Rosmarin
El rosmarin, dito anca sgolmarin, el xe na piantina senpreverde de ła fameja de łe Lamiaceae (nome sientifego Rosmarinus officinalis). In inglexe se dixe rosemary, in todesco Rosmarin, in sloveno rósmarin, in italian rosmarino. El se trova in Eoropa, Axia e Africa, in spece sułe coste del Mediteraneo e inte i posti seki e pieni de sołe. El nome vien dal latino ros (sguasa) e maris (del mare). El pol esere alto dai 50 cm ai 2 metri. Łe fojete, longhe da diexe a quaranta miłimetri, łe xe strete e postà una contraria a kełaltra, coi bordi piegà in baso. Ła parte sora ła xe verde scura e rugoxa, keła soto ła xe bianca coverta da na spece de pano fin ke ła protège dał'esicasion. Ifioreti, cełesti, i se trova tuto ł'ano. El rosmarin el ga un forte profumo aromatego ke ricorda ła canfora e ł'eucalipto, ligà ał'ojo esensiałe ke'l ga drento.
Salvia rosmarinus  | |
|---|---|
-Rosmarinus_officinalis_(41960388224).jpg) | |
| Dati | |
| Fonte de | rosmarino (it)  , rosemary oil (en) e extracts of rosemary (en) |
| Tasonomia | |
| Superregno | Eukaryota |
| Regno | Plantae |
| Órdene | Lamiales |
| Fameja | Lamiaceae |
| Tribù | Mentheae |
| Zènare | Salvia |
| Spece | Rosmarinus officinalis (Spenn., 1835) |
| Nomenclatura | |
| Sinònemi | Rosmarinus officinalis
|
Ojo esensiałe del rosmarin
canbiaŁ'ojo esensiałe de rosmarin xe fato de diversi terpeni: terpineoło, borneoło, cineoło,canfora e sesquiterpeni. Par via de questo, el rosmarin xe sta ła baxe de uno dei primi profumi distiłà de ła storia, fato mis-ciando el so ojo esensiałe coł'alcol. Sta mistura ła xe sta registrà inte el 1370 e ciamà, in onore de ła regina Ełixabeta, aqua d'Ungheria. Anca ł'aqua de Cołonia ła ga drento ojo de rosmarin.
El rosmarin come sinboło
canbiaNa volta el rosmarin xera sinboło de amore (i trovadori i ghe ofriva a ła dama ke ghe piaxeva del rosmarin; Ofelia ła ghe dà ad Amleto na corona de rosmarin come segno de ła so fedeltà. Ma el rosmarin el xera anca na pianta ke ricordava i morti. I antiki Egizi i ghe meteva in man ai morti rameti de rosmarin par kè el viajo inte el mondo de łe anime imortałi el fuse pi dolse. In Grecia ai morti i ghe meteva corone de rosmarin.
El rosmarin in cuxina
canbiaEl rosmarin de dopara in diversi magnari par darghe aroma a ła carne e a łe patate.