Récia

Ła récia ła xe l'òrgano del'udio.

Récia de fóra

I inpulsi nervóxi che i riva da łe séłułe cegiae e indirisai al serveło viaxa drénto i fasi de fibre nervóxe. Ghe existe desene de mièri e łe xe sénpre in funsion, di giórno che de note. Anca co che se dorme el serveło el ciapa signałi de sóni, mal sièłe di łasiarghei pèrder.

El serveło el ga el pénso de interpretar i signałi che ghe riva da łu. Sta roba ła perméte de dar un signifegà al mesagio sonoro. Infati ghe xe na memoria uditiva che ła ne perméte de recognoser un sóno o na mùxega. Ma gavémo anca ła capasità de scansełar signałi chei no serve miga, a exenpio daspò un tóco no sentimo miga el sóno de na cascada o ła cagnara del tràfego.

Anatomia umana

Sesione anatòmica de ła recia.
Recia de fóra: 1 pericondrio, 2 condoto uditivo, 3 padegion auricołar
Recia media: 4 tìnpano, 5 fenestra oval, 6 marteło, 7 incùdene, 8 stafa
Recia drénto: 9 canałi semisircolari, 10 coclea, 11 nervo acùstico, 12 trónba de Eustachio

Ła recia del'ómo ła xe fata de tre parte:

• Récia de fóra, el cołigaménto con fóra, da dóve vien i sóni.
• Récia media, quel che ghe xe infrà fóra e drénto.
• Récia drénto, ła roba che ła organixa e ciapa i sóni.

Récia de fóra

Ła récia de fóra ła xe fata da padegion auricołar e dal condoto uditivo inte ła ùltema parte. El padegion auricołar el xe fato da cartiłàxene rivestia da ła pełe vèro tacada a na menbrana, che ła sta sóto, di tesuo conetivo, el pericondrio. Ła sóa funsion ła xe queła de ciapar i sóni par mandarli drénto el condóto uditivo. El condóto uditivo el xe un cóvoło dai muri łisi chel ga pełi e de giàndołe sebàsee e giàndołe serumenóxe, che łe moła na roba rico de cere co na funsion protetiva.

Récia mèdia

A ła fin del condóto uditivo se cata ła menbrana del Tìnpano, che ła xe na sotiłe menbrana sensìbiłe a łe ónde sonore che łe vien cóntro eła. Łe vibrasion cusì tólte ła xe trasmése a tre osi picenini, i più picenini del corpo umane: el marteło, chel toca ła menbrana del tìnpano, l'incùdene e ła stafa. Sta qua ła sta in contato col labirinto. I tre osi del'udio i xe contegnui in na cavità, ła casa del tìnpano, che ła comùnega co fóra traverso un canałéto lóngo 3–4 cm, ła Trónba de Eustachio, che ła riva inte ła farinxe. En sta maniera qua ła récia ła xe cołigada co ła Goła. Sta roba ła perméte de mantengner in equiłibrio ła presion del'aria al de łà e al de qua del tìnpano.

Récia drénto

Ła récia drénto ła xe ła parte drénto del paramento acùstico, divixìbiłe in dó parte, dite "łabirinti":

• Łabirinto òseo (o parte òsea), ła cavità drénta che ła ga un muro de oso.
• Łabirinto menbranoxo, prexente drénto al łabirinto òseo; in sto qua ghe se pol catar òrgani su ła parete conetival.

Infrà łe dó porsion de łabirinto ghe xe un łìquido, ditoo periłinfa, méntre drénto i òrgani del łabirinto menbranóxo ghe xe l'endołinfa.