Łe nove sete maraveje del mondo

Le nove sete maraveje del mondo, conoseste anca cofà łe sete maraveje del mondo moderno, łe ze sete òpare architetòneghe che idealmente łe reciama l'antiga lista canònega de łe sete maraveje del mondo (derivante dal III secoło a.C.). El concorso par ła sełesion dei siti el ze sta organizà da na società a fini de lucro svìsara ciamada "New Open World Corporation" (NOWC) e ła inisiativa no ła ze ligada a l'UNESCO, contrariamente a cheło che ła majoria de ła zente pensava.^[1].

Istòrego

Pre-sełesion

Durante i Zughi de ła XXVII Ołinpìade, fati inte el 2000 a Sydney, el svìsaro-canadezo Bernard Werber el ga lansà un referendum mondiałe via internet par determenar łe "nove sete maraveje del mondo" intrà 17 òpare architetòneghe. L'inisiativa ła ga catà-sù suito un grando suceso tanto che, dopo de vàrie presion de łe opinion pùbleghe dei paezi de tuto el mondo, ła lista ła ze cresesta finmente sorpasar i 150 posti, tanto che ła serada del sondajo ła ze stada pì volte postisipada.

Prosedimento de sełesion

Partindo dal 2004, i voti i ga podesto vegner fati anca via tełèfono o (in racuanti Paezi) via SMS. Durante i Zughi de ła XXVIII Ołinpìade inte el 2004 a Atene, ła ze stada fata conósar ła nova struturasion de ła inisiativa. La prima faze de ła votasion ła ze finia el 24 de disenbre 2005. Le prime 77 òpare in órdene de voti łe ze stae sotoponeste al vajo de sete zùdeghi internasionałi (intrà cual l'ex presidente de l'UNESCO Fedico Mayor).^[2] intrà łe 77 candidae ghe zera anca el venesian Pałaso Dogałe, rivà 26° inte ła clasìfega.^[3]

El 1º de zenaro 2006, i sete zùdeghi i ga publegà łe 21 òpare "finałiste".^[4] La votasion de łe nove sete maraveje del mondo ła ze avegnesta a Lisbona el 7 de lujo 2007, locałità favoria par via de ła recorsività del nùmaro 7 (07/07/07).^[5] L'inisiativa ła zera prinsipalmente a fin de lucro, ponesto che łe sełesion łe zera fate co voti gratuiti o a pagamento. Su ste sełesion i primi voti i zera infai agràtisi e reservai a menbri conosesti, che i podeva drioman guadagnar voti zontivi (per votar anca pì volte l'isteso monumento), col pagamento de na soma a ła NOWC. Par de pì ła NOWC ła se ze finansiada co donasion privae, véndita de prodoti promosionałi e co i recavai so i deriti tełevizivi. La stesa società promotora no ła ze clasìfegada cofà no-profit o fondasion.

La società che ła ga curà el concorso ła ga respondesto a łe crìteghe anunsando che ła garia doparà metà dei schei recavai par finansiare vàrie òpare de restàuro, intrà ste cuà cheła par łe stàtue dei Buddha di Bamiyan in Afghanistan.^[6]

Vinsidore

Monumento	Pozision	Ano
Petra البتراء	Zordània	312 a.C.
Granda muraja cineza 万里长城	Cina	215 a.C.
Cołoseo Amphitheatrum Flavium	Itàłia, Roma	80
Chichén Itzá Chi'ch'èen Ìitsha	Mèsego ,Yucatán	600
Machu Picchu Machu Pikchu	Perù , Cusco	1450
Taj Mahal ताज महल	Ìndia , Agra	1643
Cristo Redentor Cristo Redentor	Braziłe , Rio de Janeiro	1931