribù | Heliantheae |
| Zènare | Helianthus |
| Spece | Helianthus tuberosus L., 1753 |
| Nomenclatura | |
| Sinònemi | Helianthus tuberosus var. subcanescens
|
Łe raixe, grose, łe se tira su d'inverno parchè łe xe bone da magnar (łe sa da patata e articioco insieme) e łe vien cuxinà in tecia, de sołito. In Germania ghin fa anca na graspa: el Rossler.
Łe raixe de topinanbur łe xe un magnar sano e ipocałorico parchè el sucaro ke'ł ga drento (15%) el xe inułina, un ołigofrutoso ke non vien asorbìo dał'intestin e ke no l'alsa ła glicemia, anca se'l xe dolcificante. Cusì el va ben par i diabetici. Ł'inułina, ke vien considerà na fibra vegetal, ła stimoła anca el sviłupo dei Bifidobateri e Latobaciłi inte el intestin (na roba bona parchè questi i serve par ła digestion) e ła fa in modo ke no se inpianta bateri patogeni, ke porta małatie.
Par sta rason, ł'industria ałimentare ghe xonta inułina in çerti yogurt, łati o formaj. Sempre co sto sucaro, o mejo, ołigosacaride, pare ke se sbasa el cołesteroło e i trigliceridi inte el sangue e inveçe ke vegna asorbìo pi calcio da ła dieta. Łe raixe łe contien anca fero, calcio, sodio, vitamina A e vitamina C.